Ինվերնեսի պաշարում (1715)
 | |
|---|---|
 | |
| Թվական | 12 նոյեմբերի, 1715 թվական |
| Մասն է | 1715 թվականի Յակոբինյան շարժման մաս |
| Վայր | Ինվերնես, Շոտլանդիա |
| Արդյունք | Կառավարության հաղթանակ |
| Հակառակորդներ | |
| Բրիտանական կառավարությանը հավատարիմ կլաններ՝ Լովատի Ֆրեյզերներ Ռոս կլան Ֆորբս կլան Մունրո կլան Գրանտ կլան | Յակոբինյան կլաններ՝ Մաքքենզի կլան Քեփոքի ՄաքԴոնալդ կլան |
| Հրամանատարներ | |
| Լովատի 11-րդ լորդ Սիմոն Ֆրեյզեր 6-րդ բարոնետ սըր Ռոբերտ Մունրո | Քոուլի սըր Ջոն Մաքքենզի |
| Կողմերի ուժեր | |
| Ֆրեյզերներ՝ 800 Ֆորբս՝ 200 Ռոս՝ 300 Մունրո՝ 400 Գրանտ՝ 800 | Մաքքենզիներ՝ 300 Քեփոքի ՄաքԴոնալդ՝ 300 |
| Ռազմական կորուստներ | |
| 1 սպանված[1] | 0[1] |
Ինվերնեսի պաշարում, 1715 թվականի Յակոբինյան շարժման մաս, որը տեղի է ունեցել 1715 թվականի նոյեմբերին։ Ինվերնես քաղաքն ու Ինվերնես ամրոցը գրավված էին Մաքքենզի կլանի կողմից, որին առաջնորդում էր Քոուլի սըր Ջոն Մաքքենզին, որն էլ աջակցում էր յակոբինյան ապստամբությանը։ Լովատի 11-րդ լորդ Սիմոն Ֆրեյզերը՝ Լովատի Ֆրեյզեր կլանի ղեկավարը, Ռոզ կլանի և Ֆորբս կլանի օգնությամբ պաշարեց նրանց։
Պատմական ակնարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սիմոն Ֆրեյզերը՝ Լովատի 11-րդ լորդը, ապրում էր աքսորում այն հեռանկարով, որ իր կլանն ու հողերը պետք է անցնեին ոմն Մաքքենզիի, որն ամուսնացած էր Լովատի լեդի Ամելիա Ֆրեյզերի՝ Լովատի 9-րդ լորդի դստեր և Սիմոնի երկրորդ զարմուհու[2] հետ։ 1715 թվականի յակոբինյան ապստամբությունն սկսվելիս Սիմոն Ֆրեյզերը՝ Լովատի 11-րդ լորդը, վերադարձավ Շոտլանդիա և, չնայած լինելով մոլի յակոբինյան, Շոտլանդիայում վերականգնվելու համար առաջարկեց իր ծառայությունները Ջոն Քեմփբելին՝ Արջիլի 2-րդ դքսին, որը Շոտլանդիայում[3] բրիտանական ուժերի ընդհանուր հրամանատարն էր։ Սա կլիներ ուժգին հարված յակոբինյաններին, այսպիսով Արջիլը ստիպված էր նրան հնարավորություն տալ[2]։
Լորդ Լովատը և Քուլլոդենի Ջոն Ֆորբսը, որը նույնպես աջակցում էր կառավարությանը, Քիլրավոք ամրոցում հանդիպեցին Ռոս կլանի[2] ղեկավար Հաֆ Ռոսի հետ։ Ռոսը հանովերյան կառավարության մոլի աջակից էր[2]
Պաշարում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լովատը, Ֆորբսը և Ռոսը դասավորեցին իրենց միացյալ ուժերը Նեսս գետի ափին Ինվերնես ամրոցի[2] դիմաց։ Ինվերնեսի քաղաքային խորհուրդը (որն աջակցում էր յակոբինյաններին) սուրհանդակ ուղարկեց՝ Քեփփոչի[2] ՄաքԴոնալդ կլանի առաջնորդից օգնություն խնդրելով։ ՄաքԴոնալդները հետևից մոտեցան Ֆրեյզերներին, բայց Լովատն ուղարկեց պատվելի Թոմաս Ֆրեյզերին Ստրաթերրիքից նրանց զուգահեռ ընթանալու համար և քանի որ Քեփփոչ ՄաքԴոնալդը չէր ուզում հարձակվել Ինվերնեսի վրա, նա լեռներով[2] ուղղվեց դեպի հարավ[2]։ Քոուլի սըր Ջոն Մաքքենզին նույնպես սուրհանդակ էր ուղարկել Քլան Մաքինթոշին՝ Մոյ Հոլլի գլխավորին, խնդրելով, որ նա ուղարկի 500 մարդ Ինվերնեսի[2] 300 Մաքքենզիներին համալրելու համար։ Ի պատասխան, Լովատը հրամայեց իր զորքերին թողնել ճամբարն ու ուղղվել Ինվերնեսի հարավը՝ սպառնալով ամայացնել Մաքինթոշ երկրամասը[2]։ Մաքինթոշները հետ գնացին և երդվեցին, որ շարժվել էին միայն իրենց հողերը Քեփփոչի ՄաքԴոնալդից պաշտպանելու համար և որ չէին ցանկացել մասնակցել ապստամբությանը[2]։
