Բռնի ժամադրություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ժամադրության բռնությունը կամ բռնի ժամադրությունը չամուսնացած զույգի առնվազն մեկ անդամի կողմից մեկ այլ անդամի նկատմամբ բռնության գործողությունն է կամ սպառնալը՝ ժամադրության կամ սիրահետման համատեքստում։ Դա տեղի է ունենում նաև այն ժամանակ, երբ զուգընկերներից մեկը փորձում է մյուսի նկատմամբ իշխանություն և վերահսկողություն պահպանել չարաշահման կամ բռնության միջոցով. օրինակ՝ երբ հարաբերությունները դադարել են։ Այս չարաշահումը կամ բռնությունը կարող է ունենալ տարբեր ձևեր, ինչպիսիք են սեռական բռնությունը, սեռական ոտնձգությունը, սպառնալիքները, ֆիզիկական բռնությունը, բանավոր, մտավոր կամ հուզական բռնությունը, սոցիալական դիվերսիան և ոտնձգությունը։ Ծայրահեղ դեպքերում դա կարող է դրսևորվել որպես բռնի ժամադրություն։ Սա կարող է ներառել հոգեբանական բռնություն, հուզական շանտաժ, սեռական բռնություն, ֆիզիկական բռնություն և հոգեբանական մանիպուլյացիա։ Չնայած բռնության ամենատարածված մեղավորը տղամարդ զուգընկերն է կին զուգընկերոջ նկատմամբ, սակայն լինում են դեպքեր ճիշտ հակառակը՝ բռնություն կնոջ կողմից տղամարդու նկատմամբ։

Բռնի ժամադրությունը անցնում է բոլոր ռասայական, տարիքային, տնտեսական և սոցիալական սահմանները։ Հարաբերությունների չարաշահման ուսումնասիրության կենտրոնը նկարագրում է ժամադրության չարաշահումը որպես «վիրավորական և բռնի վարքի մոդել, որն օգտագործվում է նախկին կամ ներկա ինտիմ զուգընկերոջ նկատմամբ իշխանություն և վերահսկողություն պահպանելու համար»[1]։

Բռնություն կիրառողի և զոհի նկարագրեր։[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բռնություն կարող է տեղի ունենալ անկախ անձի տարիքից, ռասայից, եկամուտից կամ ժողովրդագրական այլ առանձնահատկություններից։ Այնուամենայնիվ, բռնություն կիրառողներն ու զոհերը շատ նմանություններ ունեն։

Բռնության այլընտրանքների աջակցության կենտրոնը բռնարարներին նկարագրում է որպես մոլուցքով խանդոտ և իշխանասեր, չափազանց ինքնավստահ, տրամադրության փոփոխություններով տառապող կամ բռնության՝ նախկինում դեպքեր ունեցող, ովքեր ձգտում են մեկուսացնել իրենց զուգընկերոջը ընտանիքից, ընկերներից և գործընկերներից և հակված են մեղադրել արտաքին սթրեսներին[2]։

Միևնույն ժամանակ, հարաբերություններում բռնության զոհերը նույնպես շատ նմանություններ ունեն, այդ թվում ՝ վնասվածքների ֆիզիկական նշաններ, աշխատանքի կամ դպրոցում Ժամանակի բացակայություն, աշխատանքի կամ դպրոցում կատարողականի նվազում, տրամադրության կամ բնավորության փոփոխություններ, թմրանյութերի կամ ալկոհոլի ավելի հաճախակի օգտագործում և ընկերներից և ընտանիքից մեկուսացման աճ[3]։ Զոհերը կարող են իրենց մեղադրել տեղի ունեցած ցանկացած բռնության մեջ կամ կարող են նսեմացնել հանցագործության ծանրությունը։ Սա հաճախ հանգեցնում է նրան, որ զոհերը նախընտրում են մնալ վիրավորական հարաբերությունների մեջ։

Շտրաուսը պնդում է, որ չնայած տղամարդիկ ընտանեկան բռնության հետևանքով վնասվածքների մեծ մասը հասնցողն են՝ հետազոտողները և ընդհանուր հասարակությունը չպետք է անտեսեն կանանց կողմից հասցված վնասվածքների զգալի փոքրամասնությունը։ Բացի այդ, Շտրաուսը նշում է, որ կանանց կողմից ֆիզիկական ագրեսիայի նույնիսկ համեմատաբար աննշան գործողությունները լուրջ մտահոգություն են առաջացնում[4]։

Կանանց կողմից կատարված «աննշան» հարձակումները նույնպես լուրջ խնդիր են, նույնիսկ եթե դրանք չեն հանգեցնում վնասվածքների, քանի որ դրանք կանանց վտանգում են տղամարդկանց կողմից շատ ավելի կոշտ վրեժխնդրության համար։ [...] Կհաստատվի, որ «կնոջը ծեծելուն» վերջ տալու համար կարևոր է նաև, որ կանայք ավարտեն այն, ինչը շատերը համարում են «անվնաս» պրակտիկա՝ ապտակելու, ոտքով հարվածելու կամ ինչ-որ բան նետելու տղամարդ զուգընկերոջ վրա, որը պնդում է ինչ-որ բան աղաղակող վարքի մեջ և «չի լսում պատժառները»։

