Զանգվածային սպանություն Յոկելայում

Զանգվածային սպանություն Յոկելայում;
Տեսակ	սպանդ և Հրաձգություն կրթական հաստատությունում
Երկիր	Ֆինլանդիա
Գրոհի վայր	Տուուսուլա
Տեղադրանք	Jokela High School?
Տարեթիվ	նոյեմբերի 7, 2007
Զոհվածներ	9 մարդ
Վիրավորներ	12

Զանգվածային սպանություն Յոկելայում, հանցագործություն, որը կատարվել է 2007 թվականի նոյեմբերի 7-ին ֆիննական Յոկելա քաղաքի դպրոցում (Տուուսուլի մունիցիպալ օկրուգ) աշակերտ Պեկ-Էրիկ Աուվինենի կողմից։ 18-ամյա դպրոցականը օգտագործել է 22 տրամաչափի Sig Sauer Mosquito ատրճանակը^[1]։

2007 թվականի նոյեմբերի 7[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուշադրություն․ ժամանակը նշված է UTC-2 ժամային գոտում։

Միջադեպի օրը 18-ամյա Պեկ-Էրիկ Աուվինենը դպրոց չի գնացել առաջին դասին, փոխարենը համացանց է մտել 8:37-ին։ Ժամը 9.33-ին նա Youtube-ում ներբեռնել է տեսանյութ, որտեղ եղել է դպրոցի լուսանկարը, որը նկարահանվել է լճակի կողմից, իսկ դրանից հետո լուսանկարներ են արվել կարմիր ֆոնի վրա, որտեղ Էրիկը կանգնած է եղել՝ ատրճանակը մտցնելով տեսախցիկի մեջ։ Տեսահոլովակում հնչում էր ռոք երաժշտությունը («KMFDM», «Stray Bullet»)։ 11 ժամից հետո նա խմբագրվել է տեքստային, ձայնային, վիդեո ֆայլերը և դրանք ուղարկել մեկ հաղորդագրությամբ համացանցային հանրությանը՝ նվիրված դպրոցական զանգվածային սպանություններին, ասելով, որ այդ օրը պատմության մեջ կմտնի։

Ժամը 11:28-ին հանցագործը անջատել է համակարգիչը։ Դրանից կարճ ժամանակ անց նստել է հեծանիվը և գնացել դպրոց, որը գտնվում էր նրա տնից 1.7 կմ հեռավորության վրա։ Մոտավորապես ժամը 11:37-ին նա մոտեցել է դպրոցի լճակի մոտ գտնվող անկյունում, թողել իր հեծանիվը և մտել նկուղ դպրոցի ճաշարանից ներքև գտնվող դռնով։ Այդ պահին դպրոցում դաս չկար, և բոլոր աշակերտները ճաշի էին ընդմիջման ժամանակ։

Էրիկը միջանցքում հանդիպել է դպրոցի աշակերտներից մեկին՝ 16-ամյա Վիլլա Հեյնոնենին (առաջին զոհը) և կրակել է նրա վրա մոտավորապես 11:42-ին, ապա անցել է առաջին հարկի զուգարանների միջանցքով։ Մի քանի աշակերտներ նկատել են, որ տղան պառկած է հատակին և մտածել են, որ նա սայթաքել է և գլխով հարվածել։ Բացի այդ աշակերտներից մի քանիսը կրակոցներին նման ձայներ են լսել։ Այն ժամանակ, երբ մի քանի աշակերտներ զանգահարել են արտակարգ փրկարարական ծառայություն (առաջին զանգը ընդունվել է 11:43), հանցագործը կանգ է առել զուգարանի դռան մոտ և կրակել այն աշակերտի վրա, որը եղել է 25-ամյա Հաննա Կատերիինա Լաքսոնեն Քիննունենը (երկրորդ զոհը) և դրանից հետո անմիջապես 17-ամյա Միկո Հիլթունեննայում (երրորդ զոհը)։ Աշակերտներից մեկը ճանաչել է կրակողին։ Այդ ընթացքում բուժքույրն արդեն փախել է առաջին հարկ և փորձել է օգնել վիրավորներին, նա բղավել է, որ մյուսները լքեն շենքը և հետո զանգեն Փրկարարական ծառայություն։ Հանցագործն այդ ժամանակ կրակել է 18-ամյա Արի Յուհաննի Պալսանեննայի (չորրորդ զոհ) վրա և, դուրս գալով զուգարանի դռնից, վազել է 43-ամյա Սիրկո Աննելի Կարակկայի բուժքրոջ հետևից։ Նա փորձել է փախչել միջանցքով, սակայն Էրիկը երեք անգամ կրակել է նրա վրա (հինգերորդ զոհ), ապա 17-ամյա աշակերտ Միկո Պուլկունենայի վրա (վեցերորդ զոհ) նույն միջանցքում։ Դա տեղի է ունեցել ժամը 11:46-ին։ Առաջին չորս րոպեների ընթացքում սպանվել է վեց մարդ։

