Քրիստոնեությունը Կոսովոյում
| Ենթակատեգորիա | Christianity on the Earth, religion in Kosovo  | |
|---|---|---|
| Թեմայով վերաբերում է | Կոսովո և Մետոխիա | |
| Երկիր | Կոսովո, Սերբիա | |
| Վայր | Կոսովո և Մետոխիա | |
Քրիստոնեության պատմությունը Կոսովոյում թվագրվում է Հռոմեական կայսրությունից։ Ամբողջ Բալկանյան տարածաշրջանը քրիստոնեացվել է Հռոմեական, Բյուզանդական, Առաջին Բուլղարական կայսրության, Սերբական թագավորության, Երկրորդ Բուլղարական կայսրության և Սերբական կայսրության կողմից մինչև 13-րդ դարը։ 1389 թվականին Կոսովոյի ճակատամարտից հետո մինչև 1912 թվականը Կոսովոն Օսմանյան կայսրության մի մասն էր, և իսլամացման մեծ ալիք իրականացվեց։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Կոսովոն կառավարվում էր Հարավսլավիայի Սոցիալիստական Դաշնային Հանրապետության (ՀՍՖՀ) աշխարհիկ սոցիալիստական իշխանությունների կողմից։ Այդ ժամանակաշրջանում կոսովացիները գնալով ավելի աշխարհիկ էին դառնում։ Այսօր Կոսովոյի բնակչության 81,87%-ը մուսուլման ընտանիքներ են, որոնց մեծ մասը էթնիկ ալբանացիներ են[1]՝ ներառյալ սլավոնախոսները (որոնք հիմնականում իրենց ներկայացնում են որպես գորանի կամ բոսնիացիներ) և թուրքերը։
Արևելյան ուղղափառ եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
_-_by_Pudelek..jpg)
Սերբական բնակչությունը, որը գնահատվում է 140,000 մարդ, հիմնականում ուղղափառ սերբեր են։ Կոսովոն ունի բազմաթիվ Սերբական ուղղափառ եկեղեցիներ և 156 վանքեր[2][3][4], որոնցից երեքը որպես միջնադարյան հուշարձաններ Սերբիայի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտներ են՝ Կոսովոյում*՝ Պեչի պատրիարքական վանքը, Վիսոկի Դեկանին, Լևիշկայի Աստվածամոր եկեղեցի և Գրաչանիկան։ 1999 թվականին Սերբիայի կառավարման ավարտից հետո տասնյակ եկեղեցիներ ավերվել են, իսկ մյուսները վնասվել են, ևս 35-ը վնասվել են 2004 թվականի մարտին տեղի ունեցած ալբանական բռնությունների[5] շաբաթվա ընթացքում։ Ուղղափառ ալբանացիների թիվը անհայտ է, բայց նրանցից շատերը հալածվելու վախից չեն ցանկանում ցույց տալ իրենց կրոնական պատկանելությունը։
Կաթոլիկ եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոսովոյում էթնիկ ալբանացիների մոտ երեք տոկոսը մնում է Կաթոլիկ եկեղեցու անդամ՝ չնայած օսմանյան տիրապետության սկզբից ի վեր բնակչության մեծ մասի մահմեդականացմանը։ Այն ժամանակաշրջանում, երբ կաթոլիկների մահմեդականացումն ամենաարագն էր (տասնվեցերորդ դարի երկրորդ կեսից մինչև տասնութերորդ դարի վերջ), շատ նորադարձներ շարունակեցին մասնավոր կերպով կատարել կաթոլիկ ծեսերը, թեև կաթոլիկ եկեղեցին դա արգելեց 1703 թվականից[6], քանի որ 1845-ի վերջում զգալի թվով մարդիկ, ովքեր դարձել էին մահմեդական, իրենց հայտարարում էին կաթոլիկ՝ զորակոչից խուսափելու համար։ Դեռևս կան դեպքեր, երբ ընտանիքները «վերադառնում են» իրենց կաթոլիկ հավատքին[7]։ գնահատվում է, որ Կոսովոյում կա մոտ 65,000 կաթոլիկ և ևս 60,000՝ Կոսովոյում ծնված կաթոլիկներ Կոսովոյից դուրս[8]։ Մայր Թերեզան, որի ծնողները ծագումով Կոսովոյից էին, Կոսովոյի Լետնիցա քաղաքում գտնվող Սև Մադոննայի եկեղեցում[9] տեսավ իր կրոնական կոչումը որոշող տեսիլքը։ Նրա անունով է կոչվում Պրիշտինայի կենտրոնական բուլվարը։ 2011 թվականին Պրիշտինայում օծվել է կաթոլիկ տաճար, որը կառուցվել է քաղաքապետարանի կողմից