Մասնակից:Armine111/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Խելամիտ եսասիրություն

Ողջամիտ եսասիրությունը տերմին է, որը հաճախ օգտագործվում է փիլիսոփայական և էթիկական դիրքորոշում նշելու համար,որը յուրաքանչյուր առարկայի համար հաստատում է սուբյեկտի անձնական շահերի հիմնարար գերակայությունը ցանկացած այլ շահի նկատմամբ, լինի դա հանրային, թե այլ առարկաների շահ:Առանձնացված տերմինի անհրաժեշտությունը, ըստ ամենայնի, պայմանավորված է բացասական երանգավորմամբ, որն ավանդաբար կապված է «էգոիզմ» տերմինի հետ:Եթե եսասեր (առանց «ողջամիտ» որակավորող բառի) ասելով հաճախ հասկանում են,որ այն անձը, ով մտածում է միայն իր մասին և/կամ անտեսում է այլ մարդկանց շահերը, ապա [[ողջամիտ էգոիզմ|«ողջամիտ էգոիզմի»]] կողմնակիցները սովորաբար պնդում են, որ նման անտեսումը մի շարք մարդկանց համար պատճառները պարզապես անշահավետ են անտեսողների համար, հետևաբար, դա ոչ թե եսասիրություն է (անձնական շահերի գերակայության տեսքով ՝ այլ անձանց նկատմամբ), այլ միայն ագահության դրսևորում է կամ նույնիսկ սեփական ես– ի գերագնահատում:Առօրյա իմաստով ողջամիտ եսասիրությունը սեփական շահերով ապրելու կարողություն է ՝ առանց ուրիշների շահերին հակասելու:Չնայած այն հանգամանքին, որ ողջամիտ էգոիզմը յուրաքանչյուր մարդու համար ամենաօգտակար ռազմավարությունն է, միևնույն է անհատը կարող է կորցնել հասարակության մեջ իր դերը, ինչը ապացուցվում է մաթեմատիկական խաղի տեսության մեջ ՝ Բանտարկյալի երկընտրանքի օրինակով։


Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խելամիտ էգոիզմի հայեցակարգը սկսեց ձևավորվել Նոր ժամանակում, այս թեմայի շուրջ առաջին հիմնավորումը հայտնաբերվել է արդեն Սպինոզայի և Հելվեթիուսի աշխատություններում, բայց այն ամբողջությամբ ներկայացվել է միայն Չեռնիշևսկու «Ի՞նչ է պետք անել» վեպում: 20-րդ դարում Այն Ռենդը վերակենդանացնում է ողջամիտ էգոիզմի գաղափարները «Եսասիրության առաքինությունը» էսսեների ժողովածուում, «Օրհներգ» պատմվածքում և «Աղբյուրը» և «Ատլասը թոթվեց ուսերը» վեպերում: Այն Ռանդի փիլիսոփայության մեջ բանական եսասիրությունը անբաժան է մտքի ռացիոնալիզմից և էթիկայի օբյեկտիվիզմից: Հոգեթերապևտ Նաթանիել Բրանդենը նույնպես ներգրավված էր բանական էգոիզմի մեջ: