Դ-10 100-միլիմետրանոց տանկային թնդանոթ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դ-10 100-միլիմետրանոց տանկային թնդանոթ
Տեսակզենքի մոդել
Ենթատեսակtank gun?
Երկիր ԽՍՀՄ
Ծառայության ընդունման տարի1944
ՊատերազմներԵրկրորդ համաշխարհային պատերազմ
ՍտեղծողՖեոդոր Պետրով
ԱրտադրողԳործարան №9

Դ-10, խորհրդային ակոսավոր տանկային թնդանոթ, որն ստեղծվել է երկրորդ համաշխարային պատերազմի տարիներին։ Ստեղծվել է 1944 թվականին և պատերազմի ընթացքում տեղադրվել է ՍՈՒ-100 սերիական հրետանային ինքնագնաց կայանքի և մի շարք փորձնական տանկերի ու հրետանային ինքնագնաց կայանքների վրա։ Պատերազմից հետո տեղադրվել է Տ-54/55 տանկի ու նրա մի շարք տարբերակների, ինչպես նաև այլ մեքենաների վրա առնվազն մինչև 1978 թվականը, ինչի շնորհիվ այն եղել է ամենազանգվածային տանկային թնդանոթներից մեկը պատմության մեջ։

Ձևափոխված տարբերակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • ԶԻՖ-25 – հրետանախուցային թնդանոթ 52-ՊԿ-412
  • Դ-10Ս – հակատանկային թնդանոթ 52-ՊՍ-412, որը նախատեսված է ՍՈՒ-100 և ՍՈՒ-101 հրետանային ինքնագնաց կայանքների վրա տեղադրվելու համար
    • Դ-10ՍՈՒ – հակատանկային թնդանոթ 52-ՊՍ-412ՈՒ, բազային տարբերակից տարբերվում է հավասրակշռման մեխանիզմի առկայությամբ
  • Դ-10Տ – տանկային թնդանոթ 52-ՊՏ-412, որը նախատեսված է Տ-54 տանկի վրա տեղադրելու համար
    • Դ-10Տ2 – տանկային թնդանոթа 52-ՊՏ-412-2, ունի հավասարակշռման մեխանիզմ, նախատեսվա է Տ-54 տանկի վրա տեղադրելու համար
      • Դ-10ՏԳ – տանկային թնդանոթ 52-ՊՏ-412Ս, ունի արտարկիչ, միամակարդակ սպառազինության կայունացուցիչ, նախատեսված է Տ-54Ա տանկի վրա տեղադրելու համար
        • Դ-10Տ2Ս – տանկային թնդանոթ 52-ՊՏ-412Դ, ունի արտարկիչ, երկմակարդակ սպառազինության կայունացուցիչ, նախատեսված է Տ-54Բ և Տ-55 տանկերի վրա տեղադրելու համար
          • Դ-33 – տանկային թնդանոթ 2Ա48 և 2Ա48-1, թեթեվացվել է 600 կգ-ով նախատեսված է Օբյեկտ 685 և Օբյեկտ 934 տանկերի վրա տեղադրելու համար
    • Դ-50/Դ-10 – հակատանկային թնդանոթ, նախատեսված է ՍՈՒ-100Պ հակատանկային հրետանային ինքնագնաց կայանքի վրա տեղադրելու համար
    • Մ-63 – արդիականացված տարբերակ, նախատեսված է ՍՈՒ-100Մ հակատանկային հրետանային ինքնագնաց կայանքի վրա տեղադրելու համար
    • Type 59 – Դ-10Տ թնդանոթի չինական պատճենը Տիպ 59 տանկի վրա տեղադրելու համար

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեխնիկատակտիկական բնութագրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարամետր Արժեք
Տրամաչափ, մմ 100
փողի երկարություն, տրմ. 53.5
Շարժվող հատվածի զանգված, կգ 2257
Հետգլորքի մասերի հատված, կգ 1538
Նորմալ հետգլորքի երկարություն, մմ 550
Առավելագույն հետգլորքի երկարություն, մմ 650
Լիցքավորում ունիտար
Ռմբաձգաբանություն 100-մմ ծովային թնդանոթ
Արագաձգություն րոպեում 5-6