Լովատը խորհուրդ արեց Վիգի կալվածատերերի և իր մարդկանց հետ, որոնք նախընտրում էին պաշարել յակոբինյանններին ու սովի մատնել նրանց, բայց դրա փոխարեն[2] նա որոշեց հարձակվել քաղաքի վրա։ Սակայն նախքան նրա որևէ քայլ անելը Արթուր Ռոսը՝ Քիլրավրոքի Ռոսի կրտսեր որդին, իր եղբայր Ռոբերտի ու մի բուռ մարդկանց հետ նավակով[2] հասել էր Ինվերնես։ Քիլրավրոքի Ռոսը և Քուլլոդենի Ֆորբսը արդեն պաշարել էին քաղաքը հարավ արևելքից[2]։ Սըր Ջոն Մաքքենզին, իմանալով անմիջական հարձակման մասին, դիրք զբաղեցրեց Թոլբութում, որը հզոր կառույց էր քաղաքի կենտրոնում և ծառայում էր որպես պահակատուն[2]։ Մթության մեջ Արթուր Ռոսը իր ատրճանակով անակնկալի բերեց պահակին և օգտագործելով նրան՝ բացել տվեց պահակատան դուռը[2]։ Ռոսը փորձեց ներխուժել, բայց պահակը տագնապ բարձրացրեց, որ նա թշնամի է, և Ռոսը ջախջախվեց դռան արանքում ու այդ դիրքում Մաքքենզիները[2][3] կրակելով սպանեցին նրան։ Նրա մարմինը ջարդված էր ու փամփուշտներից[3] ծակծկված։ Նա այս պաշարման միակ զոհն[3] էր։
Հաջորդ օրը Քոուլի սըր Ջեն Մաքքենզին համաձայնեց հանձնել Ինվերնեսը պայմանով, որ ինքը կարողանար գնալ ու միանալ Մարի կոմսին, որը յակոբինյանների բանակի[3] առաջնորդն էր։ Սըր Ջոն Մաքքենզին ու իր մարդիկ նավակներով անմիջապես փախան Ինվերնեսի ծովամատույցից, հետևում թողնելով ամբողջ ունեցվածքը, շտապելով խուսափել մոտեցող Ֆրեյզերների[3] հետ հանդիպումից։
Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1715 թվականի նոյեմբերի 12-ին հանովերյանները նվաճեցին Ինվերնեսը[3]։ Սիմոն Ֆրեյզերը, Լովատի 11-րդ լորդը, զինվորական երթով մտավ քաղաք Գրանտ կլանի 800 և Մունրո[3] կլանի 400 մարդու ուղեկցությամբ։ Լովատը հեռացավ Ինվերնեսից 1715 թվականի նոյեմբերի 15-ին սըր Ռոբերտ Մունրոյի՝ 6-րդ բարոնետի քաղաքապետ[3] նշանակվելուց հետո, և որոշ ժամանակ ապստամբների զինաթափումը շարունակվեց Մունրոյի զորախմբի օգնությամբ, որը գլխավորում էր նրա կրտսեր եղբայրը՝ Ջորջ Մունրոն, 1-ին Կուլկաիրնը[3]։ 1716 թվականի մարտի 10-ին Մեծ Բրիտանիայի Գեորգ I-ը փաստաթուղթ ստորագրեց, որով Սիմոն Ֆրեյզերը՝ Լովատի 11-րդ լորդը, քսան տարվա[3] մեջ առաջին անգամ համարվում էր ազատ, օրինական բրիտանական հպատակ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականության ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Fraser, Sarah. (2012). The Last Highlander: Scotland's Most Notorious Clan Chief, Rebel & Double Agent. 978-0-00-722950-5.
- Mackenzie, Alexander. (1896). History of the Frasers of Lovat, with genealogies of the principal families of the name: to which is added those of Dunballoch and Phopachy.
- Mackenzie, Alexander. (1898). History of the Munros of Fowlis.
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ինվերնեսի պաշարում (1715) կատեգորիայում։ |