Դառնափուշ

Դառնափուշ
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Աստղածաղկավորներ (Asterales)
Ընտանիք	Աստղածաղկազգիներ (Asteraceae)
Ենթաընտանիք	Աստղածաղկայիններ (Asteroideae)
Վերնատրիբա	Helianthodae
Տրիբա	Heliantheae
Ցեղ	Դառնափուշ (Xanthium) L., 1753

Դառնափուշ (լատին․՝ Xanthium), դառնուկ, աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի միամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 30 (այլ տվյալներով՝ 70) տեսակ։

Հայաստանում

ՀՀ-ում՝ 3 տեսակ՝

• դառնափուշ ասեղնավոր լատին․՝ X. spinosum,
• դառնափուշ իտալական լատին․՝ X. italicum
• դառնափուշ խպիպաձեվ լատին․՝ X. strumarium։

Տարածում

Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է ճամփեզրերին, առուների ափերին, աղբոտում ցանքերն ու տնկարկները։

Կենսաբանական նկարագիր

Ցողունը ճյուղավորվող է, բարձրությունը՝ մինչև 1 մ։ Տերևները հերթադիր են, եռաբլթակ։ Ծաղկաբույլը հասկանըման է կամ ողկուզանման, ծաղիկները՝ կանաչավուն։ Ծաղկում է օգոստոս-սեպտեմբերին։ Պտուղն էլիպսաձև է՝ պատված կեռ փշերով։ Սերմը երկու երկարավուն սերմիկներով տուփիկ է։

Նշանակություն և կիրառում

Թունավոր է։ Դեղաբույս է. պարունակում է ալկալոիդներ, յոդ։ ժողովրդական բժշկության մեջ օգտագործում են խպիպի, մաշկ, հիվանդությունների, դիզենտերիայի բուժման նպատակով։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։