Մասնակից:Սոնա Դանիելյան/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Վերականգնվող բնական գազ,որը հայտնի է նաև որպես կայուն բնական գազ կամ բիոմեթան,կենսագազ է ,որը վերափոխվել է հանածո բնական գազի և ունի մեթանի կոնցենտրացիա 90% և ավելի: Բարձրացնելով մեթանի վրա հիմնված կենսագազի որակը բնական գազի որակի վրա ,հնարավոր է դառնում բաշխել բաժանորդներին առկա գազի ցանցի միջոցով առկա սարքերի մեջ: Վերականգնվող բնական գազը սինթետիկ բնական գազի կամ փոխարինող բնական գազի ենթաբազմությունն է:

Գոյություն ունեն ածխաթթու գազի և ջրածնի մեթանացման բազմաթիվ եղանակներ, ներառյալ բիոմեթանացումը , ավելի լավ ռեժիմը և նոր էլեկտրաքիմիական գործընթացը, որոնք ներկայումս փորձարկումներ են անցնում միացյալ նահանգներում: [1]

Առավելությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերականգնվող բնական գազը կարող է արտադրվել և բաշխվել գոյություն ունեցող գազի ցանցով՝ այն դարձնելով գրավիչ միջոց՝ առկա տարածքները անթույլատրելի ջերմությամբ վերականգնվող գազի էներգիայով ապահովելու համար ՝ միևնույն ժամանակ պահանջելով հաճախորդի լրացուցիչ կապիտալ ծախսեր: Գոյություն ունեցող գազային ցանցը թույլ է տալիս նաև բաշխել գազի էներգիան հսկայական հեռավորությունների վրա՝ էներգիայի նվազագույն արժեքով: Գոյություն ունեցող ցանցերը թույլ կտան կենսագազը ստանալ աղբյուրներից հեռավոր շուկաներից, որոնք հարուստ են ցածր ծախսերով կենսազանգվածով( օրինակ՝ Ռուսաստան և Սկանդինավիա): Վերականգնվող բնական գազը կարող է նաև վերափոխվել հեղուկացված բնական գազի՝ տրանսպորտային ոլորտում ուղղակիորեն որպես վառելիք օգտագործելու համար:

Մեծ Բրիտանիայի ազգային ցանցը կարծում է, որ սպառված գազի առնվազն 15 % կարող է ստացվել այնպիսի նյութերից, ինչպիսիք են կեղտաջրերը,սննդամթերքի թափոնները,ինչպիսիք են սուպերմարկետներն ու ռեստորանները դեն նետած սնունդը, և բիզնեսի կողմից ստեղծված օրգանական թափոնները, ինչպիսիք են գարեջրագործները։ Ձախողված ստուգումը Միացյալ նահանգներում,2011թ․–ին գազի տեխնոլոգիայի ինստիտուտի կողմից անցկացված վերլուծության արդյունքում պարզվեց, որ թափոնների կենսազանգվածից վերականգնվող գազը, այդ թվում ՝ գյուղատնտեսական թափոնները, տարեկան ավելացնում են 2,5 քվադրիլիոն btu,ինչը բավարար է 50% բնական գազի պահանջները բավարարելու համար։ [2][3]

Էլեկտրաէներգիայի միջոցով գազի հետ համատեղ, դրանով կենսագազի ածխածնի երկօքսիդի և ածխածնի օքսիդի մասը էլեկտրոլիզացված ջրածնի միջոցով վերածվում է մեթանի, հում կենսագազի վերականգնվող գազի ներուժը մոտավորապես կրկնապատկվում է։

Արտադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտադրության գործընթացում կարող է հասնել կենսազանգվածի 70%-անոց արդյունավետության։[4][5] Ծախսերը նվազագույնի են հասցվում՝ առավելագույնի հասցնելով արտադրության մասշտաբը և գտնելով անաէրոբ մարսման կայանը տրանսպորտային կապերի կողքին(օրինակ՝ նավահանգիստ կամ գետ) ՝կենսազանգվածի ընտրված աղբյուրի համար ։ Գազի պահեստավորման առկա ենթակառուցվածքը գործարանին թույլ կտա շարունակել արտադրել գազը լիարժեք օգտագործման տեմպերով նույնիսկ թույլ պահանջարկի ժամանակահատվածներում ՝ օգնելով նվազագույնի հասցնել արտադրվող գազի մեկ միավորի արտադրական կապիտալի ծախսերը ։[6]

Վերականգնվող գազը կարող է արտադրվել երեք հիմնական գործընթացների միջոցով։

  • Օրգանական(սովորաբար խոնավ) նյութի անաէրոբ մարսողություն, այլապես հայտնի է որպես բիոմեթանացում
  • Ավելի ուժեղ արձագանքման դեպքում առաջնային արտադրության գազը պետք է արդիականացվի երկրորդական աստիճանով, որպեսզի ստացվի գազ, որը հարմար է գազի ցանցում ներարկման համար ։[7]
  • Օրգանական (սովորաբար չոր) նյութի ջերմային գազաֆիկացում ։

Առևտրային զարգացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործարանն ուներ 20 մեգավատ արժեքի կենսազանգ մոտ 30 մեգավատից կենսազանգվածից արտադրելու ունակություն՝ նպատակ ունենալով փոխակերպման արդյունավետություն կազմել 65%։ 2014թ- ի Դեկտեմբերից bioSNG կայանը լիովին գործում էր և գազ էր մատակարարում շվեդական բնական գազի ցանցին՝հասնելով որակի պահանջներին՝ավելի քան 95% մեթանի պարունակությամբ։ [8] Գործարանը ընդմիշտ փակվել էր 2018-ի Ապրիլին տնտեսական խնդիրների պատճառով։ Göteborg Energi-ն 175 միլիոն եվրո էր ներդրել գործարանում, և գործարանը նոր ներդրողներին մեկ տարի վաճառելու ինտենսիվ փորձերը ձախողվել էին ։ [9]

Կարելի է նշել, որ գործարանը տեխնիկական հաջողություն ունեցավ և կատարվեց ըստ նախատեսվածի։[10] Այնուամենայնիվ, բնական շուկայական պայմաններում բնական գազը շատ ցածր գին ունի։ Ակնկալվում է, որ գործարանը վերածնվելու է մոտ 2030-ին ,երբ տնտեսական պայմանները կարող են ավելի բարենպաստ լինել՝ածխածնի ավելի բարձր գնի հնարավորությամբ։ [11]

SNG-ն առանձնահատուկ հետաքրքրություն է ներկայացնում բնական գազի բաշխման լայն ցանցեր ունեցող երկրներում։ SNG-ի հիմնական առավելությունները ներառում են բնական գազի առկա ենթակառուցվածքի հետ համատեղելիություն, ձկնորսական վառելիքի արտադրության ավելի բարձր արդյունավետություն և արտադրության ավելի փոքր մասշտաբ, քան երկրորդ սերնդի կենսավառելիքի արտադրության այլ համակարգեր։ [12] Նիդեռլանդների էներգետիկայի հետազոտությունների կենտրոնը լայնածավալ հետազոտություն է անցկացրել փայտային կենսազանգվածից մեծածավալ արտադրանքի արտադրության վերաբերյալ՝հիմնվելով արտերկրից անասնակերների ներմուծման վրա։[13]

Փայտի վրա հիմնված վերականգնվող բնական գազի կայանները կարելի է դասակարգել երկու հիմնական կատեգորիաների, մեկը՝ ալլոտերմիկ , որն ունի գազաֆիկացնողից դուրս աղբյուրի տրամադրած էներգիա։ Օրինակներից մեկը երկխցիկային հեղուկացված մահճակալի գազիֆիկատորներն են, որոնք բաղկացած են առանձին այրման և գազաֆիկացման պալատներից։ Աուտոթերմային համակարգերը առաջացնում են ջերմություն գազաֆիկատորի շրջանակներում, բայց պահանջում են մաքուր թթվածնի օգտագործում՝ ազոտի նոսրացումից խուսափելու համար։[14]

Մեծ Բրիտանիայում, NNFCC-ն պարզեց, որ մինչև 2020 թվականը կառուցված Մեծ Բրիտանիայի ցանկացած բույս մեծ հավանականությամբ կօգտագործվի մաքուր անտառաջրեր,և որ կան մի քանի տարածաշրջաններ, որոնք ունեն այդ աղբյուրի լավ հասանելիություն։ [15][16]

Արդիականացված կենսագազ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեծ Բրիտանիայում, անաէրոբ յուրացման օգտագործումը աճում է որպես վերականգնվող կենսագազ արտադրելու միջոց, ամբողջ երկրում կառուցվել է բիոմեթանի ներարկման գրեթե 90 տեղամաս։[17] Բնապահպանական բարյացակամությունը հայտարարեց գործարանները, որոնք ազգային ցանցով կանաչ գազ կմատակարարեն Մեծ Բրիտանիայի սպառողներին։[18] Բնապահպանական բարյացակամությունը նաև հայտարարեց, որ կսկսի կոյուղաջրերից արտադրված գազը ներարկել գազի ցանց։[19]Կանադայում, FortisBC-ը,որը Բրիտանական կոլումբիայի գազի մատակարարող է, ներարկում է վերականգնվող բնական գազ իր գոյություն ունեցող գազի բաշխման համակարգում։ [20]

