Մասնակից:Անժելիկա Սարգսյան/Ավազարկղ12

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Էնրիկե (Հենրիխ) Պորտուգալացի (պորտ.՝ Henrique I de Portugal, ), կարդինալ-թագավոր, Պորտուգալիայի վերջին թագավորը Ավիսկական արքայատոհմից (1578 թվականից ի վեր)։ Մանուել I-ի 5-րդ որդին երկրորդ կնոջից՝ Մարիա Արագագոնցի։ Էնրիկեյի գահակալումը վերջինն էր Պորտուգալիայում իսպանական միապետերի 60-ամյա կառավարումից առաջ:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էնրիկեն եղել է Ժուանա III թագավորի փոքր եղբայրներից մեկը և այդ պատճառով էր, որ կարծում էին, թե նրա գահին բարձրանալու հնարավարությունները չնչին էին։ Այդ պատճառով էլ Էնրիկեն ընտրել էր հոգևոր կարիերան, այդ թվում նաև Պորտուգալիայի շահերը պաշտպանելու համար Իսպանիան գերակշռող կաթոլիկ եկեղեցին: Կարճ ժամանակահատվածում դառնալով Բրագիի (1538 թվական), Էվորիի արքեպիսկոպոս (1545 թվական), իսկ հետագայում՝ 1545 թվականին մինչ կարդինալական բոլորագլխարկի ստանալը դարձել է Մեծ ինկվիզիտոր (1539 թվական)։ Էնրիկեն Պորտուգալիայում փորձում էր շեղել Հիսուսի միաբանության անդամներին և ակտիվ օգտագոծել նրանց գաղութային քաղաքականության մեջ։

Հոր մահից հետո Եղբոր մահից հետո (1557), լինելով հանգուցյալ թագավորի ամենամոտ ազգականը, նա դարձավ թագավոր ՝ իր երիտասարդ թոռան որդու ՝ Սեբաստիան Առաջինի օրոք: Երբ Սեբաստիան I- ը մահացավ Մարոկկոյում ռազմական արկածախնդրության ժամանակ, Էնրիկեն ստացավ Պորտուգալիայի գահը և 1579 թ. Ապրիլի 1-ին կանչեց Կորտեսին [pt], որոշելու թագավորության հետագա ճակատագիրը, քանի որ ակնհայտ էր, որ ծերության պատճառով Էնրիկեի թագավորությունը երկար չի տևի: Նա որոշեց հրաժարվել հոգևոր տիտղոսներից և ամուսնանալ տոհմը շարունակելու համար, սակայն Հաբսբուրգներին աջակցող Գրիգոր XIII պապը նրան չազատեց քահանայական երդումներից: Այնուամենայնիվ, այս միջոցը դժվար թե արդյունավետ լիներ Էնրիկեի տարիքի պատճառով, որն արդեն յոթերորդ տասնամյակն էր: Այս Կորտեսում որոշվեց նշանակել տասնհինգ ֆիդալգու, որոնցից թագավորը ընտրեց հինգին, որոնք նրա մահվան պահին կստեղծեին ռեգրեսի խորհուրդը, եթե ժառանգներ չլինեին: Նոր թագավորի նշանակումը վստահվեց տասնմեկ գիտնականների խորհրդին, եթե միայն Էնրիկեն իր իրավահաջորդ չնշանակեր: