Մասնակից:Marina Movsisyan/Ավազարկղ

Տուգելա ջրվեժ
Տեսակ	ջրվեժ
Հարաբերական; բարձրություն	48 մ (3,110 ոտնաչափ)

Տուգելա ջրվեժը անգլ.՝ Tugela Falls սեզոնային ջրվեժների համալիր է, որը տեղակայված է Հարավային Աֆրիկայի Հանրապետության Կվազուլու-Նատալ նահանգի Թագավորական Նատալ ազգային պարկի Դրակոնյան լեռներում (Վիշապի լեռներ): Այն ընդունված է որպես աշխարհի երկրորդ ամենաբարձր ջրվեժը,^[1] բայց կա փաստարկ, որ իրականում դա ավելի բարձր է, քան Վենեսուելայի Անխել ջրվեժը:

Հինգ հստակ ցատկող անկումների համակցված ընդհանուր անկումը 948 մ է (3,110 ոտնաչափ): 2016-ին Չեխիայի գիտական արշավախումբը նոր չափումներ է կատարել, որի արդյունքում ջրվեժը 983 մ բարձրության է: Տվյալները հաստատման համար ուղարկվել են Համաշխարհային ջրվեժի տվյալների բազա^[2]^[3] : Տուգելա գետի աղբյուրը Մոնթ-Օքս-Սորսս սարահարթն է, որը տարածվում է մի քանի կիլոմետր հեռու այն Ամֆիթատրոն ժայռի պատնեշից, որտեղից թափվում է ջրվեժը^[1]:

Բարձրության հակասություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կա փաստարկ, որ Տուգելա ջրվեժը ամենաբարձր ջրվեժն է աշխարհում, քան ավելի հաճախ մեջբերված Անխել ջրվեժը^[4] :Այս փաստարկը հիմնված է համապատասխան անկումների ենթադրյալ բարձունքների վերաբերյալ երկու հավանական անճշտությունների վրա^[4]^[5]:

Նախ, շատերն այժմ կարծում են, որ Անխել ջրվեժը այնքան բարձր չէ, որքան սկզբում հարցում էր անցկացրել ամերիկացի լրագրող Ռութ Ռոբերտսոնը 1949 թվականին: 979 մ մեջբերված ցուցանիշը (3,212 ոտնաչափ) գրեթե ճշգրիտ համապատասխանում է ջրվեժի գագաթի և Ռիո Գաուջայի և Ռիո Չուրան գետերի խառնուրդի միջև բարձրության տարբերությանը, որը մոտավորապես 2 կմ հեռավորության վրա է գտնվում Աույան Տեպույի նոսրացման գոտու հիմքից և 1,6 կմ (0.99 մղոն) ներքևում ՝ Ռիո Գաուջայի վերջին հատվածից, որը կարող է համարվել «ջրվեժ»^[4]:

Անխել ջրվեժի մեկնարկային բարձրությունը հաճախ տրվում է 1500 մ (4,900 ոտնաչափ), որից ջրվեժները ընկղմվում են ուղղահայաց 807 մ (2,648 ոտնաչափ), այնուհետև անցնում ժայռով մոտավորապես 0,4 կմ (0,25 մղոն) բարձրության համեմատաբար փոքր կորստով, նախքան Տալուս Ռափիդսի ներքևում 3 մ (98 ոտնաչափ) վերջնական անկումը, Միրադոր Լայմ անունով հայտնի տեսադաշտի մոտ: Դրանից հետո Ռիո Գաուան հոսում է բարձրության շատ փոքր կորստով։ Ոչինչ չի մոտենում ջրվեժին կամ նույնիսկ ժայռին, նախքան այն թափվի Ռիո Չուրան: Այնուամենայնիվ, Միրադոր Լայմեի բարձրությունը սովորաբար տրվում է մոտավորապես 700 մ (2300 ոտնաչափ), ինչը թույլ կտա ենթադրել, որ Անխել ջրվեժը ընդամենը 800 մետր ընդհանուր բարձրության վրա է^[6]^[7]:

Մուտք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարվա ճիշտ ժամանակին ջրվեժը հիմնական ճանապարհից դեպի պուրակ հեշտությամբ տեսանելի է, հատկապես հորդառատ անձրևից հետո: Ջրվեժի անմիջապես վերևում կա չզարգացած ճամբարային տարածք և լեռնային տնակ: Դեպի Տուգելա ջրվեժ կա երկու արահետ: Ամենատպավորիչ արահետը դեպի Մոնթ-Օքս-Սորսս սարահարթի գագաթն է, որը սկսվում է « Սենտինել» ավտոպարկում: Այստեղից համեմատաբար հեշտ է բարձրանալ Ամֆիթատրոն գագաթը, սակայն դա տևում է շուրջ 4,5-ից 8 ժամ տևողությամբ ՝ կախված ֆիթնես մակարդակից: Գագաթնաժողովի մուտքը երկու շղթայական սանդուղք է: Սա միակ օրվա արշավային արահետն է, որը տանում է դեպի Դրակենսբերգի պատնեշի գագաթ: Եվս մեկ արահետ դեպի Տուգելա ջրվեժի ստորոտը սկսվում է Թագավորական Նատալ ազգային պարկում^[8]: