Էվրեպտիլիա
«Էվրեպտիլիա» («իսկական սողուն») Սաուրոպսիդայի երկու հիմնական ենթախմբերից մեկն է, մյուսը՝ Պարարեպտիլիան։ Էվրեպտիլիան ներառում է Դիապսիդա (բոլոր ժամանակակից սողուններին և թռչուններին պարունակող կլադը), ինչպես նաև մի շարք պարզունակ պերմո-ածխածին ձևեր, որոնք նախկինում դասակարգված էին Անապսիդայի անունով։
Էվրեպտիլիան բնութագրվում է նրանով, որ գանգի ոսկորները մեծապես կրճատված են վերակոսքիպալ, աղյուսակային և վերժամանակային ոսկորներով, որոնք այլևս կապված չեն հետորբիտալի հետ։ Բացի Դիապսիդայից, խումբը հատկապես պարունակում է Կապտորհինիդաե՝ սկզբնական փոքր մսակերների բազմազան և երկարակյաց (ուշ ածխածնային-ուշ պերմի) կլադ, որոնք հետագայում վերածվեցին խոշոր բուսակերների[1]։ Այլ պրիմիտիվ էվրեպտիլիաները, ինչպիսիք են հիլոնոմուսը և պրոտորոտիրդը,փոքր, մակերեսորեն մողեսանման ձևեր էին, որոնք հավանաբար միջատակեր էին[2]։ Մեկ պրիմիտիվ էվրեպտիլիա՝ ուշ կարբոնֆերային «պրոտորոթիրիդը»՝ Անթրակոդրոմեուսը, ամենահին հայտնի մագլցող քառոտանին է[3]։ Դիապսիդները միակ էվրեպտիլյան կլադն էր, որը շարունակվեց Պերմի ժամանակաշրջանի վերջից այն կողմ։
Դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այստեղ կլադոգրամը ստեղծվել է Մյուլլերի և Ռեյսի կողմից (2006 թ.)[4]:
| Սողուններ |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Brocklehurst, Neil (2017 թ․ ապրիլի 13). «Rates of morphological evolution in Captorhinidae: an adaptive radiation of Permian herbivores». PeerJ (անգլերեն). 5: e3200. doi:10.7717/peerj.3200. ISSN 2167-8359. PMC 5392250. PMID 28417061.
- ↑ Canoville, Aurore; Laurin, Michel (2010 թ․ մայիսի 19). «Evolution of humeral microanatomy and lifestyle in amniotes, and some comments on palaeobiological inferences: AMNIOTE MICROANATOMY AND PALAEOBIOLOGICAL INFERENCE». Biological Journal of the Linnean Society (անգլերեն). 100 (2): 384–406. doi:10.1111/j.1095-8312.2010.01431.x.
- ↑ Mann, Arjan; Dudgeon, Thomas W.; Henrici, Amy C.; Berman, David S; Pierce, Stephanie E. (2021). «Digit and Ungual Morphology Suggest Adaptations for Scansoriality in the Late Carboniferous Eureptile Anthracodromeus longipes». Frontiers in Earth Science. 9: 440. Bibcode:2021FrEaS...9..440M. doi:10.3389/feart.2021.675337. ISSN 2296-6463.
- ↑ Muller, J. and Reisz, R.R. (2006). "The phylogeny of early eureptiles: Comparing parsimony and Bayesian approaches in the investigation of a basal fossil clade." Systematic Biology, 55(3):503-511.