Կայուն սինթետիկ բնական գազ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կայուն SNG-ն արտադրվում է բարձր ջերմաստիճանի թթվածնով պայթեցված խարամի համագազացման միջոցով՝ կենսազանգվածի կամ թափոնների մնացորդի 70-ից 75 բար ճնշման տակ։ Առաջնային ֆոնդի լայն տեսականու առավելությունն այն է, որ վերականգնվող էներգիայի շատ ավելի մեծ քանակներ կարող են արտադրվել՝ համեմատած կենսագազի հետ,մատակարարման շղթայի ավելի քիչ սահմանափակումներով։ Վառելիքների լայն տեսականի՝ 50-ից 55% ընդհանուր կենսածին ածխածնի պարունակությամբ,տեխնիկապես կենսունակ է։ Գազաֆիկացման գործընթացում ջրածինը ավելացվում է վառելիքի խառնուրդին, և ածխաթթու գազը հանվում է մաքրող գազի սայթաքման հոսքից, սինգաների մաքրման և կատալիտիկ մեթանացման փուլերից։

Լայնամասշտաբ կայուն SNG-ը հնարավորություն կտա Մեծ Բրիտանիայի գազային և էլեկտրական ցանցերը աղբյուրում զուգահեռաբար էապես ածխաջրազերծվել՝ պահպանելով առկա և էլեկտրական ցանցերի միջև առկա գործառնական և տնտեսական կապը։ Ածխածնի գրավումն ու զավթումը կարող են ավելացվել ,մի փոքր լրացուցիչ ծախսերով՝ դրանով աստիճանաբար հասնելով գոյություն ունեցող գազի և էլեկտրական ցանցերի ավելի խորը ապակարբոնիզացման՝ցածր գնով և գործառնական ռիսկով։ Ծախսերի օգուտների ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս,որ մեծածավալ 50% կենսածին ածխածնի պարունակության կայուն պարունակությունը կարող է ներարկվել բարձր ճնշման գազի փոխանցման ցանցում ՝մոտ 65 ջերմաչափով։ Այս գնով հնարավոր է վերամշակել հանածո բնական գազը, որն օգտագործվում է որպես գազաֆիկացման գործընթացում էներգիա ներմուծող, կայուն ձայնի 5-10 անգամ ավելի մեծ քանակի մեջ։ Լայնածավալ SNG-ն, որը զուգորդվում է շարունակական բնական գազի արտադրությամբ Մեծ Բրիտանիայի մայրցամաքային խութից և ոչ սովորական գազից, հնարավոր է հնարավորություն տա Մեծ Բրիտանիայի գագաթնակետային էլեկտրաէներգիայի գինը զուգակցվել նավթի արտանետմամբ վերցված կամ վճարել գազի մատակարարման պայմանագրերից։

Դիմումներ

Բնապահպանական մտահոգություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենսագազը ստեղծում է շրջակա միջավայրի աղտոտիչներ,ինչպես սովորական բնական գազի վառելիքը, ածխածնի երկօքսիդը,ծծմբի երկօքսիդը, ջրածնի սուլֆիդը և մասնիկները։ Ցանկացած չայրված գազ,որը դուրս կգա,պարունակում է էթան՝ երկարատև ջերմոցային գազ։ Հանածո բնական գազից հիմնական տարբերությունն այն է , որ այն հաճախ մասամբ կամ ամբողջությամբ համարվում է ածխածնի չեզոք, քանի որ կենսազանգվածում պարունակվող ածխածնի երկօքսիդը բնականաբար նորացվում է բույսերի յուրաքանչյուր սերնդում,այլ ոչ թե արտանետվում է հանածոների պահեստներից և ավելացնում մթնոլորտային ածխաթթու գազը։