նվիրաբերված հողատարածքում։ Կոսովոյի պատերազմի ժամանակ (1999 թ.) վանդալիզմի գործողություններ իրականացվեցին Կոսովոյի ալբանական կաթոլիկ եկեղեցիների նկատմամբ[10]։ Գյակովայում գտնվող Սուրբ Անտոնիոս եկեղեցին մեծ վնասներ է կրել Հարավսլավացի Սերբ զինվորների կողմից[11]։ Պրիշտինայում հարավսլավացի սերբ սպաները միանձնուհիներին և քահանային դուրս են շպրտել Սուրբ Անտոնիոս կաթոլիկ եկեղեցուց և օդանավերի ռադարներ տեղադրել գմբեթում, ինչի հետևանքով ՆԱՏՕ-ն ռմբակոծել է եկեղեցին և շրջակա տները[10]։
Բողոքականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կան նաև փոքր թվով ավետարանական Բողոքականներ, որոնց ավանդույթները գալիս են են 19-րդ դարի վերջին Բիթոլում կենտրոնացած Մեթոդիստական միսիոներների գործունեությանը։ Դրանք ներկայացված են Կոսովոյի բողոքական Ավետարանական եկեղեցու (KPEC) կողմից[12]։ Կոսովոյում կա մոտ 15000 բողոքական և մոտ 42 բողոքական եկեղեցի։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Muslims in Europe: Country guide». BBC News. 2005 թ․ դեկտեմբերի 23.
- ↑ International Crisis Group (2001 թ․ հունվարի 31). «Religion in Kosovo». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 24-ին.
- ↑ «International Religious Freedom Report 2007 (U.S. Department of States) - Serbia (includes Kosovo)». State.gov. 2007 թ․ սեպտեմբերի 14. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 28-ին.
- ↑ «International Religious Freedom Report 2006 (U.S. Department of States) - Serbia and Montenegro (includes Kosovo)». State.gov. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 28-ին.
- ↑ United Nations High Commissioner for Refugees (2004 թ․ մայիսի 6). «Refworld | Kosovo: Nobody charged for destruction of Orthodox churches and monasteries». UNHCR. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 20-ին.
- ↑ Malcolm, Noel, Kosovo: A Short History, pp. 173-175
- ↑ Maslcolm, Noel, Kosovo: A Short History pp 186-187
- ↑ "In Kosovo, whole families return to Catholic faith" Արխիվացված 2009-02-11 Library of Congress Web Archives catholicnews.com 9 February 2009 Link accessed 21 March 2010
- ↑ Greene,Meg: Mother Teresa: A Biography, Greenwood Press, 2004, page 11
- ↑ 10,0 10,1 Schwartz, Stephen (2000). Kosovo: Background to a War. London: Anthem Press. էջ 161. ISBN 9781898855569.Schwartz 2000, էջ. 161. "Albanian Catholic churches were also vandalized. Riedlmayer learned that Serb officers had installed anti-aircraft radar in the steeple of St. Anthony's Catholic church in Prishtina, after ejecting the priest and nuns; NATO bombing of the radar, and therefore the church and surrounding houses, would have been labelled an atrocity."
- ↑ Bevan, Robert (2007). The Destruction of Memory: Architecture at War. Reaktion books. էջ 85. ISBN 9781861896384. "Major damage to the Catholic church of St Anthony in Gjakova, reportedly bombed by NATO, was actually committed by Serbian soldiers."
- ↑ Protestant Church of Kosovo web page. «Mirësevini në faqen zyrtare të Kishës Protestante Ungjillore të Kosovës». Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 12-ին.