Մասնակից:Hunanyanax/Չանքայա ամրոց

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Hunanyanax/Չանքայա ամրոց

Չանկայա առանձնատունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախագահության պաշտոնական նստավայրն էր, և մինչև 2018 թվականը Թուրքիայի Պրեմիերության ժամանակ: Այն գտնվում է Անկարայի Չանկայա շրջանում, որն իր անունը ստացել է պալատից: Չանկայա ուսումնարանը գտնվում է մի քանի շենքերի, այդ թվում `առանձնատան և ձգվում է ավելի քան 438 ակր տարածք, որն իր ուրույն տեղն ունի Թուրքիայի Հանրապետության պատմության մեջ: Չանկայա ուսումնարանի բաժիններից է ՝ Աթաթուրքի թանգարանի առանձնատունը, Çանկայա առանձնատունը, գլխավոր օգնական-դե-ճամբարը, ապակու առանձնատունը, պետական վերահսկողության խորհուրդը, ֆինանսական գործերի և պահպանության տնօրինության շենքերը, մամուլի ասուլի դահլիճը, ընդունելությունների սրահները, հրշեջ բաժանմունքի շենքը և այլ սոցիալական հաստատությունի ՝ ավտոտնակ, ջերմոց, մարզական տարածք, թենիսի խաղադաշտ և աշխատողների կացարաններ:

2018-ին Նախագահական համակարգին անցնելուց ի վեր Չանկայա առանձնատունը ծառայել է որպես Թուրքիայի փոխնախագահի պաշտոնական նստավայր: [1]

Վաղ պատմությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածքը, որտեղ կառուցված է Չանկայա ամրոցը ժամանակին պատկանել է հայ առևտրական Քասաբյան ընտանիքին[2][3]։ Այնտեղ առկա խաղողի վազերը և տունը խլվել են ընտանիքի ձեռքից, իսկ Քասաբյան ընտանիքը փախավ Անկարայից, որպեսզի խուսափի Հայոց ցեղասպանության զոհ գնալուց։ Ընտանիքը տեղափոխվեց Ստամբուլ[2]։ Երբ 1921 թվականին Աթաթուրքը տեսավ հայ վաճառականի տունը,նա հավանեց և գնեց այն ընդամենը 4500 լիրայով[3][4][5]։

Պատկեր ՝ Աթաթուրքի նստավայրը Անկախության պատերազմի ժամանակ:

Թանգարան-առանձնատուն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1924 թ.-ին ճարտարապետ Մեհմեդ Վեդաթ բեյը Կասաբյան պալատում որոշ նորոգումներ կատարեց՝ ավելացնելով նոր ննջասենյակների համար երկրորդ հարկ, ճակատային մասում տեղադրված պատուհանի մուտք, հետևի մասում գտնվող մառան և խոհանոց և կողքին գտնվող աշտարակ:.[6] 1926-ին ավելացվեց կենտրոնական ջեռուցման համակարգ: Այս առանձնատունը դարձավ Մարշալ Աթաթուրքի տունը, մինչ նա տեղափոխվեց Ցանկայա նոր առանձնատուն 1932-ի հունիսին: Այնուհետև շենքը անվանվեց «Բանակի տուն», քանի որ Աթաթուրքը այն տեղափոխեց թուրքական բանակ: Առանձնատունը շատ կարևոր տեղ է զբաղեցրել հանրապետության պատմության մեջ: 1950 թ., որոշ վերանորոգումներից հետո, այն բացվեց որպես թանգարան հանրային հասանելիության համար: 1986-ին ավարտվեցին վերականգնման հիմնական աշխատանքները: Այդ ժամանակվանից ի վեր իրականացվում է պահպանման ծրագիր `առանձնատունը իր բնօրինակ ձևով պահպանելու համար, իր բոլոր բնօրինակ մասերով և կահույքով:Շենքը զուրկ է մեծ պալատի շքեղությունից և թափանցիկ է, բայց ձևավորված և նախագծված է գործնական օգտագործման համար: Այն Թուրքիայի անկախութեան պատերազմի ընթացքում՝ վերափոխումների ու բարեփոխումների արևմտյանացման տարիներին ծառայում էր որպես գլխավոր հրամանատար Աթաթուրքի շտաբ:Ականատես լինելով մի շարք որոշիչ պահերի, Անկախության պատերազմի ժամանակ պայքարել և ստեղծել են հանրապետություն, և այսօր այն խնամքով պահպանվում է ՝ որպես հարգանքի տուրք Աթաթուրքի հիշատակին:

Չանքայա առանձնատուն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չանկայա առանձնատունը երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմի ժամանակ

Չնայած այն հանգամանքին, որ թանգարանների պալատում երկու անգամ իրականացվել են ընդարձակման և վերանորոգման աշխատանքներ, երբ առաջ եկող կարիքները չբավարարվեցին, որոշվեց 1930-ին կառուցել նոր շենք: Աթաթուրքի խնդրանքով, նոր առանձնատան կառուցումը տրվել է ավստրիացի հայտնի ճարտարապետ, պրոֆեսոր դոկտոր Քլեմենս Հոլցմայստերին։ Այն բանից հետո, երբ Հոլցմայստերը ստանձնեց այդ պարտականությունը 1930-ի մայիսի 20-ին, նա պատրաստեց առաջին նախագիծը հինգ օր անց և ևս երկու օր անց ՝ Աթաթուրքի կողմից պահանջվող փոփոխությունները կատարելուց հետո, նա հանձնեց նախագիծը, և հայտնի է, որ նա հստակ պլանը և մոդելը ներկայացրեց Աթաթուրքին Յալովայում, 1930 թվականի հուլիսի 27-ին:Աթաթուրքը 1930-ի նոյեմբերին շինարարության տեղը որոշելուց հետո շինարարության հետ կապված որոշումները ամբողջովին թողեց Հոլցմայստերին: Ավստրիացի ճարտարապետը Ավստրիայից բերեց ամբողջ ճարտարապետական կառուցվածքի նյութը։ Առանձնատան ներքին տարածքների մի մասը նախագծվել է Վիեննայի կերպարվեստի ակադեմիայում: Հոլցմայստերը, ով 1931-ի սկզբին սկսեց Չանկայա պալատի շինարարությունը, այն ավարտեց այն կարճ ժամանակահատվածում, ինչպիսին մոտավոր 1,5 տարում, և ներկայացրեց այն 1932 թվականի հունիսին: Առանձնատան մուտքի պատմությունը, որը բաղկացաց է նկուղի երկու պատմություն, աշխատանքային տարածք և այն վայրն է, որտեղ հյուրերին են ընդունում: Մինչդեռ վերին պատմությունը դասավորվեց որպես նստավայր: Ցանկայա առանձնատունը, որն արտացոլում է թուրքական հետ, բացի այդ մինչև նրա մահը այն 1932-ից Աթաթուրքի նստավայրն ու աշխատանքային տարածքներն էր, քանի որ այն նախագծվել է ՝ հաշվի առնելով նրա հայցերն ու նախազգուշացումները , այն նաև արժեքային և կարևոր է իր ճաշակը և կենսակերպը ցույց տալու համար։ Աթաթուրքից հետո, Չանկայա առանձնատունը ծառայել է՝ ինչպես նստավայր, այնպես էլ որպես գրասենյակի շենք ՝ Նախագահի պարտականությունները ստանձնած Մուսթաֆայ Իսմեթ Ինեօնյուին, Ջելալ Բայարին, Ջեմալ Գիւրսելին,Ջեւդեթ Սունային, Ֆահրի Քորութիւրքին, Քենան Էվրէնին, Տուրգուտ Օզալին և Սուլեյման Դեմիրելին:Առանձնատունը, սկսած իններորդ նախագահ Սուլեյման Դեմիրելից, միայն օգտագործվել է որպես նստավայր նոր սպասարկման շենքերով։

Նախագահ Աթաթուրքը սովորում է Գրադարանում

Ապակե առանձնատուն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ապակե առանձնատունը Չանկայա Ուսումնարանի 3-րդ մասնաշենքն է։Աթաթուրքը այն կառուցել է որպես իր քրոջ ՝ Մակբուլե Աթադանի նստավայր: Առանձնատունը, որը նախագծել է ճարտարապետ Սեյֆի Արկան, ճարտարապետական գրառումներում նշված է, որ այդ շրջանի շքեղ առանձնատան օրինակներից մեկն է:Այն հատկացվել է, որպես օտարերկրյա պետությունների ղեկավարների նստավայր, որոնք այցելել են Թուրքիա 1951-1954 թվականներին:Ապակե առանձնատունը, որը զգալիորեն փոխվել է տարբեր ժամանակահատվածներում կատարված նորոգումների հետ, վերականգնվել է 1994-ին և ավելացվել է 300 մետր քառակուսի ննջասենյակ, և օգտագործվել կրկին 1996-ի սկզբին, որպես օտար պետությունների ղեկավարների հյուրընկալմա ն վայր:

