Մասնակից:Ռեվեկա Մարգարյան/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ջոն Բալիոլ[1],կամ Թում Թաբարդ (նշանակում է զինանշան), եղել է Շոտլանդիայի թագավոր 1292-1296 թվականներին: Նորվեգիայի սպասուհի Մարգարետի[2] մահից հետո Շոտլանդիան մտավ միջպետական շրջան, որի ընթացքում Շոտլանդիայի թագի համար առաջարկվեցին մի քանի մրցակիցներ : Նրանցից Բալիոլը ընտրվեց որպես Շոտլանդիայի նոր թագավոր մի խումբ ընտրված ազնվականների կողմից՝ Անգլիայի թագավոր Էդվարդ I-ի գլխավորությամբ։

Էդվարդն օգտագործեց իր ազդեցությունը Շոտլանդիային ենթարկելու համար և խաթարեց Բալիոլի թագավորությունը՝ Շոտլանդիային վերաբերվելով որպես Անգլիայի վասալի[3]։ Էդվարդի ազդեցությունը Շոտլանդիայի գործերի վրա արատավորեց Բալիոլի թագավորությունը, և շոտլանդական ազնվականությունը նրան պաշտոնանկ արեց և փոխարենը կառավարելու համար նշանակեց Տասներկու հոգուց բաղկացած խորհուրդ: Այս խորհուրդը պայմանագիր ստորագրեց Ֆրանսիայի հետ, որը հայտնի է որպես «Օլդ» դաշինք։

Ի պատասխան՝ Էդվարդը ներխուժեց Շոտլանդիա՝ սկսելով Շոտլանդիայի անկախության համար[4] պատերազմները։ 1296 թվականին Շոտլանդիայի պարտությունից հետո Բալիոլը հրաժարվեց գահից և բանտարկվեց Լոնդոնի աշտարակում[5]։ Ի վերջո, Բալիոլին ուղարկեցին Ֆրանսիայի իր կալվածքները և թոշակի անցավ անհայտության մեջ՝ այլևս չմասնակցելով քաղաքականությանը: Այնուհետև Շոտլանդիան մնաց առանց միապետի մինչև Ռոբերտ Բրյուսի[6] գահակալությունը 1306 թվականին: Ջոն Բալիոլի որդին՝ Էդվարդ Բալիոլը[7] հետագայում հավակնում էր Շոտլանդիայի գահին ընդդեմ Բրյուսի պահանջի, երբ փոքրամասնություն էր Ռոբերտի որդի Դեյվիդը[8]:

Անուն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Balliol arms: Gules an escutcheon voided Argent

Նորմանդական ֆրանսերենում[9] նրա անունը Յոհան դե Բայլիոլ էր, միջին շոտլանդերենում[10]՝ Ջոն Բալյոուն, իսկ շոտլանդերենում՝ Իեն Բայլիոլ: Շոտլանդերենում[11] նա հայտնի էր Թում Թաբարդ մականունով, որը սովորաբար նշանակում է «դատարկ վերարկու» այն իմաստով, որ նա անարդյունավետ թագավոր էր։ Այլապես վերարկու բառը կարող է վերաբերել զինանշանին.[12] կա՛մ Բալիոլի բազուկներին, որոնք հասարակ վահան են՝ օռլեով, որը նաև հայտնի է որպես անվավեր մատիտ, կա՛մ այն պատճառով, որ նրա ձեռքերը հանել են իր թաբարդից[13] հանրության առաջ:

Մանկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Little of Balliol's early life is known. He was born between 1248 and 1250 at an unknown location; possibilities include Galloway, Picardy and Barnard Castle, County Durham.[14] He was the son of John, 5th Baron Balliol, Lord of Barnard Castle (and founder of Balliol College, Oxford), and his wife Dervorguilla of Galloway, daughter of Alan, Lord of Galloway and granddaughter of David, Earl of Huntingdon—the brother of William the Lion.[15][16] From his mother he inherited significant lands in Galloway and claim to Lordship over the Gallovidians, as well as various English and Scottish estates of the Huntingdon inheritance; from his father he inherited large estates in England and France, such as Hitchin, in Hertfordshire.[17][18]

Accession as King of Scots[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The seal of John Balliol

