Մասնակից:Inessa85/Ավազարկղ33
Մարիա Կիրստին Դորոթեա Ջենսեն (դան․՝ Marie Kirstine Dorothea Jensen, в замужестве Фенгер, Fenger), ավելի հայտնի է որպես Թիթ Ջենսեն (դան․՝ Thit Jensen; ) — Դանիացի գրող : Կանանց իրավունքների պաշտպան լինելով՝ նա մտավ 20-րդ դարի դանիական գրականության պատմության մեջ:Հիմնականում բազմաթիվ պատմավեպերի հեղինակ է [1]: Դանիայի գրողների միություն նախագահն էր (1931—1932)[2]:
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիթ Ջենսենը ծնվել է 1876 թվականի հունվարի 19-ին Ֆարսյո փոքրիկ քաղաքում[2], գտնվում է Յուտլանդ թերակղզու հյուսիսային մասում՝ Հիմերլենդ շրջանում,որը հետագայում իր հետքն է թողել նրա աշխատանքի վրա,ծնվել է անասնաբույժի ընտանիքում ։Ծնողները ունեցել են տասնմեկ[3] (տաս[1]) երեխա, որոնցից չորսը գրողներ դարձան, ավելի մեծ հաջողությունների հասավ Թիթի համեմատ Յոհաննես Վիլհելմը (1873–1950)[1].
Թիթը մտերիմ հարաբերություններ է ունեցել Յոհանիսի հետ իր երիտասարդության տարիներին, հետագայում նրանք հակադրությունների մեջ են մտնում և չեն համակերպվում միմյանց հետ: Տիտոսի մոր ջանքերը հետագայում ծննդաբերելու և մեծացնելու համար նույնպես իրենց հետքն է թողել նրա աշխատանքի վրա։ Մինչ Թիթի եղբայրները կրթություն էին ստանում, նա դայակ էր և տնային ուսուցչուհի իր կրտսեր եղբայրների և քույրերի համար: Նրա տան պայմանները ստիպեցին Թիթին 22 տարեկանում հեռանալ տնից և աշխատել որպես տնային ուսուցիչ և տնային տնտեսուհի ուրիշների տներում:[3][4].
Նա իր կյանքի մեծ մասն ապրել է Կոպենհագենում, որտեղ նա սկսեց նաև իր գրական կարիերան: Թիթի առաջին գիրքն է «Երկու քույր» (To Søstre, 1903) և «Սթորմի ընտանիքը» (Familjen Storm, 1904) նվիրված ընտանեկան պայմաններին: «Սթորմի ընտանիքը» վեպում նկարագրված է կոնկրետ և մանրակրկիտ դիմադրության պատկեր , որը պետք է հաղթահարի երիտասարդ կինը, եթե նա չի գնում ամուսնության ծեծված ճանապարհով:«Նահատակություն» (Martyrium, 1905) և «Թափառումներ անապատում» (Ørkenvandring, 1907) սոցիալական գրքերի հերոս դարձավ անօգնական երիտասարդ կին ՝ օժտված տաղանդով, բայց միամտաբար ամուսնանալով, թվացյալ վստահելի մարդու,ով ժամանակի ընթացքում ձեռք է բերում ալկոհոլիզմ և խելագարություն: Ամուսնության օրենքների պատճառով և չնայած իր քրտնաջան աշխատանքին, գլխավոր հերոսը նայում էր , թե ինչպես է իր ընտանիքը քանդվում:Այնուհետև Թիթը փախչում է իր ամուսնուց և գրում է պատմական վեպ Prins Nilaus af Danmark (1907): Այնուհետև միստիկան և կրոնը դարձան նրա ստեղծագործության կարևորագույն տարրերը: Թիթի հայր հոգևոր էր, Թիթը շարունակում է հոր գործը: Նա պնդում էր, որ շփվում է թագավոր Վալդեմար Ատերդագի հետ: Պատմական վեպը Jørgen Lykke: rigens sidste ridder (1931) պատմում է 16-րդ դարի դանիացի ազնվականի մասին Լիկե, Յորգեն:Վեպը Stygge Krumpen (1936) պատմում է 16-րդ դարի կաթոլիկ եպիսկոպոս Ստիգե Կրումպեն մասին : В 1940—1953 տարիներին նա գրել է մի շարք գրքեր Վալդեմար Ատերդագի մասին: Բացի այդ, նա շատ ակտիվ էր 1919—1928 տարիներին՝ դասախոսություններով, որտեղ նա քննարկել է արդի սոցիալական և բարոյական տարբեր խնդիրներ, հատկապես կանանց հիմնախնդիրները, մասնավորապես՝ կամավոր մայրության, աբորտի, ծննդաբերության, հղիության կանխարգելման հարցը, պաշտպանելով իրենց մարմինը տնօրինելու կանանց իրավունքը [2][3] : Ջոնաթան Լյունբախ բժշկի հետ (Jonathan Leunbach),նա հիմնել է սեռական կրթության ասոցիացիան (Foreningen for seksuel Oplysning) 1924 թվականին, որի նպատակը հակաբեղմնավորիչների մասին գիտելիքների տարածումն էր։ Դասախոսություն «Կամավոր մայրություն» (Frivilligt Moderskab) հրատարակվել է որպես բրոշյուր 1924 թ[4]:
