Զատկի ճուտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Զատկի նորվեգական բացիկ, 1947:

Զատկի ճուտ, Զատկի խորհրդանիշներից և զարդարանքներից մեկը։ Զատկի ձվերի հետ միասին պտղաբերության և նոր կյանքի խորհրդանիշն է ինչպես հեթանոսական, այնպես էլ քրիստոնեական ավանդույթներով[1]։ Քանի որ ձմռանը ճտեր դուրս չեն գալիս, հետևաբար Զատկի ճտերը նաև գարնան խորհրդանիշն են[2]։

Զատկի ճուտը առավել տարածված է Հյուսիսային Եվրոպայում[3][4]՝ Զատիկի նապաստակի հետ համեմատած, որը տարածված է եվրոպական այլ երկրներում և ԱՄՆ-ում։ Սկանդինավիայի Զատկի նապաստակը հատկապես հայտնի է դարձել գերմանական խանութներում Զատկի ապրանքների մատակարարումներով[5]։

Զարդարանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճուտը որպես Զատկի զարդարանք ձվի վրա
Զատկի զարդարանք: Երկաթուղային կայարան Նորչյոպինգում, Շվեդիա, 2013

Ամբողջ 20-րդ դարի ընթացքում ճուտիկները, հավերը և աքաղաղները սովորական մոտիվներ են եղել Զատկի բացիկների համար։ Պատկերվել են ինչպես իրական ճտեր, այնպես էլ գեղարվեստական պատկերներ։

Ճտերը պատրաստվում են Զատկի զարդարանքների համար, դրա համար օգտագործվում են բազմատեսակ նյութեր (մանվածք[3], գործվածք[6], նրբաթել[7], piperensar[8], մետաղալար[9]):

Կենդանի ճտեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զատիկը կարելի է նշել կենդանի ճտերով, որոնք հատուկ արտադրվում են տոնի համար, օրինակ՝ մանկապարտեզում կամ ֆերմայում այցելուների համար[10]. Многие такие фермы и некоторые открытые музеи празднуют Пасху с живыми цыплятами[11]:

Ճտերը նվիրում են նաև երեխաներին։ Երբեմն ճտերը ներկում են Զատկի ձվերի նման։ Այնուամենայնիվ, կենդանիների հետ խաղալիքների կամ զարդարանքների նման վարվելը խստորեն քննադատվում է[12]։

Սնունդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տորթ «Սիմնել»՝ զարդարված Զատկի ճտերով

Զատկի համար պատրաստում են ճտի տեսքով քաղցրավենիքներ և այլ ուտելիքներ[13]։ Օրինակ՝ տորթեր, շոկոլադե ճտեր (շոկոլադե ձվերի կամ նապաստակների նման)։ Միացյալ Նահանգներում և Կանադայում արտադրում են ճտի ձևով բազմագույն Peeps մաշմելոու, որը հաճախ հանդիպում է Զատկի զամբյուղներում։

Որպես Զատկի կերակրատեսակ՝ հավի փոխարեն կարելի է ուտել, օրինակ, գառան միս[14]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. James Cooper, Eggs and Chicks, whyeaster.com, Վերցված է 24. mars 2017-ին
  2. Påskens historie, dk-kogebogen.dk, Վերցված է 24. mars 2017-ին
  3. 3,0 3,1 Klip selv: Påskekyllinger og påskeharer med pomponer, hjemmet.dk; Påskekyllinger på blomsterpind, haekleopskrifter.dk
  4. https://www.aktivioslo.no/guide/paske/paskekyllinger/
  5. Lisbet Holst (28. marts 2015), «Påske med en kylling i hånden», Bornholms Tidende, Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 2-ին, Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 9-ին
  6. Påskesyssel — hjemmelaget påskepynt
  7. Påskeegg og påskekylling Արխիվացված 2020-03-28 Wayback Machine, unghusflid.no
  8. Påskepynt (SA.05075)
  9. Påskekylling (AAM.28870); Påskekylling (NF.2013-0361), Figur, påskekylling (NF.1986-1055)
  10. Lars IngeSkrede (07.04 2012), «Kjærkomne kyllingar og påskeglede», Sunnmørsposten, Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 28-ին, Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 9-ին
  11. Martin Longhi (21. april 2011), «Så kan du godt finde påskehumøret frem», Århus Stiftstidende; Lisbet Holst (28. mars 2015), «Påske med en kylling i hånden», Bornholms Tidende, Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 2-ին, Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 9-ին; Easter holiday 2015 what's on guide for Kent: Egg hunts and family days out, 2015 թ․ մարտի 23
  12. Melissa Mayntz (03/14/17), «Why You Shouldn't Give Baby Chicks and Ducklings as Easter Gifts», the spruce
  13. Påskekylling, mytasteno
  14. Påskekylling, familiejournal.dk; PÅSKE Frokost 13/4 Արխիվացված 2017-04-22 Wayback Machine