Բանկերի ազգայնացում
Բանկերի ազգայնացում Ռուսական կայսրության մասնավոր առևտրային բանկերի ազգայնացման գործընթաց, որը սկսվել է 1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին Պետբանկի դիրքերը ռուսական կայսրության առևտրային բանկերի նկատմամբ թուլացան։ Ոսկով վարկային թղթադրամների տրամադրումը նվազեց 10,5 անգամ։ Առևտրային բանկերը սննդամթերքի վաճառքով օգտվեցին երկրի տնտեսական վիճակից։ Ռուսաստանի տնտեսության մեջ «սոցիալիստական վերափոխումները» սկսվել են խորհրդային իշխանության առաջին հրամանագրերով։ Դրանք վերաբերում էին աշխատողների վերահսկողության կազմակերպմանը, բանկերի, խոշոր արդյունաբերական ձեռնարկությունների և առևտրական նավատորմի[1] ազգայնացմանը։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1917 թվականի հոկտեմբերի 25-ին (նոյեմբերի 7-ին), գվարդիայի ծովային անձնակազմի նավաստիները գրավեցին Պետական բանկի շենքը։ Մի քանի ժամ անց նոր կառավարության ներկայացուցիչները պահանջեցին միջոցներ հատկացնել։ Ի պատասխան՝ բանկը դադարեցրեց հաճախորդների սպասարկում[2]։ Բոլշևիկների պահանջը՝ հաշիվ բացել իրենց կարիքների համար, մերժվեց։ Բանկը վճարում է իրականացրել միայն ֆինանսների նախարարության կողմից տրված փաստաթղթերի հիման վրա։ Բանկի կառավարիչ Շիպովի ձերբակալությունը չի ազդել իրավիճակի վրա։
Դրանից հետո Ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի 1917 թվականի նոյեմբերի 25-ի (դեկտեմբերի 8) հրամանագրով պետական հողային բանկերը վերացվել են[3][4][5].։
Ռուսաստանում բանկերի 34%-ը պատկանում էր օտարերկրացիներին, ուստի բանկերի ազգայնացման հարցը արտաքին քաղաքականության[6] ակտ էր։ Բանկերի միջոցով օտարերկրյա կապիտալը կարող էր ազդել Խորհրդային Ռուսաստանի արդյունաբերության վրա, ուստի ազգայնացումը ոչ միայն սահմանափակեց արտաքին ուժերի ազդեցությունը երկրի վրա, այլև հաստատեց նոր գույքային հարաբերություններ[6]։
Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իրավաբանական[7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Национализация частных коммерческих банков». Энциклопедия Челябинской области. chel-portal.ru. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 23-ին.
- ↑ «Народный банк РСФСР | Банк России». cbr.ru. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ Н. В. Стус Регулирование расчетов в период «военного коммунизма» // Теория И Практика Общественного Развития. — 2006. — В. 3. — С. 73–76. — ISSN 1815-4964.
- ↑ Н. А. Савинская, М. В. Образцов, Поздеев, Иван Александрович Из Истории Становления И Развития Платежной Системы В России (к 150-Летию Банка России) // Проблемы Современной Экономики. — 2010. — В. 2. — С. 476–484. — ISSN 1818-3395.
- ↑ Биюшкина Надежда Иосифовна, Ядрышников Константин Сергеевич Особенности становления банковской политики Советского государства (с октября 1917 г. по март 1921 г.) // Вестник Нижегородского Университета Им. Н.и. Лобачевского. — 2007. — В. 4. — С. 143–148. — ISSN 1993-1778.
- ↑ 6,0 6,1 Кара-Мурза, Сергей Георгиевич. «Советская цивилизация (том I)». www.kara-murza.ru. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
- ↑ Эдвин Борхард[en], Пол Воль[en] The Nationalization of Joint Stock Banking Corporations in Soviet Russia and Its Bearing on Their Legal Status Abroad // Обзор права Пенсильванского университета[en]. — 1927. — В. 5. — Т. 75. — С. 385–410. —