Էրստեդ (չափման միավոր)

Էրստեդ, մագնիսական դաշտի լարվածության չափման միավորը ՍԳՎ համակարգում։ Կրճատ նշանակվում է Է, միջազգային (անգլերեն) նշանակումը՝ Oe։ 1930 թ․ ներմուծել է Միջազգային էլեկտրատեխնիկական հանձնաժողովը^[1]։ Անվանումն ստացել է դանիացի ֆիզիկոս Հանս Քրիստիան Էրստեդի (H. C. Ørsted) պատվին։

Սահմանումը

1 էրստեդը մագնիսական դաշտի լարվածությունն է վակուումում 1 գաուս 1 ինդուկցիայի դեպքում։

Հոսանքակիր անվերջ բարակ ուղղագիծ հաղորդչով վակուումում ստեղծված էլեկտրամագնիսական դաշտի լարվածությունը նկարագրող բանաձևի համաձայն,

H=2{\frac {I}{cl}},

որտեղ

$H$ ֊ը մագնիսական դաշտի լարվածությունն է էրստեդներով,
$I$ ֊ը՝ էլեկտրական հոսանքը
$с$ ֊ն՝ լույսի արագությունը
$l$ ֊ը՝ ցրումը դիտման կետիցմինչև հաղորդալար սանտիմետրերով։

Ըստ այդ բանաձևի՝ հաղորդչից 1 սմ հեռավորության վրա մագնիսական դաշտի լարվածությունը հավասար կլինի 1 էրստեդի, եթե հաղորդչով անցնում է 5 ամպեր = 5·( $с$ /10) ՍԳՎԷ հոսանքի ուժի միավոր հոսանք։ 1 էրստեդ դաշտ է ստեղծվում նաև վակուումում գտնվող անվերջ երկար ուղիղ սոլենոիդի կենտրոնում, որի փաթույթների խտությունը 1000/(4 $π$ )≈79,58 փաթույթ/մետր է և որով անցնում է 1 Ա։

Կապը մյուս միավորների հետ

ՍԳՎ հիմնական միավորներով էրստեդը հավասար է 1 գ^1/2·սմ^−1/2·վ⁻¹։

1 էրստեդ= 1000/(4 $π$ ) Ա/մ ≈ 79,5774715 Ա/մ։

Երկրաֆիզիկայում օգտագործվում է նաև մագնիսական դաշտի լարվածության չափման արտահամակարգային միավոր՝ գամմա․ 1 գամմա = 10⁻⁵ Է։

Ծանոթագրություններ

↑ History of IEC. Overview. Արխիվացված 2013-05-19 Wayback Machine

Գրականություն

Эрстед. // Физическая энциклопедия. В 5 томах. — М.։ Советская энциклопедия. Главный редактор А. М. Прохоров. 1988.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 97)։

[1] History of IEC. Overview. Արխիվացված 2013-05-19 Wayback Machine

[1]