AMD

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
AMD
Изображение логотипа
Տեսակբիզնես ձեռնարկություն, ձեռնարկություն և տեխնոլոգիական ընկերություն
Երկիր ԱՄՆ[1]
ՆախորդողATI Technologies?, NexGen? և Alchemy Semiconductor?
Հիմնադրվածմայիսի 1, 1969
Գլխադասային գրասենյակՍանիվեյլ, ԱՄՆ և Սանտա Կլարա, Սանտա Կլարա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
ՂեկավարLisa Su?
Անձնակազմ15 500 մարդ (2021)[2]
ՀիմնադիրՋեք Գիֆորդ, Ջերի Սանդերս և Edwin Turney?
Կայքamd.com

Advanced Micro Devices, Inc. (AMD), կիսահաղորդչային ընկերություն է հիմնադրված Կալիֆոռնիա նահանգի Սանիվեյլ քաղաքում։ Ընկերությունը առավել հայտնի է որպես համակարգչի մշակիչներ և գրաֆիկական համակարգերի արտադրող։ Նրա հիմնական արտադրանքները հանդիսանում են միկրոպրոցեսորներ, մայր տպասալի չիպեր, ներդրված պրոցեսորներ, գրաֆիկական պրոցեսորներ սերվերների, աշխատակայանների և անհատական համակարգիչների համար, ինչպես նաև՝ պրոցեսորների տեխնոլոգիաներ ձեռքի սարքերի, թվային հեռուստատեսության, ավտոմեքենաների, խաղերի ղեկավարման համակարգերի և այլ ներդրված համակարգերով սարքերի համար։

AMD-ն՝ Ինտել կորպորացիայից հետո հանդիսանում է երկրորդ ամենամեծ ընկերությունը (մոտ 20% տոկոս համաշխարհային շուկայում), որը մատակարարում է միկրոպրոցեսորներ՝ հիմնված x86 ճարտարապետության վրա, ինչպես նաև հանդիսանում է երկրորդ ամենամեծ (մոտ 40 % համաշխարհային շուկայում) ընկերությունը Nvidia-ից հետո, որը մատակարարում է դիկրետ գրաֆիկական մշակման հանգույցներ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

AMD ընկերության տարածքը Օնտարիոում
AMD ընկերության շենքը Տեխասում

Առաջին տասներկու տարին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

AMD ընկերությունը պաշտոնապես հիմնադրվել է 1969 թվականի մայիսի 1-ին Ջերի Սանդերսի կողմից իր յոթ Fairchild Semiconductor ընկերության կոլեգաների հետ միասին[3][4]։ Մասնագիտությամբ ինժեներ-էլեկտրիկ Սանդերսը Fairchild ընկերության մարքեթինգի գծով տնօրենն էր, գնալով հիասթափվում էր ընկերության աջակցության, հնարավորության և ճկունության աճի պակասից, և որոշեց հեռանալ և հիմնել սեփական կիսահաղորդչային ընկերությունը[5]։ Նախորդ տարի Ռոբերտ Նոյսը, ով ստեղծել էր առաջին ինտեգրալային միացմամբ միկրոչիպը 1959 թվականին Fairchild ընկերությունում[6] լքել էր Fairchild ընկերությունը Գորդոն Մուռի հետ միասին և 1968 թվականի հուլիսին ստեղծել էր Intel կիսահաղորդչային ընկերությունը[7]։

1969 թվականի սեպտեմբերին AMD-ին իր ժամանակավոր գտնվելու վայրից՝Սանտա Կլարա շրջան (Կալիֆոռնիա)ից տեղափոխվեց Սաննիվեյլ[8]։ Անմիջապես երաշխավորեց հաճախորդների բազան և ի սկզբանե դարձավ Fairchild և National Semiconductor ընկերությունների կողմից նախագծվող միկրոչիպերի երկրորդական հումքի մատակարարը[9][10] AMD first focused on producing logic chips.[11]։ Ընկերությունը երաշխավորում էր MIL-STD-883 ստանդարտի որակը, որը առավելություն էր վաղ համակարգչային արդյունաբերության մեջ, միկրոչիպերի անհուսալիությունը հստակ խնդիր էր հաճախորդների համար, ներառյալ համակարգիչների արտադրության, հեղահաղորդակցության արտադրության և սարքավորումների արտադրության մեջ ու նրանք ցանկանում էիր խուսափել[9][12][13][14]։

1969 թվականի նոյեմբերին ընկերությունը արտադրեց իր առաջին արտադրանքը՝ Am9300, որը աշխատում էր 4 թիբ ինտեգրալային միացումով և հերթափոխով գրանցումով, սկսվեց վաճառվել 1970 թվականին[14][15]։ Ինչպես նաև 1970 թվականին ընկերությունը արտադրեց սեփական առաջին արտադրանքը՝ Am2501 տրամաբանական հաշվիչը, որը մեծ հաջողություն ունեցավ[16][17]։ 1971 ամենաշատ վաճառվող արտադրանքը եղավ Am2505-ը՝ հնարավոր ամենաարագ բազմապատկիչը[16][18]։

1971 թվականին AMD ընկերությունը մտավ RAM չիպերի շուկա, իր Am3101 64 բիթ արագությամբ երկբևեռ RAM ունեցող արտադրանքով[18][19]։ Այդ տարի AMD ընկերությունը մեծապես աճեցրեց իր ինտեգրալային շրջանակների վաճառքը,և նրա տարեկան վաճառքը հասավ 4.6 մլն դոլարի[16][20]։