Ուսուցիչը դասախոսական սենյակում է եղել, երբ այնտեղ է փախել աշակերտուհիներից մեկը, և նրան ասել, որ շենքում ատրճանակով տղամարդ կա։ Ուսուցիչը մտել է տնօրենի աշխատասենյակ և նրան ասել, որ դպրոցում ինչ-որ մեկը կրակում է։ Ժամը 11։47-ին տնօրենը ձայնային ազդարարման համակարգի միջոցով հայտնել է, որ յուրաքանչյուր ոք մնա իր դասասենյակում, և որ ոչ մեկը չլքի այն։ Դրանից հետո հանցագործը մի քանի անգամ կրակել է միջանցքում՝ իրենից փախչող աշակերտներին և բղավել՝ «Ես ձեզ բոլորիդ կսպանեմ», բայց չի հարվածել որևէ մեկին։ Առաջին հարկում հայտնաբերվել է 53 փամփուշտի պարկուճ։ Սակայն նա չգիտես ինչու չի սպանել աշակերտուհու մորը, ով մտել է շենք, այլ փորձել է մտնել առաջին հարկի դասարաններից մեկը և անհաջող փորձից հետո երեք անգամ կրակել է աշակերտի վրա՝ վիրավորելով աշակերտին։

Հանցագործը բարձրացել է շենքի երկրորդ հարկը։ Այդ հարկում երկու աշակերտներ նստած էին միջանցքում նստարանին՝ ակնհայտորեն մինչ այդ չլսելով կրակոցների ձայները։ Նրանցից մեկին հաջողվել է փախչել Էրիկից, իսկ մյուս 17-ամյա Սամելի Նուրմին մահացու վիրավորվել է։ 3 փամփուշտային պարկուճներ հայտնաբերվել են միջանցքում։ Հանցագործը պլաստիկ շշից կրակավտանգ հեղուկ է լցրել միջանցքում գտնվող պատի վրա և ապարդյուն փորձել է վառել այն լուցկիներով, ապա՝ մոտավորապես 11:54-ին, նա իջել է առաջին հարկի դպրոցական ճաշարանի դիմաց՝ միջանցք և փորձել ներս մտնել։ Ճաշասենյակի դռները փակ են եղել։ Մինչ այդ նրանք արդեն փակ էին։ Հանցագործը պահանջել է, որ դռները բացեն, և հետո առնվազն 5 անգամ կրակել է ապակե դռների վրա։ Ճաշարանում գտնվող մարդկանց հաջողվել է թաքնվել ծառայողական շենքերում՝ խոհանոցի հետևում, որը գտնվում էր սենյակի մյուս ծայրում։

Մոտավորապես այդ նույն ժամանակ տնօրենը դաստիարակչական աշխատանքների վարիչի հետ միասին դպրոցի հին շենքից դուրս է եկել առաջին հարկի դռան միջով և հայտնվել լճակին մոտ կանգնած կողմում։ Տնօրենը կանգ է առել դպրոցի շենքի և լճակի միջև՝ հեռախոսով խոսելու համար։ Դաստիարակչական աշխատանքների ուսուցիչը վազել է մարզադահլիճի հետևում գտնվող ավտոմոբիլային կայանատեղի, որտեղ գտնվել է շտապ օգնության մեքենան։ Հենց այդ ժամանակ, ժամը 11։57-ին, հանցագործը դուրս է եկել, հայհոյելով, ճաշարանից ներքև դուրս գալու միջոցով և նկատել է այն մարդուն, ով վազում էր կայանատեղիի դաշտով։ Բայց հանցագործը չի հետևել նրան և չի կրակել։ Էրիկը շրջանցել է շենքը և լճակի երկայնքով շարժվել դեպի այն վայրը, որտեղ այդ ժամանակ գտնվում էր դպրոցի տնօրեն 61-ամյա Հելեն Կալմին։ Հանցագործը 7 անգամ կրակել է նրա վրա՝ տեղում սպանելով։

Հանցագործը դռան միջոցով մտել է այն վայրը, որտեղ տնօրենը սպանվել է և բարձրացել երկրորդ հարկ, որտեղ նա փորձել է բացել դասախոսական սենյակի դռները՝ բղավելով՝ «Դուրս եկեք, բոլորդ, ես կսպանեմ ձեզ»։ Միջանցքի վերջում համալիր դաս էր, որտեղ հանցագործը մտել էր բաց դուռը։ Նա իր ատրճանակը դրել է աշակերտների վրա՝ ասելով, որ այստեղ հեղափոխություն է տեղի ունենում և ասել, որ նրանք սկսեն բաներ ջարդել։ Հանցագործը կրակել է երկու անգամ, առաջին անգամ հեռուստացույցին, երկրորդ անգամ է պատուհանից, բայց չի փորձել կրակել աշակերտներին։ Ինչից հետո լքել է դասասենյակը։