References[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «SoCalGas and Opus 12 Successfully Demonstrate Technology That Simplifies Conversion of Carbon Dioxide into Storable Renewable Energy». prnewswire.com (Press release). PR Newswire. Վերցված է 3 May 2018-ին.
  2. ↑ «Natural Gas Can Come From Renewable Sources». www.socalgas.com. Sempre Energy. Վերցված է 3 May 2018-ին.
  3. ↑ Minter, George. «SoCalGas's Minter on Renewable Natural Gas as a Foundational Fuel». www.planningreport.com. David Abel. Վերցված է 3 May 2018-ին.
  4. ↑ Cornerstone environmental group, LLC 'Biomethane / Natural Gas Interconnection Opportunities'
  5. ↑ Kachan & Co. 'The Bio Natural Gas Opportunity'
  6. ↑ Energy Research Centre of the Netherlands 'Heat from Biomass via Synthetic Natural Gas'
  7. ↑ Danish Gas Technology Centre 'Sustainable Gas Enters the European Gas Distribution System'
  8. ↑ «GoBiGas». www.gobigas.goteborgenergi.se. Վերցված է 10 November 2017-ին.
  9. ↑ «Investerade nästan två miljarder i Gobigas – nu läggs projektet ner». www.svt.se. Վերցված է 25 April 2018-ին.
  10. ↑ «Professor: "The Gobigas Project A Technical Success"». di.se. Վերցված է 2 May 2018-ին.
  11. ↑ LUNDIN, KIM. «Biogasflow in Gothenburg provides the taxpayer with an environmental standard». www.svt.se. Վերցված է 2 May 2018-ին.
  12. ↑ Åhman, Max (2010). «Biomethane in the transport sector—An appraisal of the forgotten option». Energy Policy. 38 (1): 208–217. doi:10.1016/j.enpol.2009.09.007.
  13. ↑ «BioSNG: Synthetic Natural Gas». Վերցված է 27 December 2012-ին.
  14. ↑ Van der Meijden, C.M. (2010). Development of the MILENA gasification technology for the production of Bio-SNG (PDF). Petten, Netherlands: ECN. Վերցված է 21 October 2012-ին.
  15. ↑ 'Potential for BioSNG Production in the UK, NNFCC 10-008'
  16. ↑ New Energy Focus 'BioSNG could be economically attractive for renewable heat'
  17. ↑ «AD map - biomethane plants». ADBA. The Anaerobic Digestion & Bioresources Association. Վերցված է 12 June 2018-ին.
  18. ↑ The Guardian 'Food waste to provide green gas for carbon-conscious consumers'
  19. ↑ The Guardian 'Human waste turned into renewable gas to power homes'
  20. ↑ Kachan & Co.'New Bio Natural Gas May Assist In Adding Solar and Wind to Utility Renewable Power Generation, Study Finds'

External links[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ածուխից այն կողմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ածուխի այն կողմ շարժումը Սիեռա ակումբի շրջակա միջավայրի խմբի արշավն է՝ ածուխի փոխարեն վերականգնվող էներգիան խթանելու համար։ Նրանց հիմնական նպատակն է փակել ածուխի էլեկտրակայանները Միացյալ Նահանգներում, ներառյալ երկրի առնվազն մեկ երրորդը ՝ավելի քան 500 ածխի կայան մինչև 2020 թվականը, և դրանք փոխարինել վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներով։ Քարոզարշավը ստացել է առնվազն 80 միլիոն դոլար Մայքլ Բլումբերգից և նրա բարեգործական հիմնադրամից՝ Բլումբերգի բարեգործություններից։ Վաղ շրջանում Ջորջ Բուշի նախագահությունը, Դիկ Չեյնիի կողմից հրավիրված էներգետիկ աշխատանքային խումբը հանդես էր գալիս Միացյալ Նահանգներում 200 նոր ածուխի գործարանների կառուցման օգտին, նախազգուշացնելով, որ եթե դրանք չկառուցվեին, ամբողջ երկիրը կկանգնեցներ ծանրաբեռնվածություն, ինչպես Կալիֆորնիան էր։ Բուշի կառավարման ընթացքում ածուխի սահմաններից դուրս արշավը թույլ չտվեց կառուցել 200 կայաններից 170- ը։

Եվրոպական ածուխից այն կողմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017-ի Նոյեմբերին Եվրոպայում մեկնարկեց նմանատիպ արշավ,որը կոչվում է Եվրոպա ածուխից դուրս։ Այս արշավը ոգեշնչված է մեզնից դուրս ածուխի քարոզարշավից,բայց անկախ է դրանից։ Ածուխից այն կողմ գտնվող Եվրոպան քաղաքացիական հասարակության խմբերի դաշինք է, որն աշխատում է ածխահանքերի և էլեկտրակայանների փակումը կատալիզացնելու, ածուխի որևէ նոր նախագծի կառուցումը կանխելու և մաքուր, վերականգնվող էներգիայի և էներգաարդյունավետության արագ անցումը շտապելու վրա։ Եվրոպական արշավին մասնակցում են ավելի քան 30 նգո,կլիմայի գործողությունների ցանց և այլ եվրապական երկրներ։

