Բիաֆրայի շրջափակում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կինը՝ Բիաֆրայի շրջափակման ժամանակ

Նիգերիայի քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում (1967-1970) Նիգերիայի դաշնային կառավարության կողմից Բիաֆրայի շրջափակումը հանգեցրել է զանգվածային սովի, որն ի վերջո խլել է առնվազն մեկ միլիոն կյանք և ավարտվել է անջատողական Բիաֆրայի պետության կապիտուլյացիայով։

Շրջափակումը և դրան հաջորդած հումանիտար ճգնաժամը խթանել են համաշխարհային մոբիլիզացիան և ցեղասպանության հայեցակարգի վերաբերյալ լայնածավալ բանավեճը, ինչպես նաև առաջացրել է լայնածավալ բանավեճ այն մասին, թե արդյոք տեղին է Բիաֆրայում տեղի ունեցած իրադարձությունները նկարագրել որպես ցեղասպանություն։ Ի վերջո, դա նպաստել է քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության համար շրջափակման մասին օրենքի բարեփոխմանը և սովի արգելմանը՝ որպես պատերազմի մեթոդ, Ժնևի կոնվենցիաների 1977 թվականի փոփոխություններով։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիաֆրայի Հանրապետությունը 1967 թվականի հունիսին

1966 թվականի Նիգերիայի հակահեղափոխությունից հետո իգբոների դեմ ջարդեր են սկսել ամբողջ Հյուսիսային Նիգերիայում, որի արդյունքում զոհվել են հազարավոր իգբոներ։ Չուկվուեմեկա Օդումեգվու Օջուկվուն 1967 թվականին Նիգերիայի իգբո բնակեցված շրջաններում հռչակել է Բիաֆրայի անկախությունը, և Դաշնային կառավարությունը՝ Յակուբու Գովոնի գլխավորությամբ, քաղաքացիական պատերազմ սանձազերծեց անջատողական կազմավորման դեմ[1]։

Շրջափակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովամահ երեխա շրջափակման ժամանակ

Պատերազմի առաջին շաբաթներին Նիգերիայի կառավարությունը որոշել է շրջափակել Բիաֆրան։ Անջատողական Հանրապետություն մուտքը արտարժույթի, փոստի և հեռահաղորդակցության գործառնությունների, ինչպես նաև բոլոր նավահանգիստների և օդանավակայանների միջոցով պետք է փակվեր։ Նիգերիայի կառավարությունը ապավինում էր միջազգային իրավունքին ՝ շրջափակումը կիրառելու համար, քանի որ այդ ժամանակ սովը որպես պատերազմի միջոց արգելված չէր, և բոլոր չեզոք երկրները պարտավոր էին հարգել հայտարարված շրջափակումը[2][3]։ Նիգերիայի կառավարությունը սպառնացել է պատասխան միջոցներ ձեռնարկել այն երկրների դեմ, որոնք անտեսել են շրջափակումը և Կամերունի հետ համաձայնագիր են կնքել Բիաֆրայի ցամաքային սահմանը փակելու մասին[3]։ Որոշ մաքսանենգներ փորձել են ճեղքել շրջափակումը, սակայն այդ երկու նավերը ոչնչացվել են Նիգերիայի ռազմածովային ուժերի կողմից[4]։

Շրջափակումը խոչընդոտել է քաղաքացիական բնակչությանը անհրաժեշտ պարենի, դեղորայքի և մատակարարման այլ պարագաների մատակարարմանը։ Նիգերիայի դաշնային ղեկավարները խոչընդոտեցին մարդասիրական օգնության առաքմանը և ասացին, որ սովը կանխամտածված պատերազմի մարտավարություն է[1]։

Պատերազմում ամեն ինչ արդար է, իսկ սովը պատերազմի զենքերից մեկն է։ Ես չեմ հասկանում, թե ինչու մենք պետք է ճարպ կերակրենք մեր թշնամիներին որպեսզի ավելի ուժեղ կռվեն մեզ հետ։
- Օբաֆեմի Ավոլովո, դաշնային գործադիր խորհրդի փոխնախագահ և ֆինանսների հանձնակատար
Ես չեմ ուզում տեսնել ոչ Կարմիր Խաչին, ոչ Կարիտասին, ոչ Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդին, ոչ Հռոմի Պապին, ոչ միսիոներներին, ոչ ՄԱԿ-ի պատվիրակությունը։ Ես ուզում եմ, որ նրանք չուտեն ոչ մի բան մինչև նրանց կապիտուլյացիան։
- Բենջամին Ադեկունլե

Բիաֆրայի կառավարությունը մերժել է ցերեկային ժամերին մարդասիրական օգնության թռիչքները և օգնության համար առաջարկվող միջանցքը։ Նրա առաջնորդ Օջուկվուն պնդում էր, որ այդ երթուղիները թույլ կտան Նիգերիայի կառավարությանը թունավորել բիաֆրացիներին և ռմբակոծել Բիաֆրան։ Այնուամենայնիվ, մեկ այլ պատճառ էլ գաղտնի երթուղիների պահպանումն էր, որով Բիաֆրան շարունակում էր զենք և զինամթերք ներմուծել[5]։ Ենթադրվում է, որ շրջափակման արդյունքում զոհվել է մեկ միլիոն կամ ավելի մարդ[6][7][8][9]։ Պատերազմի զոհերի մեծ մասը եղել են խաղաղ բնակիչներ, հատկապես երեխաներ[1][10][11]։

Շրջափակման մեկ այլ հետևանք էր Բիաֆրայում բռնի հանցագործությունների աճը, մասնավորապես ՝ Բիաֆրայի բանակի թերսնված զինվորների կողմից քաղաքացիական անձանցից սննդի բռնի առգրավումը[12]։

Միջազգային հարաբերություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիաֆրայի պահպանման Ամերիկյան Կոմիտեի պաստառը

Բիաֆրան միջազգային մեծ ուշադրություն է գրավել 1968 թվականի կեսերից, երբ միջազգային մամուլում սկսել են հայտնվել սոված բիաֆրիկ երեխաների պատկերներ[13][14]։ Բիաֆրայի քարոզչության ժամանակ իգբոյներին համեմատում էր հրեաների հետ, իսկ Բիաֆրայի շրջափակումը՝ Հոլոքոստի հետ։ Ի սկզբանե միջազգային հասարակական կարծիքը ըմբռնումով էր վերաբերվում Բիաֆրայի հայտարարություններին, բայց փոխվել է այն բանից հետո, երբ Միացյալ Թագավորությունը փաստահավաք առաքելություն է ուղարկել Նիգերիա, որը հայտնել է, որ ցեղասպանություն չի եղել[15]։ Որոշ գիտնականներ, ովքեր ի սկզբանե հավատում էին, որ Բիաֆրայում ցեղասպանություն է տեղի ունեցել, Ինչպես Ռոբերտ Մելսոնը, փոխեցին իրենց կարծիքը այն բանից հետո, երբ գիտակցել են, որ Նիգերիայի կառավարությունը չի նախատեսում սպանել բոլոր իգբոներին, և քանի որ նրանց մահվան պատճառները քաղաքական էին, այլ ոչ թե ռասայական[16]։

Միացյալ Նահանգների ամենամեծ կազմակերպությունը, որը ստեղծվել է ի պատասխան Բիաֆրայի պատերազմի, Բիաֆրայի Պահպանման Ամերիկյան Կոմիտեն է[14]։ Արևմտյան Գերմանիայում պատերազմը հանգեցրել է աննախադեպ մոբիլիզացիայի, և հավաքված գումարը` 70 միլիոն մարկ, գերազանցել է նախկինում հավաքված ցանկացած մարդասիրական նպատակի համար կազմակերպված հավաքին[17]։ Օգնության որոշ կազմակերպություններ, ներառյալ ԿԽՄԿ-ն, գործել են միայն երկու պատերազմող կողմերի թույլտվությամբ՝ սահմանափակելով օգնության ջանքերը[13]։