Նմանապես, Դեբորա Կապալդին հայտնում է, որ 13 տարվա ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ կնոջ ագրեսիան տղամարդու նկատմամբ նույնքան կարևոր է, որքան տղամարդու բռնության հակումը՝ ընդհանուր բռնության հավանականությունը կանխատեսելու համար։

«Քանի որ IPV-ի [ինտիմ զուգընկերոջ կողմից բռնության] մեծ մասը փոխադարձ է, և կանայք, ինչպես տղամարդիկ, նախաձեռնում են IPV-ը, կանխարգելման և բուժման մոտեցումները պետք է ուղղված լինեն ինչպես կանանց, այնպես էլ տղամարդկանց շրջանում բռնության նվազեցմանը։ Այս մոտեցումը պետք է հիմնված լինի այն բանի վրա, թե ինչպես են տղամարդիկ և կանայք ազդում սեռական բռնության վրա»[5]։

Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զգացմունքային բռնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Նրանք վախենում են իրենց զուգըկերոջից։
  • Նրանք վախենում են զայրացնել զուգըկերոջը և ի վիճակի չեն նույնիսկ չհամաձայնել ժամադրության նշանակման հետ։
  • Նրանց զուգընկերը հրապարակավ խայտառակել և նվաստացրել է նրանց։

Հոգեբանական բռնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Զուգընկերը սպառնում է բռնություն գործադրել իրենց կամ իրենց դեմ։ (Օրինակ ՝ «եթե դու ինձ լքես, ես ինքնասպան կլինեմ»:)

Սեքսուալ բռնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Զուգընկերը ստիպում է իրենց զուգընկերոջը սեռական հարաբերություն ունենալ իրենց հետ։
  • Նրանք վախենում են «ոչ» ասել իրենց կողմից զուգընկերոջ սեռական ակտի պահանջին։
  • Զուգընկերը չի հարգում նրանց և միայն շահագրգռված է բավարարել իրենց սեփական սեռական կարիքները։
  • Զուգընկերը չի մտածում սեռական հարաբերությունների հետևանքների կամ այն մասին, թե ինչպես է իր զուգընկերը վերաբերվում դրան։

Ֆիզիկական բռնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Նրանք իրենց զուգընկերոջ կողմից ենթարկվել են որոշ ֆիզիկական բռնությունների։
  • Զուգընկերը նրանց պահում էր, հրում կամ նույնիսկ բռունցքներով հարվածում, ոտքերով հարվածում կամ իրեր նետում նրանց վրա։

Վերահսկող վարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Զուգընկերը փորձել է խանգարել նրանց՝ ընկերների հետ հանդիպելուն։
  • Նրանց արգելվում է կապ հաստատել իրենց ընտանիքի հետ։
  • Նրանք նույնիսկ ստիպված են ընտրություն կատարել ժամադրության և իրենց ընտանիքի և ընկերների միջև։
  • Գեղեցկուհին պնդում է, որ միշտ իմանա, թե որտեղ են նրանք և պահանջում է, որ նրանք արդարացնեն այն ամենը, ինչ անում են։
  • Զուգընկերը կատաղած կլինի, եթե դիմացինի հետ խոսի իր նախընտրած սեռի մասին։
  • Զուգընկերը ենթադրում է, որ նրանք պետք է թույլտվություն խնդրեն նախքան ինքնուրույն բժշկական օգնություն խնդրելը։
  • Զուգընկերը թելադրում է, թե ինչ են նրանք հագնում և ինչպես են հայտնվում հասարակության մեջ։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Warning Signs of Abuse
  2. Centre for Promoting Alternatives to Violence
  3. Common Myths and Facts Արխիվացված 9 Հունվար 2019 Wayback Machine Alabama Public Health Training Center. pp. 3–4.
  4. Strauss, Murray A. (2005) "Women's Violence Towards Men Is A Serious Social Problem." In D.R. Loeske, et al., eds. Current controversies in family violence. Newbery Park: Sage Publications.
  5. "quoted in Sacks, Glenn. (2009) Researcher Says Women's Initiation of Domestic Violence Predicts Risk to Women." on HuffPost, 6 July 2009. Retrieved 9 January 2019.

Հետագա ընթերցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Tuller, A.; Raghavan, C. (2010). «Dating Violence». In Fisher, Bonnie S.; Lab, Steven P. (eds.). Encyclopedia of Victimology and Crime Prevention. Vol. 1. Thousand Oaks, Calif.: SAGE Publications. ISBN 978-1-41-296047-2.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]