Տնտեսական զարգացման և համայնքների հզորացման ծրագիրը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տնտեսական զարգացման և համայնքների հզորացման ծրագիրը, քառամյա նախագիծ է,որը ֆինանսավորվում է Եվրոպական միության կողմից և իրականացվում է Սարհադի գյուղական աջակցության ծրագրի կողմից։ Այն գործարկվել է 2013թ–ին ՝Մալականդի բաժանմունքի, խայբեր–պախթունխվա,Պակիստանի բոլոր շրջաններում, մասնավորապես՝ Swat, Shangla, Buner, Lower Dir, Upper Dir, Chitral և Malakand գործակալություն։

Բովանդակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1Project details
    • 1.1Hydro electricity
    • 1.2Community infrastructure
  • 2Environmental aspect
  • 3Recognition
  • 4See also
  • 5References

Ծրագրի մանրամասները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տնտեսական առաջընթացի և համայնքների հզորացման ծրագիրը սկսվեց 40 միլիոն եվրո արժողությամբ համաձայնագրի ստորագրումից հետո,որը տեղի ունեցավ Սարհադի գյուղական աջակցության ծրագրի և եվրոպական միության միջև։ Նախագիծն ընթանում է ֆինանսական կայունության և համայնքի հետ սոցալիական զարգացման նպատակների համար նպաստների արդարացի բաշխման սկզբունքների ներքո։

Հիդրոէլեկտրակայան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խաղաղության ծրագրի շրջանակներում ֆինանսավորման 62%–ն օգտագործվում է ծրագրի տարածքներում համայնքների կողմից կառավարվող միկրոհիդրոէլեկտրակայանների արտադրության համար։ Հիդրոէլեկտրակայանները հիմնականում կառուցվում են այն տարածքներում,որտեղ չկա գործող ազգային ցանց կամ այնտեղ, որտեղ այդ ցանցը խափանված է։ Համայնքները նպաստում են ժամանակին և աշխատուժին, ինչը ստեղծում է սեփականության զգացում և օգնում է պահպանել ծրագրերը։ Էլեկտրաէներգիան արտադրվում է՝ օգտագործելով փոքր սառցադաշտը՝ հալված ջրերը, որոնք կտրուկ ընկնում են ճախրող լեռները։

Խաղաղության ծրագրի շրջանակներում եվրոպական միությունը ֆինանսավորել է Սարհադի գյուղական աջակցության ծրագիրը՝ մալաքանդի բաժանմունքում 240 միկրոհիդրոէլեկտրակայան ստեղծելու համար։

Համայնքային ենթակառուցվածքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միջոցների զգալի մասը տրամադրվում է հիմնական ենթակառուցվածքների կառուցմանը կամ վերականգնմանը,ինչպիսիք են ճանապարհները,ջրատարները և այլն։

Բնապահպանական մոտեցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիդրոհամակարգերից ստացված էլեկտրաէներգիան կրճատում է փայտի օգտագործումը խոհարարության, ջեռուցման և լուսավորության համար, հետևաբար նվազեցնելով անտառահատումները, ինչը տարածաշրջանում հսկայական խնդիր է ։ Հիդրոհամակարգերը նաև կրճատում են ջերմոցային գազերի արտանետումները՝ գործնականում վերացնելով կերոսինի լուսավորության օգտագործումը, կրճատելով դիզելային գեներատորների օգտագործումը և նվազեցնելով անկայուն փայտի օգտագործումը։ Վառելիքի մանրամասն ճեղքվածք չի կատարվել,բայց կարևորությունը կարող է կատարվել ՝ ենթադրելով, որ տարեկան արտադրվող մոտավորապես 110,000 նվեկտոր էլեկտրաէներգիան փոխարինում է դիզելային արտադրությանը՝արտադրելով շուրջ 0.8 տոննա ածխաթթու գազ։ Սա ենթադրում է տարեկան ջերմոցային գազի էական խնայողություն՝շուրջ 88,000 տոննա ածխաթթու գազ։

Պակիստանն արտադրում է միայն 3,100 մվտ էլեկտրաէներգիայի պոտենցիալից 128–ը փոքր հիդրոէներգոտիկ նախագծերից։

Ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015թ․–ին տնտեսական զարգացման և համայնքների հզորացման ծրագրի արդյունքում Սարհադի գյուղական աջակցության ծրագրին ստացվեց մոխրագույն մրցանակ էներգիայի հասանելիության բարձրացման համար։ 2017 թվականին նախագիծը ներգրավեց Պակիստանում էներգետիկ գլոբալ մրցանակի շնորհած ազգային մրցանակը ցանցից դուրս գտնվող տարածքներ էլեկտրաէներգիա մատակարարելու համար։

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Սոնա_Դանիելյան/Ավազարկղ&oldid=7871210» էջից