Օգնության ջանքերը դադարել են 1969 թվականի հունիսին, երբ շվեդական Կարմիր Խաչի ինքնաթիռը ռմբակոծվեց Նիգերիայի կառավարական զորքերի կողմից[2][18]։

Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1970 թվականին քաղաքացիական պատերազմի ավարտից անմիջապես հետո այն հիմնականում մոռացության է մատնվել՝ Նիգերիայի սահմաններից դուրս և շատ չհիշատակվեց ցեղասպանության ուսումնասիրության ոլորտում[19]:ԿԽՄԿ-ն ընդունել է, որ իր արտակարգ օգնության ջանքերի ձախողումը մասամբ պայմանավորված է արևմտյան տերությունների կողմից հաստատված շրջափակման մասին օրենքով և ակտիվացրել է իր ջանքերը քաղաքացիական բնակչության ավելի խիստ իրավական պաշտպանություն ապահովելու համար[2]։ Համաձայն 1977 թվականի II արձանագրության՝ «քաղաքացիական բնակչության գոյատևման համար անհրաժեշտ օբյեկտները» պաշտպանված են, և դրանց վրա հարձակումներն արգելված են[20]։

Նիգերիայում շրջափակումը և դրա արդյունքում զոհվածները անտեսվել են պաշտոնական հիշատակի միջոցառումներում և դպրոցական ծրագրերում[1]։