In 1284 Balliol had attended a parliament at Scone, which had recognised Margaret, Maid of Norway, as heir presumptive to her grandfather, King Alexander III.[19] Following the deaths of Alexander III in 1286 and Margaret in 1290, John Balliol was a competitor for the Scottish crown in the Great Cause,[15] as he was a great-great-great-grandson of David I through his mother (and therefore one generation further than his main rival Robert Bruce, 5th Lord of Annandale, grandfather of Robert the Bruce, who later became king), being senior in genealogical primogeniture but not in proximity of blood. He submitted his claim to the Scottish auditors with King Edward I of England as the administrator of the court, at Berwick-upon-Tweed on 6 June 1291.[20] The Scottish auditors' decision in favour of Balliol was pronounced in the Great Hall of Berwick Castle on 17 November 1292,[20] and he was inaugurated accordingly King of Scotland at Scone, 30 November 1292, St. Andrew's Day.[15]

Edward I, who had coerced recognition as Lord Paramount of Scotland, the feudal superior of the realm, steadily undermined John's authority. He demanded homage to be paid towards himself, legal authority over the Scottish King in any disputes brought against him by his own subjects, contribution towards the costs for the defence of England, and military support was expected in his war against France. He treated Scotland as a feudal vassal state and repeatedly humiliated the new king. The Scots soon tired of their deeply compromised king; the direction of affairs was allegedly taken out of his hands by the leading men of the kingdom, who appointed a Council of Twelve—in practice, a new panel of Guardians—at Stirling in July 1295. They went on to conclude a treaty of mutual assistance with France—known in later years as the Auld Alliance.[21]

See also[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

References[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղապար:Wikisource1911Enc

  • See also: Beam, Amanda (2008). The Balliol Dynasty, 1210–1364. Edinburgh: John Donald.
  1. ↑ Hary, Blind. The Actes and Deidis of the Illustre and Vallyeant Campioun Schir William Wallace.
  2. ↑ «Margaret, Maid of Norway» (անգլերեն). 2023-02-03. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  3. ↑ «Vassal» (անգլերեն). 2023-01-21. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  4. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Wars_of_Scottish_Independenc. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  5. ↑ «Tower of London» (անգլերեն). 2023-02-08. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  6. ↑ «Robert the Bruce» (անգլերեն). 2023-02-05. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  7. ↑ «Edward Balliol» (անգլերեն). 2023-02-05. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  8. ↑ «David II of Scotland» (անգլերեն). 2022-11-28. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  9. ↑ «Anglo-Norman language» (անգլերեն). 2023-02-10. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  10. ↑ «Middle Scots» (անգլերեն). 2022-10-09. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  11. ↑ «Scots language» (անգլերեն). 2023-02-15. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  12. ↑ «Coat of arms» (անգլերեն). 2023-02-13. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  13. ↑ «Tabard» (անգլերեն). 2022-11-29. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  14. ↑ G. P. Stell, "John [John de Balliol] (c.1248x50–1314)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, Sept 2004; online edn, Oct 2005 , accessed 25 July 2007.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Dunbar, Sir Archibald H.,Bt., Scottish Kings – A Revised Chronology of Scottish History 1005–1625, Edinburgh, 1899: p. 115
  16. ↑ Cannon, John; Crowcroft, Robert (15 October 2015). The Oxford Companion to British History (անգլերեն). Oxford University Press. էջ 75. ISBN 9780191044816.
  17. ↑ Dictionary of National Biography. Vol. 03. 1885–1900. էջ 3:66. Վերցված է 9 January 2022-ին.
  18. ↑ Huyshe, Wentworth (1906). The Royal Manor of Hitchins and Its Lords Harold and the Balliols. London: Macmillan. էջ 136. Վերցված է 9 January 2022-ին.
  19. ↑ Foedera, p 228
  20. ↑ 20,0 20,1 Dunbar, Sir Archibald H.,Bt., Scottish Kings – A Revised Chronology of Scottish History 1005–1625, Edinburgh, 1899: p. 116
  21. ↑ Magnusson, Magnus (2003). Scotland: The Story of a Nation (անգլերեն). Grove Press. էջ 121. ISBN 9780802139320.

Sources[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

External links[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
Կաղապար:S-houԿաղապար:S-regԿաղապար:S-vac
King of Scots
1292–1296

Կաղապար:S-vac

Կաղապար:Pictish and Scottish MonarchsԿաղապար:English, Scottish and British monarchs

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Ռեվեկա_Մարգարյան/Ավազարկղ&oldid=8616666» էջից