Թիթ Ջենսենը «Պարգևատրության իրավունք»-ի հեղինակն էր (Biblioteksafgift). Խոսքը հեղինակի՝ իր գրքերը հանրային օգտագործման թողարկելու համար դրամական փոխհատուցում ստանալու իրավունքի մասին էր։ Նա կարծում էր, որ ինքը կորցնում է վաճառքի եկամուտը, քանի որ իր գրքերը հեշտությամբ հասանելի են հանրային գրադարաններում: Նա առաջինն էր, ով 1918 թվականին ելույթի ժամանակ առաջարկեց, որ գրադարանները հեղինակին վճարեն 5 øre յուրաքանչյուր գրքի համար, որը օգտվողները վերցնում են գրադարանից: Առաջարկն այն ժամանակ բազմաթիվ հակասությունների տեղիք տվեց, սակայն ի վերջո ընդունվեց։Պիտեր Ֆրոյխենն արգելել է գրադարաններին գնել իր «Հյուսիսային կետ» գիրքը(Nordkaper, 1923). Երբ որոշ գրադարաններ վերջապես գնեցին գիրքը, նա դատի տվեց և հաղթեց Դանիայի գերագույն դատարանում. 1946 թվականին Դանիան ստեղծեց Հանրային վարկավորման իրավունքը (RPO) կամ Հանրային վարկավորման իրավունքը (RPL) դանիերեն լեզվով հրատարակված աշխատանքների համար [2][5]: Ձևավորվում է գրադարաններում հեղինակների գրքերն օգտագործելու փոխհատուցման ֆոնդ[6][7][8].
1931-1932 թվականներին եղել է Դանիայի գրողների միության նախագահ[2].
Մահացել է 1957 թվականի մայիսի 14-ին Բագսվերեում։ Թաղված է Ֆարսոյում[3]
Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1912 թվականին Թիթը ամուսնացավ նկարիչ Գուստավ Ֆենգերի հետ (Gustav Fenger). Զույգը բաժանվել է 1918 թվականին: Ամուսինը գրողից 11 տարով փոքր էր և միանում է մեկ այլ կնոջ։ Գրողը վեպ է գրել անհաջող ամուսնության մասին Den erotiske hamster, որը հրատարակվել է 1919 թ:
Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Сергеев А. Реализм и миф в творчестве Й. В. Йенсена // Избранные произведения / Карл Гьеллеруп; Йоханнес В. Йенсен : Пер. с дат.. — М.: Панорама, 2000. — 476 с. — (Библиотека «Лауреаты Нобелевской премии» / UNESCO). — ISBN 5-85220-431-5
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Formænd igennem tiden» (դանիերեն). Dansk Forfatterforening. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-01-17-ին. Վերցված է 2022-01-17-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Thit Jensen» (դանիերեն). gravsted.dk. 2004. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-01-18-ին. Վերցված է 2022-01-18-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 4,0 4,1 Fabricius, Susanne (2014-06-03). «Thit Jensen» (դանիերեն). Dansk Biografisk Leksikon. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-01-08-ին. Վերցված է 2022-01-18-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Steen-Hansen, Michel Intet samfund uden bibliotek // Veje til viden - Bibliotekssamarbejde i 75 år. — DBC Digital A/S, 2014. — P. 24. Архивировано из первоисточника 17 հունվարի 2022.
- ↑ Монахов В. Н. Право и библиотеки: грани сопряжения // Модернизация библиотечно-информационного обслуживания населения города Москвы : научно-практический сборник / Департамент культуры г. Москвы, ГУК г. Москвы «Центральная универсальная науч. б-ка им. Н. А. Некрасова» ; сост. и науч. ред. Ю. А. Гриханов. — М.: Центральная универсальная научная библиотека имени Н. А. Некрасова, 2009. — С. 73–110. — 159 с. — ISBN 978-5-90310-803-9
- ↑ Правовые аспекты деятельности библиотек : сб. науч. ст. / сост. О. Ф. Бойкова; науч. ред. В. К. Клюев. — М.: Пашков дом, 2002. — С. 173. — 236 с.
- ↑ Фрумин, Исидор Маркович Организация работы советской библиотеки : Учебник : Для библиотеч. фак. ин-тов культуры. — Москва: Книга, 1969. — С. 97. — 280 с.