Համախմբային ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ սովը երկարաժամկետ ազդեցություն է ունեցել վերապրածների առողջության վրա[21][22]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Nweke, Obinna Chukwunenye (2023). «Hunger as a weapon of war: Biafra, social media and the politics of famine remembrance». Third World Quarterly (անգլերեն): 1–18. doi:10.1080/01436597.2023.2182283. ISSN 0143-6597.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Mulder, van Dijk, էջ 385
  3. ↑ 3,0 3,1 Heerten, 2017, էջ 67
  4. ↑ Heerten, 2017, էջ 68
  5. ↑ Bello, Taiwo (2021 թ․ հուլիսի 3). «Ojukwu's Biafra: Relief Corridor, Arms Smuggling, and Broken Diplomacy in the Nigerian Civil War». War & Society. 40 (3): 206–224. doi:10.1080/07292473.2021.1942625. S2CID 235760595.
  6. ↑ Simpson, Brad (2014). «The Biafran secession and the limits of self-determination». Journal of Genocide Research (անգլերեն). 16 (2–3): 337–354. doi:10.1080/14623528.2014.936708. ISSN 1462-3528. S2CID 71738867.
  7. ↑ Chuku, Gloria (2017). «Women and the Nigeria-Biafra War». Postcolonial Conflict and the Question of Genocide. Routledge. էջեր 329–359. doi:10.4324/9781315229294-15. ISBN 978-1-315-22929-4.
  8. ↑ Njoku, Carol Ijeoma (December 2013). «A Paradox of International Criminal Justice: The Biafra Genocide». Journal of Asian and African Studies. 48 (6): 710–726. doi:10.1177/0021909613506453. S2CID 144513341.
  9. ↑ Cookman, Claude (October 2008). «Gilles Caron's Coverage of the Crisis in Biafra». Visual Communication Quarterly. 15 (4): 226–242. doi:10.1080/15551390802415063. S2CID 143736733.
  10. ↑ Mudge, George Alfred (1970). «Starvation As A Means Of Warfare». The International Lawyer. 4 (2): 228–268. ISSN 0020-7810. JSTOR 40704626. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  11. ↑ Doron, Roy (2014). «Marketing genocide: Biafran propaganda strategies during the Nigerian civil war, 1967–70». Journal of Genocide Research. 16 (2–3): 227–246. doi:10.1080/14623528.2014.936702. S2CID 143769339.
  12. ↑ Daly, Samuel Fury Childs (September 2018). «"Hell was let loose on the country": The Social History of Military Technology in the Republic of Biafra». African Studies Review. 61 (3): 99–118. doi:10.1017/asr.2018.41. S2CID 150335685.
  13. ↑ 13,0 13,1 Desgrandchamps, Marie-Luce (2012). «'Organising the unpredictable': the Nigeria–Biafra war and its impact on the ICRC». International Review of the Red Cross. 94 (888): 1409–1432. doi:10.1017/S1816383113000428. S2CID 146648472.
  14. ↑ 14,0 14,1 McNeil, Brian (2014). «'And starvation is the grim reaper': the American Committee to Keep Biafra Alive and the genocide question during the Nigerian civil war, 1968–70». Journal of Genocide Research. 16 (2–3): 317–336. doi:10.1080/14623528.2014.936723. S2CID 70911056.
  15. ↑ Moses, 2021, էջ 443
  16. ↑ Moses, 2021, էջ 444
  17. ↑ Hannig, Florian (2017). «West German Sympathy for Biafra, 1967–1970: Actors, Perceptions and Motives». Postcolonial Conflict and the Question of Genocide: The Nigeria-Biafra War, 1967–1970. Routledge. ISBN 978-1-315-22929-4.
  18. ↑ «AID FLIGHT REPORTED DOWNED BY NIGERIA». The New York Times. 1969 թ․ հունիսի 7. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  19. ↑ Moses, Lasse Heerten, A. Dirk (2017). «The Nigeria-Biafra War: Postcolonial Conflict and the Question of Genocide». Postcolonial Conflict and the Question of Genocide: The Nigeria-Biafra War, 1967–1970. Routledge. ISBN 978-1-315-22929-4.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  20. ↑ Conley, Bridget; de Waal, Alex (2019). «The Purposes of Starvation». Journal of International Criminal Justice. 17 (4): 699–722. doi:10.1093/jicj/mqz054.
  21. ↑ Hult, Martin; Tornhammar, Per; Ueda, Peter; Chima, Charles; Bonamy, Anna-Karin Edstedt; Ozumba, Benjamin; Norman, Mikael (2010 թ․ հոկտեմբերի 22). «Hypertension, Diabetes and Overweight: Looming Legacies of the Biafran Famine». PLOS ONE (անգլերեն). 5 (10): e13582. Bibcode:2010PLoSO...513582H. doi:10.1371/journal.pone.0013582. ISSN 1932-6203. PMC 2962634. PMID 21042579.
  22. ↑ Ogah, Okechukwu S.; Oguntade, Ayodipupo Sikiru; Chukwuonye, Innocent Ijezie; Onyeonoro, Ugochukwu Uchenna; Madukwe, Okechukwu Ojoemelam; Asinobi, Adanze; Ogah, Fisayo; Orimolade, Olanike Allison; Babatunde, Abdulhammed Opeyemi; Okeke, Mesoma Frances; Attah, Ojoma Peace; Ebengho, Ikponmwosa Gabriel; Sliwa, Karen; Stewart, Simon (October 2023). «Childhood and Infant exposure to famine in the Biafran war is associated with hypertension in later life: the Abia NCDS study». Journal of Human Hypertension (անգլերեն). 37 (10): 936–943. doi:10.1038/s41371-022-00782-x. ISSN 1476-5527. PMID 36473942. S2CID 254393652. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Heerten, Lasse (2017). The Biafran War and Postcolonial Humanitarianism: Spectacles of Suffering (անգլերեն). Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-11180-6.
  • Moses, A. Dirk (2021). The Problems of Genocide: Permanent Security and the Language of Transgression (անգլերեն). Cambridge University Press. ISBN 978-1-009-02832-5.
  • Mulder, Nicholas; van Dijk, Boyd (2021). «Why Did Starvation Not Become the Paradigmatic War Crime in International Law?». Contingency in International Law: On the Possibility of Different Legal Histories (անգլերեն). Oxford University Press. էջեր 370–. ISBN 9780192898036.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բիաֆրայի_շրջափակում&oldid=9228795» էջից