Ժամը 12:02-ի սահմաններում Էրիկը գնացել է երկրորդ հարկի միջանցքով՝ դասախոսական սենյակի դիմաց։ Այդ պահին առաջին ոստիկանն ու շտապօգնության մեքենան արդեն եղել են դեպքի վայրում՝ դպրոցի ներքին բակի մոտ։ Հանցագործը փորձել է պատուհանից կրակել ներքին բակի ուղղությամբ, սակայն փոքր տրամաչափի հետևանքով փամփուշտը մխրճվել է կրկնակի պատուհանի ապակու մեջ։

Դրանից անմիջապես հետո՝ ժամը 12:04-ին, Էրիկը դիրք է գրավել դպրոցի գլխավոր մուտքի մոտ կրակելու համար, որտեղ երկու անգամ կրակել է իրեն մոտեցող ոստիկանի վրա, սակայն վրիպել է։ Այնուհետև հանցագործը բարձրացել է մի քանի հարկ վերև և ժամը 12:05-ի սահմաններում մտել է տղաների զուգարան՝ ճաշարանից դուրս, որտեղ ժամը 12:24-ի սահմաններում գլխի հրազենային վնասվածք է հասցրել իրեն։

Ժամը 12:28-ին հատուկ նշանակության ջոկատի առաջին խումբը մտել է դպրոցի շենք, իսկ ժամը 12:30-ին ավարտվել է դպրոցի շենքում մնացած բոլոր աշակերտների և դասախոսների տարհանումը։ Քանի որ կրակոցների հնչյուններն արդեն լսելի չեն եղել, հատուկ ջոկատայինները դպրոցում շատ դանդաղ են տեղաշարժվել՝ խուզարկելով յուրաքանչյուր շինություն։ Մոտ 13:53-ին ենթադրյալ հարձակվողը հայտնաբերվել է անգիտակից վիճակում՝ երրորդ հարկում գտնվող տղաների զուգարանում, գլխի հրազենային վնասվածքով։ Նա շտապ տեղափոխվել է հիվանդանոց, սակայն գիտակցության չգալով՝ մահացել է ժամը 22:15-ի սահմաններում^[2]^[3]^[4]։

Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աուվինենի զոհ են դարձել 8 մարդ՝ վեց աշակերտ (5 պատանի և մեկ աղջիկ), դպրոցական բուժքույր և դպրոցի տնօրեն։ Ինքը՝ Աուվինենը, փորձել է ինքնասպան լինել և գլխի հրազենային վնասվածք է հասցրել։ Գիտակցության չգալով՝ նա մահացել է հիվանդանոցում՝ նույն օրը, տեղական ժամանակով ժամը 22։15-ին։

Եթե հաշվի առնենք բոլոր փամփուշտների պարկուճները, Էրիկը 75 անգամ կրակել է դպրոցի տարածքում։ Ընդհանուր առմամբ հայտնաբերվել է չօգտագործված 328 փամփուշտ։ 250-ը ուսի տոպրակի մեջ, որը նա կրում էր իր հետ, 59-ը տոպրակների մեջ (գրպանում էր), 13-ը դպրոցում հատակին (հավանաբար կրակոցների ժամանակ), երեքը ատրճանակով և մեկ տանը^[5]։

Հայտնի է, որ միջոցառման նախօրեին Աուվինենը իր մանիֆեստը տեղադրել է YouTube ալիքում՝ «Jokela High School Massacre — 11/7/2007» («Սպանդ Յոկելա դպրոցում, 2007 թվականի նոյեմբերի 7-ին») վերնագրով^[6]։ Դեռահասն իրեն անվանել է Natural Selector («բնական ընտրության գործիք») և Sturmgeist («փոթորիկ ոգի»)։

Հիմարները վերարտադրվում են ավելի արագ, քան խելացի, մտածող մարդիկ, որոնք հղում են անում, ինչի՞ մասին է դա:

Նոյեմբերի 9-ին Ֆինլանդիայի ոստիկանությունը ձերբակալել է 16-ամյա աշակերտին՝ Յոկելայի Մանկիկ դպրոցում սպառնալու համար, որ կկրկնի կատարվածը։ 2007 թվականի նոյեմբերի 11-ին Ֆիլադելֆիայի ոստիկանությունը ձերբակալել էր 14-ամյա Դիլան Քոսսիին իր դպրոցում զանգվածային սպանություն պլանավորելու համար։ Ավելի ուշ պարզվել է, որ նա էլ Էրիկի հետ շփվել է համացանցով^[7]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[1] ВЗГЛЯД / Устроивший бойню финский лицеист не покончил с собой

[2] Animaatio Jokelan tapahtumista 2007

[3] Video from inside Jokela High School

[4] ttps://turvallisuustutkinta.fi/material/attachments/otkes/tutkintaselostukset/fi/poikkeuksellisettapahtumat/SbmrFqAo3/Jokela_School_Shooting_on_7_November_2007.pdf

[5] Трагедия в финском лицее EuroNews

[6] В Финляндии юноша устроил кровавую бойню в школе — Происшествия — Правда. Ру

[7] Финский подросток, устроивший бойню в школе, общался с «коллегой» из США

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]