Ռազմամթերք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դ-10 թնդանոթի ռազմամթերք[1][2][3][4]
Կրակոցի տեսակ Արկի տիպ Արկի տեսակ Կրակոցի զանգված, կգ Արկի զանգված, կգ ВВ զանգված, գ Պայթուցիչի տեսակ Փողային արագություն, մ/վ Երկու մետր բարձրություն ունեցող նպատակակետի վրա ուղիղ կրակոցի հեռավորություն Սպառազինոթյան մեջ ընդունված թվականը
Զրահահար արկեր
53-УБР-412 զրահահար, սրագլուխ, հետագծող 53-БР-412 30,10 15,88 65 МД-8 897 1040
53-УБР-412Б զրահահար հարթագլուխ բալիստիկական ծայրակալով, հետագծող 53-БР-412Б 30,10 15,88 65 МД-8 897
53-УБР-412Д զրահահար հարթագլուխ պաշտպանական և բալիստիկական ծայրակալներով, հետագծող 53-БР-412Д 30,40 15,88 61 МД-8 887 1070 1953[5]
3УБР3 զրահահար հարթագլուխ բալիստիկական ծայրակալով, հետագծող 53-БР-412Б 30,10 15,88 61 ДБР-2 897
53-УБР-412П զրահահար ենթատրամաչափային 53-БР-412П
Type 73[6] զրահահար ենթատրամաչափային 19,00 5,56 1505 1730
M309[7] զրահահար ենթատրամաչափային 53-BM-412Sg 21,30 5,80 1315 2000
3УБМ6 զրահահար ենթատրամաչափային 3БМ8 21,20 5,70 1415 1680 1966
3УБМ7 զրահահար ենթատրամաչափային 3БМ19 19,50 4,58 1690
3УБМ8 զրահահար ենթատրամաչափային 3БМ20 19,50 4,58 1690
3УБМ11 զրահահար ենթատրամաչափային 3БМ25 20,70 5,02 1430 1978
3УБК4 կոմուլյատիվ չպտտվող, հետագծող 3БК5 25,50 12,38 990 ГПВ-2 900 3000 1961[5]
3УБК4М կոմուլյատիվ չպտտվող, հետագծող 3БК5М 25,50 12,38 1038 ГПВ-2 900 3000 1961[5]
3УБК9 կոմուլյատիվ չպտտվող, պողպատե ռմբափոսով 3БК17 21,90 10,00 ГПВ-2 1075 1978
3УБК9М կոմուլյատիվ չպտտվող, պղնձե ռմբափոսով 3БК17М 21,90 10,00 ГПВ-2 1075 1978
Բեկորային-ֆուգասային արկեր
53-УО-412 ծովային բեկորային նռնակ 53-О-412 15,94 н/д РГМ 898 1200
53-УОФ-412 բեկորային-ֆուգասային, 54-ЖН-412 ամբողջական լիցքով ОФ-412 30,20 15,60 1690 РГМ 892 1100
53-УОФ-412У բեկորային-ֆուգասային, 54-ЖН-412У նվազեցված լիցքով ОФ-412 27,10 15,60 1690 РГМ 600 730
53-УОФ-412Ж բեկորային-ֆուգասային, 54-ЖН-412 ամբողջական լիցքով ОФ-412Ж 30,27 15,91 2160 РГМ 900 1100
53-УОФ-412ЖУ բեկորային-ֆուգասային, 54-ЖН-412У նվազեցված լիցքով ОФ-412Ж 26,74 15,91 2160 РГМ 600 1100
53-УОФТ-412[8] բեկորային-ֆուգասային, մարզական ОФТ-412 30,30 МГ-УчМ, ВС-5, ВУБС-1М 900
3УОФ10 բեկորային-ֆուգասային, 54-ЖН-412 ամբողջական լիցքով 3ОФ32 30,00 15,60 1700 В-429 900
3УОФ11 բեկորային-ֆուգասային, 54-ЖН-412У նվազեցված լիցքով 3ОФ32 26,83 15,60 1700 В-429
3ОФ70 բեկորային-ֆուգասային, բարձր արդյունավետությամբ ОФ70 28.20 13,28 2240 В-429 960
Պրակտիկ արկեր
53-УПБР-412 պրակտիկ համատարած, հետագծող 53-ПБР-412
Շրապնելային արկեր
3УШ1 Շրապնելային, պարունակում է 1800 խոցող տարր 3Ш5 15,60 80
Ծխասփյուռ արկեր
53-УД-412 ծխասփյուռ, 54-ЖН-412 ամբողջական լիցքով 53-Д-412
53-УД-412У ծխասփյուռ, 54-ЖН-412У նվազեցված լիցքով 53-Д-412
3УД3 ծխասփյուռ, ամբողջական լիցքով 3Д3
3УД4 ծխասփյուռ, նվազեցված լիցքով 3Д3
Հակատանկային կառավարվող հրթիռներ[9][10][11]
3УБК10-1 կոմուլյատիվ, կառավարվող 9М117 25,00 18,80 4000 1980
3УБК10М-1 կոմուլյատիվ, կառավարվող 9М117М 27,70 4000
3УБК23-1 կոմուլյատիվ, կառավարվող 9М117М1 27,50 6000

