Հոլանդական անկյուն

Հատուկ կառուցվածքով շտատիվի գլխիկ, որ թույլ է տալիս թեքել տեսախցիկը ստեղծագործական մտահղացմամբ պահանջվող անհրաժեշտ անկյունով

Հոլանդական անկյուն (անգլ.՝ Dutch Angle, ինչպես նաև` գերմանական անկյուն), տերմին, որ բնորոշում է լուսանկարի կամ ֆիլմի համար օգտագործվող հատուկ հնարք։ Այս հնարքը հաճախ օգտագործվում է ցույց տալու համար հերոսի հոգեկան անհանգստությունը կամ լարված դրությունը։ Հոլանդական անկյունն ստացվում է այն ժամանակ, երբ տեսախցիկը թեքված է այնպես, որ հորիզոնը զուգահեռ չլինի կադրի ներքևի կողմին։ Հոլանդական անկյունից նկարահանված կադրերի մեծ մասը ստատիկ են։ Տեսախցիկը շարժման մեջ կարող է պտտվել, գնալ դերասանի հետևից կամ շարժվել ռեժիսորի կամ օպերատորի տված անկյունագծով։ Հոլանդական անկյունով նկարահանված կադրերը սովորաբար այնպես են մոնտաժվում, որ հորիզոնի շրջվածությունը հաջորդական լինի։ Օրինակ, նախ լինի թեքվածություն դեպի ձախ, հետո` դեպի աջ, ու այդպես շարունակ։

Այդօրինակ դիտանկյունը հաճախ օգտագործվում է գերմանական էքսպրեսիոնիզմի ոճով նկարահանված ֆիլմերում` ցուցադրելու խելագարություն, անհանգստություն, արտասովորություն և ապակողմնորոշում։ Համարվում է, որ այստեղից է ծագել հնարքի անվանումը։ Անգլերենում Deutsch (գերմաներեն) բառը հաճախ է շփոթվում Dutch (հոլանդերեն) բառի հետ, որն ունի նման ծագում և արտասանություն։

Հոլիվուդ հասած գերմանական էքսպրեսիոնիզմի վետերանները լայնորեն կիրառել են սուր անկյունից նկարահանումը սարսափ և նեո նուար ֆիլմերում։ Սա նուարյան գեղագիտության ամենատարածված ոճական հնարքներից է։ Օրինակ, 1949 թվականին այս ոճով նկարահանված «Երրորդ մարդը» ֆիլմում լայնորեն կիրառվել են հոլանդական անկյունից նկարահանված կադրեր` ընդգծելու համար հերոսի օտարացումը բոլորից, ովքեր նրան շրջապատում էին այլ երկրում։

Dutch head սարքավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինոնկարահանման շտատիվների գլխիկների մեծ մասը թույլ չեն տալիս կադրը հորիզոնի համեմատ իջեցնել։ Այդ պատճառով այդպիսի կադրեր ստանալու համար օգտագործվում է հատուկ Dutch Head սարքավորում, որը տեղադրվում է տեսախցիկի ու շտատիվի գլխիկի մեջ^[1]։ Այդպիսի սարքավորումները հիմնականում թույլ են տալիս սահուն կարգավորել տեսախցիկի թեքությունն ու փոփոխել դա անգամ նկարահանման ընթացքում։