Ավստրալիայի կառավարության պարտք
Ավստրալիայի կառավարության պարտքը Ավստրալիայի դաշնային կառավարության պարտքի գումարն է։ Ավստրալիայի Ֆինանսական կառավարման գրասենյակը, որը հանդիսանում է գանձապետական պորտֆելի մաս, այն գործակալությունն է, որը կառավարում է պետական պարտքը և կատարում է ամբողջ փոխառությունը Ավստրալիայի կառավարության անունից[1]։ Ավստրալիայի կառավարության փոխառությունները ենթակա են սահմանափակումների և կանոնակարգման Վարկի խորհրդի կողմից, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ փոխառությունը պաշտպանական նպատակներով է կամ «ժամանակավոր» փոխառություն չէ։ Պետական պարտքը և փոխառությունները (և մարումները) ունեն ազգային մակրոտնտեսական հետևանքները և օգտագործվում են նաև որպես ազգային տնտեսության մակրոտնտեսական կառավարման գործում ազգային կառավարությանը հասանելի գործիքներից մեկը՝ հնարավորություն տալով կառավարությանը ստեղծել կամ թուլացնել իրացվելիությունը ֆինանսական շուկաներում՝ ազդելով ավելի լայն տնտեսության վրա։
Զուտ պետական պարտքը համախառն պետական պարտքն է՝ հանած նրա ֆինանսական ակտիվները, որը հաճախ արտահայտվում է որպես Համախառն ներքին արդյունքի (ՀՆԱ) տոկոս կամ պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցություն։
2021 թվականի օգոստոսի 31-ի դրությամբ Ավստրալիայի համախառն պետական պարտքը կազմում էր մոտ 273 միլիարդ ավստրալական դոլար[2]։ Պետական պարտքը տատանվում է շաբաթից շաբաթ՝ կախված պետական եկամուտներից, ընդհանուր ծախսերից և խոշոր ծախսերից։ Ավստրալիայի պետական պարտքը հաշվի չի առնում պետական միջոցները, որոնք պահվում են կանոնադրական մարմիններում, ինչպիսիք են Ավստրալիայի կառավարության ապագա հիմնադրամը որը 2016 թվականի սեպտեմբերի 30-ին գնահատվում էր $122,8 միլիարդ և Ավստրալիայի պահուստային բանկը[3]։ Հաշվի չի առնվում նաև այս կանոնադրական մարմինների զուտ եկամուտը։ Օրինակ, Future Fund-ի զուտ եկամուտը 2014–15 թվականներին կազմել է 15,61 միլիարդ դոլար, որն ուղղակիորեն մտել է հիմնադրամի պահուստներ։ Բացի այդ, կառավարության կողմից առաջարկվող երաշխիքները չեն տեղավորվում պետական պարտքի մակարդակում։ Օրինակ, 2008 թվականի հոկտեմբերի 12-ին, ի պատասխան 2008 թվականի տնտեսական ճգնաժամի, կառավարությունն առաջարկեց երաշխավորել բոլոր բանկային ավանդների 100%-ը։ Այն հետագայում նվազեցվել է առավելագույնը 1 միլիոն ԱՄՆ դոլարի մեկ հաճախորդի համար մեկ հաստատության համար։ 2012 թվականի փետրվարի 1-ից երաշխիքը կրճատվել է մինչև $250,000[4]։
Ավստրալիայի զուտ միջազգային ներդրումային պարտավորության դիրքը (պետական պարտք և մասնավոր պարտք) 2016 թվականի դեկտեմբերի 31-ին կազմել է 1,028,5 միլիարդ դոլար, 2016 թվականի դեկտեմբերի 31-ին պարտավորության դիրքի աճը կազմել է 5,4 միլիարդ դոլար (0,5%), ըստ Ավստրալիայի վիճակագրության բյուրոյի[5]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մինչև 1979 թվականը կառավարությունը փոխառություններ է վերցրել՝ օգտագործելով անհատական կանխիկ վարկեր և մեխանիզմ, որը հայտնի է որպես TAP համակարգ։ Այս համակարգի պայմաններում կառավարությունը սահմանում էր ֆիքսված եկամտաբերություն, և մասնավոր շուկան այս եկամտաբերությամբ կֆինանսավորեր այնքան պետական պարտք, որքան հարմար կլիներ։ Եթե շուկան չէր ֆինանսավորում առաջարկվող ամբողջ պարտքը, ապա գանձապետարանը կարողացավ Ավստրալիայի պահուստային բանկից պարտք վերցնել չմարված գումարը 1% արտոնյալ տոկոսադրույքով։ Սա թույլ տվեց կառավարությանը ֆինանսավորել իր պարտքը առանց սահմանափակումների[6]։ 2000 թ. Փիթեր ՄաքՔրեյը նշել է, որ այս համակարգը «խախտում է այն, ինչ այսօր համարվում է կառավարության ֆինանսավորման կենտրոնական դրույթը, որ կառավարությունն իրեն ամբողջությամբ ֆինանսավորի շուկայում»։ Նա նաև նշեց, որ ֆինանսավորման այս ձևը ենթադրում է «նվազեցված հարկաբյուջետային կարգապահություն» կառավարության կողմից՝ հանգեցնելով հավանական գնաճային հետևանքների, ինչպես նաև բացասական հետևանքների մասնավոր պարտատոմսերի շուկայի վրա[7]։
Կառավարությունը դադարեցրեց TAP համակարգը և ներդրեց մրցութային կարճաժամկետ համակարգ գանձապետական արժեթղթերի համար 1979 թվականի դեկտեմբերին և գանձապետական պարտատոմսերի համար 1982 թվականի օգոստոսին[6][8]։ Ավստրալացի մակրոտնտեսագետ պրոֆեսոր Բիլ Միտչելը նշում է, որ դեռևս չկա վտանգ, որ կառավարությունը չկարողանա ֆինանսավորել իրեն, քանի որ Ավստրալիայի կառավարությունը թողարկում է իր սեփական արժույթը և միշտ կարող է կատարել այդ արժույթով արտահայտված ցանկացած ֆինանսական պարտավորություն։ Ավստրալիայի կառավարությունը երբեք չի կարող սպառվել սեփական արժույթով[9]։
Հովարդի կառավարության օրոք, բյուջեի մեծ ավելցուկները հանգեցրել են թողարկման գանձապետական պարտատոմսերի կրճատմանը։ 2002 թվականին կառավարությունը վերանայեց, թե ինչպես դա կազդի պարտատոմսերի շուկայի մասնակիցների վրա։ Վերանայման արդյունքներին համապատասխան՝ կառավարությունը որոշեց շարունակել պարտքի թողարկումը գանձապետական պարտատոմսերի տեսքով՝ չնայած ավելցուկին՝ պարտատոմսերի շուկան պահպանելու համար։ Սա հիմնավորվեց այն հիմքով, որ պարտատոմսերի շուկայի անկումը բացասական հետևանքներ կունենա նրանց համար, ովքեր ցանկանում են հեջավորել տոկոսադրույքի ռիսկը՝ օգտագործելով պարտատոմսերի ֆյուչերսները, ֆինանսական շուկայի բազմազանությունը և նրանց համար, ովքեր օգտագործում են պարտատոմսերը որպես ներդրումային միջոցներ։ Պարտավորությունների շարունակական թողարկմանը զուգահեռ՝ որոշվեց, որ կառավարությունը կշարունակի ֆինանսական ակտիվների կուտակումը, այդպիսով ընդլայնելով իր հաշվեկշիռը և մեծացնելով ֆինանսական ռիսկերի ենթարկվածությունը[10]։
Հովարդի կառավարությունը նաև տեսավ դաշնային կառավարության արտարժութային պարտավորությունների լուծարում՝ վերջ տալով երկար ժամանակաշրջանին, որի ընթացքում կառավարությունը զգալի ենթարկված էր արժութային ռիսկին։ Պարտքի պորտֆելը այժմ կառավարվում է զրոյական արտարժույթի բաղադրիչով չափանիշի[11]։
Պետական պարտք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պարտքային գործիքներին համապատասխանող ֆինանսական ակտիվները ներառում են արժույթը և ավանդները, պարտքային արժեթղթերը և փոխառությունները[12]։ Բյուջեի համատեքստում ընդհանուր պետական հատվածի զուտ պարտքը հավասար է պահվող ավանդների, պետական արժեթղթերի (շուկայական արժեքով), վարկերի և այլ փոխառությունների հանրագումարին՝ հանած դրամական միջոցների և ավանդների, վճարված կանխավճարների և ներդրումների, փոխառությունների և տեղաբաշխումների գումարը[13][14]։ Զուտ պարտքի նկատմամբ ՀՆԱ հարաբերակցությունը ժամանակի ընթացքում ազդում է պետական հավելուրդի/դեֆիցիտի կամ ՀՆԱ-ի և գնաճի աճի, ինչպես նաև շուկայական արժեքի տատանումների պատճառով։
