Բոստանապանը (պատմվածք)
| Բոստանապանը ռուս.՝ Бахчевник | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Հեղինակ | Միխայիլ Շոլոխով |
| Բնագիր լեզու | ռուսերեն |
| Հրատարակվել է | 1925 |
«Բոստանապանը» (ռուս.՝ Бахчевник), ռուս խորհրդային գրող Միխայիլ Ալեքսանդրովիչ Շոլոխովի պատմվածքը՝ գրված 1925 թվականին։
Հրապարակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին անգամ «Բոստանապանըն» պատմվածքը լույս է տեսել «Կոմսոմոլիա» ամսագրում 1925 թվականի ապրիլի 1-ի թիվ 1 համարում։ Պատմվածքն ընդգրկվել է «Երկնագույն տափաստան» (1926) և «Երկնագույն տափաստան։ Դոնի պատմվածքներ։ 1923-1925» (1931) հեղինակային ժողովածուներում։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստեղծագործության սյուժեի հիմքում ընկած է հեղափոխության և քաղաքացիական պատերազմի տարիներին կազակական ընտանիքի մասնատման պատմությունը։ Ստանիցայի ռազմա-դաշտային դատարանի պարետի ավագ որդին` Ֆեոդորը, ծառայության է անցնում «կարմիրների» մոտ, ինչի արդյունքում ընտանեկան բախումը վերածվում է ողբերգության։ Հայրը սպանում է մորը՝ Կարմիր բանակի գերեվարված զինվորներին հաց տանելու համար։ Ամենափոքր որդին՝ Միտկան, ստիպված հեռանում է տնից և դառնում է ստանիցայի բոստանապանը. նա իր խրճիթում թաքցնում է ավագ եղբորը, որը մահապատժի էր ենթարկվել և խուսափում էր մահապատժից։ Ֆեոդորին ձերբակալելու փորձ կատարելիս Միտկան կացնով սպանում է հորը։
Պատմվածքի գործողությունների վայր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գեորգի Սիվովոլովը, հիմնվելով պատմվածքի տեղագրական բնութագրերի վրա, Կարգինսկայա ստանիցան համարում է պատմվածքի գործողությունների վայրը. «Կարգինսկի ճանապարհով գումակները Հյուսիսային ռազմաճակատ էին տանում զենք և զինամթերք, այնտեղից հետ էին բերում վիրավոր կազակներին, որոնց իջեցնում էին ստանիցայի ատամանի վարչության մոտակայքում գտնվող հրապարակում»։ Ինչպես գրում է Գեորգի Սիվովոլովը, 1918 թվականին Կարգինսկում վերականգնվեց ռազմա-դաշտային դատարանը և ուղեկցորդ պահակախումբը[1]։
Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Նոր աշխարհ»-ից Վ. Յակերինը պատմվածքը գնահատեց «բարձր և արժեքավոր».
|
... սա պայծառ, ամբողջությամբ ավարտուն դրամատիկ էտյուդ է, որը զարգացնում է «հայրերի և որդիների» թեման[2]։ | 
|
«Գիրքը և արհմիությունները» ամսագիրը հստակեցրեց.
|
|
Եթե Տուրգենևը իր ժամանակին ներկայացրեց հայրերի և որդիների միջև եղած պառակտման, գեղեցիկ պատկերը, ապա Շոլոխովն ավելի փոքր չափերով, բայց ճշմարտացիորեն և գեղարվեստորեն է պատկերում հայրերի և որդիների միջև անջրպետը, գործնականում պատմական և կենցաղային հողի վրա[3]։ |
|
Վերլուծելով Միխայիլ Ալեքսանդրովիչ Շոլոխովի իրատեսական վարքագիծը՝ Գ. Լեժնևը «Բոստանապանը», «Ջրապտույտ», «Արատ» պատմվածքների վերաբերյալ գրել է.
|
|
Շատ անբովանդակ և ամբարտավան ասմունք էր այն մասին, որ Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ եղբայրը գնում էր եղբոր դեմ, որդին ապստամբում էր հոր դեմ։ Բարձր արտահայտությունների հետևում, որում հնչում էին գրեթե բիբլիական պաթոսներ, կորչում էր կենդանի մարդկանց իրական պայքարը, նրանց պայքարի ձևերը։ <...> Նա [Շ.] պատկերում է կենսական, ճշմարտացի նկարներ` առանց որևէ հորինված էֆեկտների և անհեթեթ ֆանտաստիկայի, բայց իրատեսորեն պատկերված, առօրյա սարսափելի տեսարաններն ունեն անդառնալի համոզիչ ուժ։ Կարդում ես և հաստատ հավատում ես, այո, այդպես էր ընթանում պայքարը, այդպես էին զոհվում մարդիկ, այդպես էր սպանությունը միահյուսվում առօրեականության հետ, ինքնին դառնալով Քաղաքացիական պատերազմի անուրախ կյանք...[4] |
|
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Шолоховская энциклопедия/ Колл. авторов; глав. ред. Ю. А. Дворяшин; вступ. ст. М. М. Шолохов. — М.: Издательский дом «СИНЕРГИЯ», 2013. — 1216 с.: ил. ISBN 978-5-94238-022-9