1972 թվականի սեպտեմբերի AMD ընկերությունը դուրս եկավ հանրային շուկա[9][21][22]։ Ընկերությունը 1973 թվականին Intel-ի շրջանակների երկրորդ աղբյուրն էր, իր Am14/1506 և Am14/1507, dual 100 բիթ արագությամբ հերթափոխով գրանցումով արտադրանքներով[23][24]։ 1975 թվականին ընկերությունը ուներ 212 արտադրանք, որից 49-ը սեփական ստեղծածն էր[25] և երեք ցածր արագությամբ ինտեգրալային շրջանակներ՝Am25LS07, Am25LS08, Am25LS09[26]։

1971 թվականին Intel ընկերությունը ստեղծեց առաջին միկրոպրոցեսորը[27][28]։ 1975 թվականին AMD ընկերությունը խուժեց միկրոպրոցեսորների շուկա իր Am9080[29][30][31] և Am2900 արտադրանքներով[30]։ 1976 թվականի հոկտեմբերին AMD ընկերությունը ստացավ լիազորագիր միկրոպրոցեսորների և արտաքին սարքավորումների արտադրության համար[26][32][33][34][35]։

1978 թվականի ֆինանսական տարու ընդհանուր արդյունքերը հասան 100 մլն դոլարի[17][17][36], և 1981 թվականին սկսեց կիսահաղորչային գործարանի կառուցումը Սան Անտոնիո նահանգում[37]։ 1980 թվականին AMD ընկերությունը սկսեց աջակցելհեռահաղորդակցության համար կիսահաղորչային արտադրանքներին, և դրա արդյունաբերությունը արագորեն ընդլայնվեց ու զարգացավ[38]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Global Research Identifier Database — 2015.
  2. Form 10-K Advanced Micro Designs, IncU.S. Securities and Exchange Commission, 2022.
  3. The other founding members were Ed Turney, John Carey, Sven Simonsen, Jack Gifford and three members from Gifford's team: Frank Botte, Jim Giles, and Larry Stenger.
  4. Rodengen, p. 30.
  5. "Fairchild's Offspring". Business Week. August 25, 1997. p. 84.
  6. Mueller, Scott. Upgrading and Repairing PCs. Que Publishing, 2013. p. 6.
  7. Malone, Michael S. "Silicon Insider: AMD-Intel Feud Continues". ABC News. April 24, 2003.
  8. Rodengen, p. 36.
  9. 9,0 9,1 9,2 Pederson, Jay P. International Directory of Company Histories, Vol. 30. St. James Press, 2000.
  10. Rodengen, p. 35.
  11. Rodengen, pp. 37–38.
  12. Singer, Graham. "The Rise and Fall of AMD". TechSpot. November 21, 2012.
  13. Rodengen, pp. 35, 38, 41, 42.
  14. 14,0 14,1 AMD Corporation. Silicon Valley Historical Association. 2008.
  15. Rodengen, pp. 36, 38.
  16. 16,0 16,1 16,2 Lojek, Bo. History of Semiconductor Engineering. Springer Science & Business Media, 2007. p. 220.
  17. 17,0 17,1 17,2 Our History. AMD.com.
  18. 18,0 18,1 Rodengen, p. 41.
  19. Electronic Design, Volume 19, Part 3. Hayden Publishing Company, 1971. p. 227.
  20. Rodengen, pp. 42, 43.
  21. Rodengen, p. 45.
  22. Walker, Rob. "Interview with W. Jerry Sanders" Արխիվացված 2014-01-02 Wayback Machine. Silicon Genesis. Stanford University. October 18, 2002.
  23. Rodengen, p. 46.
  24. MOS/LSI Data Book. Advanced Micro Devices, 1980. pp. 5-1, 5-2, B-8.
  25. Electrical Design News, Volume 19, Issues 13–24. Rogers Publishing Company, 1974. p. 86.
  26. 26,0 26,1 Rodengen, p. 55.
  27. Venkata Ram, S.K. Advanced Microprocessor & Microcontrollers. Firewall Media, 2004. p. 3.
  28. Transcript: Silicon Valley (documentary). American Experience. PBS. 2013.
  29. «Interview with Shawn and Kim Hailey». Stanford University Libraries. 1997 թ․ դեկտեմբերի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
  30. 30,0 30,1 Rodengen, p. 50.
  31. Hitt, Michael; Ireland, R. Duane; Hoskisson, Robert. Strategic Management: Competitiveness and Globalization, Cases, Volume 2. Cengage Learning, 2008. p. 41.
  32. Lennon, Michael J. Drafting Technology Patent License Agreements. Aspen Publishers Online, 2007. p. 4-36.
  33. Pane, Patricia J. and Barbara Darrow. "AMD Asserts Right to Distribute Intel Code". InfoWorld. October 1, 1990. p. 5.
  34. Advanced Micro Devices, Inc. v. Intel Corp. (1994). No. S033874. December 30, 1994. Justia.com. Accessed October 25, 2014.
  35. SECURITIES EXCHANGE ACT OF 1934: RELEASE No. 37730. Securities and Exchange Commission. Sec.gov. September 26, 1996. (Accessed October 25, 2014.)
  36. Rodengen, p. 59.
  37. Hitt, Michael; Ireland, R. Duane; Hoskisson, Robert. Strategic Management: Concepts and Cases. Cengage Learning, 2006. p. C-26.
  38. Rodengen, pp. 65, 71–72, 79–80.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]