Դ-10 կրող մեքենաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • ՍՈՒ-100
  • ՍՈՒ-101
  • ՍՈՒ-100Պ
  • ՍՈՒ-100Մ
  • Տ-34-100
  • Օբյեկտ 685
  • Օբյեկտ 934
  • Տ-54
  • Տ-55
  • Type 59
  • 1248 նախագծի պահակային նավեր[12]

Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. М. Барятинский. Самоходные установки на базе Т-34. — М.: Моделист-конструктор, 2000. — С. 22. — 32 с. — (Бронеколлекция № 1 (28) / 2000).
  2. Широкорад А. Б. Энциклопедия отечественной артиллерии / Под общ. ред. А. Е. Тараса. — Мн.: Харвест, 2000. — С. 626. — 1156 с. — (Библиотека военной истории). — ISBN 9-85433-703-0
  3. Энциклопедия XXI век. Оружие и технологии России. Том 12. Средства поражения и боеприпасы, стр. 236—237.
  4. Jane’s Ammunition Handbook 2003—2004
  5. 5,0 5,1 5,2 М. В. Павлов, И. В. Павлов. Отечественные бронированные машины 1945—1965 гг. // Техника и вооружение: вчера, сегодня, завтра. — Москва: Техинформ, 2008. — № 9. — С. 52.
  6. Չինական արտադրության արկեր։
  7. Ռումինական և իսրայելական համատեղ արտադրության արկեր։
  8. Բուլղարական արտադրության արկեր։
  9. Энциклопедия XXI век. Оружие и технологии России. Том 12. Средства поражения и боеприпасы, стр. 134—136.
  10. 3УБК10.00.00.000ТО. Выстрел 3УБК10 с управляемым снарядом 9М117. Техническое описание и инструкция по эксплуатации, стр. 5
  11. «Выстрелы 3УБК10, 3УБК10-1, 3УБК10-2, 3УБК10-3 с унифицированной противотанковой управляемой ракетой 9М117». ПО «Туламашзавод». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 17-ին.
  12. «Пограничные сторожевые корабли проектов 1248, 12481». russianships.info. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • М. В. Павлов, И. В. Павлов. Отечественные бронированные машины 1945—1965 гг. // Техника и вооружение: вчера, сегодня, завтра. — Москва: Техинформ, 2008. — № 9. — С. 46.
  • 100-мм танковые пушки Д10-Т, Д10-ТГ, Д10-Т2С. Руководство службы. — Военное издательство Министерства обороны СССР, 1971. — 288 с.