Կրեմլ (գործողություն)

«Կրեմլ» գործողություն, 1942 թվականի ամռանը գերմանական զորքերի գլխավոր հարվածի վայրի և ժամանակի մասին խորհրդային բարձրագույն ղեկավարությանը ապատեղեկատվություն նետելու գերմանական հրամանատարության ծրագրի ծածկագրի անվանումը^[1]։ Գործողության պլանը մշակվել է 1942 թվականի մայիսին բանակի «Կենտրոն» խմբի շտաբի կողմից ՝ ցամաքային զորքերի գլխավոր շտաբի ցուցումով^[1]։ Գործողության հիմնական խնդիրը դրված էր որպես Վերմախտի պլանավորված գլխավոր հարվածի գաղտնի պահպանում սովետա-գերմանական ճակատի հարավային թևի վրա (պլան «Բլաու»^[2]) և Սովետական հրամանատարությունում կեղծ տպավորություն ստեղծելով Մոսկվան գրավելու նպատակով գերմանական զորքերի նախապատրաստվող հարձակման մասին^[1] 1942 թվականի հունիսի վերջին^[3]։

Օպերատիվ միջոցառումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

"Կրեմլ" գործողությունը պետք է գաղտնի մնար նույնիսկ գերմանական գեներալիտետի շատ ներկայացուցիչների համար^[2]։ Այն նախատեսում էր խորհրդային հետախուզական ծառայությունների ապատեղեկատվության համալիր գործունեության ծավալում և նրանց մոտ տպավորություն ստեղծում Մոսկվայի շրջանում գերմանական զորքերի կողմից հարձակողական գործողությունների նախապատրաստման մասին^[1]։ Դրա համար անցկացվել են^[1]՝

նախապատրաստվել է բանակի «Կենտրոն» խմբի հրամանատարի հրամանը Մոսկվայի վրա հարձակման վերաբերյալ, որն ուղարկվել է զորքեր անսովոր մեծ քանակությամբ,
ռադիո-տեղեկատվական Խաղեր,
Մոսկվայի պաշտպանական սահմանների օդային լուսանկարչություն,
գործակալական հետախուզության ակտիվացում,
Մոսկվայի և շրջակա քաղաքների պլանների տարածումը զորքերում մինչև գնդերի շտաբներ (1942 թվականի հունիսի 10-ից),
հարձակողական զորամիավորումների համար ճանապարհային նոր ցուցանակների պատրաստում,
շտաբների և հրամանատարական կետերի վերատեղակայումներ,
վերադասավորում և ուժերի կեղծ տեղափոխում,
ինժեներական և փոխադրման միջոցները ջրի խոչընդոտներին քաշելը,
և այլն^[4]։

Արդյունք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նույնիսկ «Կրեմլ» գործողության մեկնարկից առաջ գերագույն գլխավոր հրամանատարության շտաբում գերակշռում էր այն կարծիքը, որ թշնամու հարձակումը հարավային ուղղությամբ հնարավոր է, բայց ամենահավանական հարվածը կլինի ոչ թե Ստալինգրադի և Կովկասի ուղղությամբ, այլ Կարմիր բանակի ուժերի կենտրոնական խմբավորման եզրին ՝ Կենտրոնական արդյունաբերական շրջանը և Մոսկվան գրավելու համար^[1]։ «Կրեմլ» գործողությունը նպաստեց նրան, որ խորհրդային ղեկավարությունը հավատարիմ մնաց այս գնահատականին մինչև Ստալինգրադի մերձակայքում գերմանացիների հարձակողական գործողությունների տեղակայումը^[1]։ Այնուամենայնիվ, ենթադրվում է, որ պլանավորելով «Կրեմլ» գործողության ռազմավարական պլանը, գերմանական հրամանատարությունը թերագնահատել է Մոսկվայի ուղղությամբ սովետական զորքերի հարձակողական գործողությունների ունակությունը, ինչը կարող էր կանխել բանակի «Կենտրոն» խմբի գերմանական ստորաբաժանումների տեղափոխումը Կովկաս և Ստալինգրադ^[3]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 «Кремль» // Военная энциклопедия / П. С. Грачёв. — Москва: Военное издательство, 1999. — Т. 4. — С. 278. — ISBN 5-203-01876-6
↑ ^2,0 ^2,1 Меньшиков В.В. Решающий замысел ставки ВГК // Ржев — Сталинград. Скрытый гамбит маршала Сталина. — Санкт-Петербург: Питер, 2012. — ISBN 978-5-459-01184-5
↑ ^3,0 ^3,1 Мягков М.Ю. Цена поражения под Москвой: потери и перспективы германской армии // Вермахт у ворот Москвы, 1941-1942 / Отв. ред. О.А. Ржешемский. — Москва: РАН. Институт всеобщей истории, 1999. — 303 с.
↑ Операция «Кремль». // Военно-исторический журнал. — 1961. — № 8. — С.79-90. (в приложении даны приказ о наступлении на Москву и ряд директив к нему).

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Операция „Кремль" 5 апреля 1942 года» (ռուսերեն). Военно-исторический портал ww2history.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 16-ին. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (օգնություն)
Панин А. «Планы немецкого командования на лето 1942 года» (ռուսերեն). Военно-исторический портал www.oboznik.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 16-ին. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (օգնություն)
Николай Смирнов. Операция "Кремль": германская стратегическая дезинформация на восточном фронте ՅուԹյուբում

[we_1999-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 «Кремль» // Военная энциклопедия / П. С. Грачёв. — Москва: Военное издательство, 1999. — Т. 4. — С. 278. — ISBN 5-203-01876-6

[menshikov_2012-2] 2,0 ^2,1 Меньшиков В.В. Решающий замысел ставки ВГК // Ржев — Сталинград. Скрытый гамбит маршала Сталина. — Санкт-Петербург: Питер, 2012. — ISBN 978-5-459-01184-5

[miagkov1999-3] 3,0 ^3,1 Мягков М.Ю. Цена поражения под Москвой: потери и перспективы германской армии // Вермахт у ворот Москвы, 1941-1942 / Отв. ред. О.А. Ржешемский. — Москва: РАН. Институт всеобщей истории, 1999. — 303 с.

[4] Операция «Кремль». // Военно-исторический журнал. — 1961. — № 8. — С.79-90. (в приложении даны приказ о наступлении на Москву и ряд директив к нему).

[1]

[2]

[3]

[4]