Aide-de-Camp շենքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Aide-de-Camp շենքի ամսաթվի հետ կապված որևէ հստակ տեղեկատվություն չկա: Չնայած այն հանգամանքին, որ որոշ գրառումներում ասվում է, որ այն կառուցվել է 1922 թ., Հիշողությունների գրքում 1924 թ.,լուսանկարում նշված Aide-de-Camp շենքի և ներկայիս շենքի միջև որևէ շենքի միջև կապ չունի: Aide-de-Camp շենքը քարից կառուցված մեկ հարկանի շենք է, որը ենթարկվել է բազմաթիվ վերականգնման և վերանորոգման, և պարզ է, որ հետագայում որոշ հատվածներ ավելացվել են:Շենքերի հետևի քարե սալիկապատ բակում գրված է 1928 թվականը, բայց հայտնի չէ `սա գրվել է շենքի կառուցման ընթացքում, թե վերականգնման ժամանակ:

Դարպաս առաջին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին դարպասը, որը հանդիսանում է ՉանԿայա ուսումնարանի հիմնական մուտքի դարպասը, կոչվում է նաև Արձանագրության դարպաս: Անվանումից հասկանում ենք, որ մուտքերը կատարվում են այս դարպասից:1-ին դարպասը, որը չէր բավարարում կարրիքները, փոփոխվող պայմանների հետ միասին 1999 թ-ին վերակառուցվել է ներառյալ նաև կանաչապատվել։Բացի բրոնզե դարպասից, էնդիսայթ քարե պատից և կանաչապատման պարիսպներից, կա 230 մետր քառակուսի գլխավոր դարպաս և 140 մետր քառակուսի զորամասի շինություն և նորոգվել է Չանկայա ուսւմնարանի ընդհանուր ճարտարապետության և շրջակա միջավայրի կառուցվածքի համաձայն:

Վարչական շենք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վարչական շենքը, որի նախագծի ճարտարապետներն էին Մուստաֆա Այթերը և Օրհան Գենչը, կազմված է երկու պահեստից և նկուղից։Մեկ բաժինը օգտագործման համար հատկացվում է Անվտանգության տնօրինությանը, իսկ մեկ բաժինը ՝ վարչական և ֆինանսական հարցերի նախագահությանը: Այն կառուցվել է 1985 թ.-ին `546 մետր քառակուսի մակերեսով:

Ծառայողական շենք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոթերորդ Նախագահ Քենան Էվրենի պաշտոնավարման ընթացքում, Չանկայա առանձնատունը անբավարար է գնահատվել օգտագործման համար, և՛ որպես սպասարկման շենք, և՛ որպես նստավայր, և որոշվեց կառուցել նոր սպասարկման շինություն:Շենքը, որ սկսել են կառուցել 1983 թվականին, ավարտվել է յոթ տարվա ընթացքում և սկսվել է օգտագործվել 1993-ի հոկտեմբերի 29-ին:Նախագիծը, որը ստեղծել են ճարտարապետներ Մուստաֆա Այթերը և Օրհան Գենչը, օգտագործվում է որպես Նախագահության ստորաբաժանումների աշխատատեղ, իսկ Նոր ծառայության շենքում կա հանդիպումների և ընդունելության սենյակներ, և Նախագահի պաշտոնական և ուսումնասիրություն գրասենյակ։

.

Հասարակական ծառայություններ և առողջության կենտրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սոցիալական աջակցության շենքը բաղկացած են հրաձգության պոլիգոնից, սպորտդահլիճից և սրճարանից, և ունի մոտավորապես 2000 մետր քառակուսի շինարարական տարածք։Աջակցության շենքի կառուցվածքը բաղկացած է երեք պահեստից, սկսվել է կառուցվել 1995 թ.ի հունիսի 19-ին և ավարտվել 1996 թ. Դեկտեմբերի 20-ին: Հոլովակը կազմակերպվել էր Նախագահության թիկնապահի անձնակազմի և մարզական դահլիճի և սրճարանների պատրաստման նպատակով՝ ծառայություններ մատուցել ամբողջ անձնակազմին:Առողջապահական կենտրոնը, 1996 և 1999 թվականներին կատարված վերանորոգումներով և լրացումներով, վերածվել է ժամանակակից առողջության կենտրոնի, որը կարող է ծառայություններ մատուցել ատամնաբույժի, ընտանեկան բժշկի, մանկաբույժի, բավարար թվով բուժքույրերի և `Նախագահի գլխավոր քարտուղարությունում հերթապահող անձնակազմի լաբորատորիա:[7]

Այլ ծառայություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մամուլի ասուլիս և ընդունելության սրահներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շնորհիվ այն բանի, որ Նոր ծառայության շենքի ընդունելության սրահը լիարժեք չէր, և որ վերոնշյալ շենքում մամուլի ասուլիսների դահլիճ չկար, 1997 թվականի մայիսի 21-ին իրականացվեց մի նախագիծ, որը համալրում է այդ անհրաժեշտությունը:Ընդունելության սրահը և նախասրահը, որոնք ունեն տարբեր գործառույթներ, ունեն 2,650 մետր քառակուսի մակերես, միասին `լրացումներով, իսկ մամուլի ասուլիսների դահլիճը, որն ընդհանուր առմամբ կազմում է 1,250 մետր քառակուսի տարածք, մյուս հատվածների հետ միասին:Ընդունարանի դահլիճը սկսել է օգտագործվել 1998 թ.-ին։ Իսկ մամուլի ասուլիսների դահլիճը բացվել է 1999 թ. Հոկտեմբերի 29-ին: Ասուլիսների դահլիճը, որը նախագծված էր միանալ Նոր ծառայության շենքին, կառուցվել է ստորգետնյա տարածքում ` համալսարանի տարածքում գտնվող ծառի պուրակի կառուցվածքը չփչացնելու համար:

Գլխավոր քարտուղարություն և պետական վերահսկիչ խորհուրդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չանկայա ուսւմնարանի ներսում գտնվող հին սպասարկման շենքը քանդվել է, և դրա տեղում կառուցվել է նոր շենք, որը նախագծվել է ՝ հաշվի առնելով Նոր գլխավոր քարտուղարության և պետական վերահսկիչ խորհրդի կարիքները, որոնք կազմված են վեց միմյանց հետ կապված բաժիններից։[7]


Ջերմոցի, պուրակների և այգիների տնօրինություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ հին ջերմոցը դարձավ անբավարար, պատրաստվեց նոր և ժամանակակից ջերմոցային նախագիծ, և շինարարությունը սկսվեց 1998 թվականից: Ջերմոցային տնտեսությունների և պուրակների և այգիների տնօրինության շենքը, որը բաղկացած է երկու մասից `1,590 մետր ընդհանուր մակերեսով, ավարտվել է 1999 թ.-ին և սկսել ծառայությունները:

Նախագահները պալատում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բազմաթիվ իրադարձություններ են տեղի ունեցել Չանկայա պալատում, ինչը այն դարձնում է Թուրքիայի պատմության ամենակարևոր վայրերից մեկը։Բոլոր նախագահները բնակվել են Չանկայա պալատում և իրենց հետքն են թողել գործողություններով և հանձնարարած վերանորոգումներով: : Որոշ նախագահներ ընտրել են իրենց սեփական աշխատավարձով հոգալ տան կարիքները, իսկ մյուսները նախընտրել են մեծ ծախսերով ընդլայնել դպրոցը:Անգամ հեղաշրջումների ժամանակ Չանկայա առանձնատունը իր դերն է ունեցել գեներալներ Էվրեն և Գյուրզել դառնալու նախագահ, իսկ Սել ==

ալ Բայարը հեղաշրջման համար ատրճանակ էր պահում հեղաշրջողների վրա ՝ իրեն փրկելու փորձ կատարելու համար:


Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. The fate of the Çankaya Mansion
  2. 2,0 2,1 Keyzer, Zeynep.
  3. 3,0 3,1 (Turkish) Yalçın, Soner. "Çankaya Köşkü’nün ilk sahibi Ermeni’ydi."
  4. Üngör, Ugur Ümit.
  5. Bumin, Kürşat (May 20, 2007). «Bir varmış bir yokmuş... [There was and there wasn't...]». Yeni Şafak (թուրքերեն). Վերցված է 2009-01-05-ին.
  6. (tr) Official Page of Çankaya Municipality http://www.cankaya.bel.tr/oku.php?yazi_id=161(չաշխատող հղում)
  7. 7,0 7,1 Presidency of the Republic of Turkey: Çankaya Presidential Campus

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]