Ավստրալիայի զուտ պետական պարտքը որպես ՀՆԱ-ի տոկոս 2016–17 բյուջեում գնահատվել է 18,9% (326,0 միլիարդ դոլար), շատ ավելի ցածր, քան զարգացած երկրների մեծ մասը[15]։ Բյուջեն կանխատեսում էր, որ զուտ պետական պարտքը կաճի մինչև 346.8 և 356.4 միլիարդ դոլար 2017–2018 և 2018–2019 թվականներին համապատասխանաբար։ Այնուամենայնիվ, չնայած համախառն արտահայտությամբ աճի շարունակմանը, տնտեսության աճը նշանակում է, որ կառավարությունն ակնկալում է, որ պարտքի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ գագաթնակետին կհասնի 19,2%-ի 2017-18 թվականներին, մինչև դրանից հետո սկսի նվազել։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Role and Function». Commonwealth of Australia. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 2-ին.
- ↑ https://www.aofm.gov.au/data-hub, End of month positions, portfolio aggregate worksheet, sheet FaceValue, column X
- ↑ «2015/16 Future Fund Annual Report» (PDF). Future Fund – Australia's Sovereign Wealth Fund. 2016 թ․ սեպտեմբերի 27. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 23-ին.
- ↑ «Questions & Answers about the Guarantee on Deposits». guaranteescheme.gov.au.
- ↑ «5302.0 – Balance of Payments and International Investment Position, Australia, March 2017». abs.gov.au. 2018 թ․ դեկտեմբերի 4.
- ↑ 6,0 6,1 «A history of Treasury Bond tenders and performance». Australian Office of Financial Management. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 7-ին.
- ↑ «Paper presented to the Asian Development Bank Conference on Government Bond Markets and Financial Sector Development in Developing Asian Economies». Australian Office of Financial Management. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 7-ին.
- ↑ «How to Buy AGS | AOFM». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 4-ին.
- ↑ Bill Mitchell (2009 թ․ ապրիլի 8). «Will we really pay higher interest rates?». Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 7-ին.
- ↑ «Review of the Commonwealth Government Securities market». The Commonwealth of Australia. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ օգոստոսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 7-ին.
- ↑ «Foreign currency debt». Australian Office of Financial Management. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
- ↑ International Monetary Fund, Government Finance Statistics Manual 2014
- ↑ Parliament of Australia, The Australian Government’s current debt position – April 2015 update
- ↑ MYEFO 2014–15 Արխիվացված 2019-05-19 Wayback Machine, p.94.
- ↑ «Budget Paper No.1 2016–17». budget.gov.au. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 8-ին.