Տնակ Կոլոմնայում
Տնակ Կոլոմնայում ռուս.՝ Домик в Коломне | |
|---|---|
| Հեղինակ | Ալեքսանդր Պուշկին |
| Տեսակ | քնարապատմողական |
| Ժանր | քնարապատմողական |
| Բնօրինակ լեզու | ռուսերեն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 1830 |
| Հրատարակման տարեթիվ | 1833 |
Տնակ Կոլոմնայում (ռուս.՝ Домик в Коломне), Ալեքսանդր Պուշկինի հումորային պոեմ՝ գրված 1830 թվականի Բոլդինական աշնանը (վերջացրել է հոկտեմբերի 10-ին)[1]։ Գրվել է ութնյակներով, ընդ որում առաջին տները նվիրված էին այդ տների ստեղծման քննարկմանը։
Հերոսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ինքը հեղինակը
- Այրի
- Փարաշա՝ նրա դուստրը
- Մի ծանոթ, ընկեր
- Ֆյոկլա
- Կոմսուհի
- Գվարդիական զինվորներ
- Վերա Իվանովնա, Փարաշայի հորեղբոր աղջիկը
- Գոֆ-Ֆուրյեր, նրա ամուսինը
- Վասկա կատուն
- Հարևանուհի
- Մավր
- Հանգուցյալ՝ այրի կնոջ նախկին ամուսին
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պետերբուրգի Կոլոմնա արվարձանում ապրում է այրի կինը իր դստեր՝ Փարաշայի հետ։ Ֆյոկլա խոհարարուհու մահից հետո դուստրը գնում է նոր խոհարարուհի գտնելու և բերում է Մավրին։ Կիրակի օրը Փարաշան մոր հետ միասին գնում է եկեղեցի, իսկ Մավրին թողնում են տանը։ Եկեղեցում այրին սկսում է անհանգստանալ, միայն թե աղախինը չկողոպտի նրանց տունը։ Նա, թողնելով Փարաշային, վերադառնում է տուն, որտեղ բռնացնում է Մավրին ածելիով։ Այրին ուշաթափվում է, իսկ Մավրը (ակնհայտ է՝ Փարաշայի զգեստափոխված սիրեկանը) փախչում է։
Ստեղծում և հրատարակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վեպը ստեղծվել է ի պատասխան «Հյուսիսային մեղուներ»-ի այն կշտամբանքներին, թե Պուշկինը չի գրել «լուրջ» ստեղծագործություններ ռուսական զորքի հաջողությունների մասին։ Նա պատրաստվում էր վեպը տպել անանուն, բայց հետագայում հրաժարվել է այդ մտքից և տպագիր տարբերակից ներառել է այդ թեմային վերաբերվող տներ։
Վեպի սևագիր տարբերակները չեն պահպանվել, միակ ձեռագիր աղբյուրը, այսպես կոչված «Մաքրագիր ինքնագիրների ուղղումներն» է, որը գտնվում է Պուշկինի տուն-թանգարանում[2]։ Առաջին անգամ տպագրվել է 1833 թվականին, ալմանախի «Նորատանը» չհաստատված ամսաթվով՝ 1829 թվականին։
54 տան առաջին խմբագրման մեջ կա 22 ութնյակ նախաբան, 30 ութնյակ հիմնական միտք և 2 ութնյակ վերջաբան։ Վերջնական տարբերակը կազմված է 40 տնից։ Հրատարակության ժամանակ բաց է թողնվել բնաբանը՝ «Modo vir, modo femina», Ovidius[3]:
Մեկնաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դմիտրի Սվյատոպոլկ Միրսկիի կարծիքով «Տնակ Կոլոմնայում» վեպը իրենից ներկայացնում է Պուշկինի ազատ օնեգինյան բանաստեղծության վերջին փորձը[4]։ Վեպը ստեղծելիս նա չէր կենտրոնանում միայն կատակային վեպի «Կոմս Նուլինի» (1825) վրա, ինչքան որ բայրոնական «Բեպպոյի» վրա[5]։
Վլադիսլավ Խոդասևիչը «Տնակ Կոլոմնայում»-ի վերաբերում էր որպես Պուշկինի պետերբուրգյան պատմվածքների «մեկուսացած, անքակտելի ցիկլի» մարդու նեղացած կյանքի հանդերձյալ կյանքի ուժ։ Ի տարբերություն մյուս պատմվածքների՝ խնդրի լուծումը այստեղ կատակային է. Խոդասևիչի կարծիքով՝ դա յուրօրինակ «հիմարության գովասանք» է[6]։
Սյուժեի ադապտացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1913 թվականին էկրանիզացվել է Պյոտր Իվանովիչ Չադինի «Տնակ Կոլոմնայում» համր կինոն՝ նկարահանված վեպի մոտիվներով։
- Իգոր Ստրավինսկին Բորիս Կոնխոյի լիբրետոյով գրել է «Մավրա» կարճ կոմիկական օպերան (1922)։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ М. А. Цявловский, Л. Б. Модзалевский, Т. Г. Зенгер. Подсчет стихов в 57 октавах «Домика в Коломне» // Рукою Пушкина: Несобранные и неопубликованные тексты. — М.-Л.: Академия, 1935.
- ↑ С. А. Фомичёв. К творческой истории поэмы «Домик в Коломне»: (Наблюдения над рукописью) // Временник Пушкинской комиссии. — Москва: Наука, 1977.
- ↑ «То мужчина, то женщина», Овидий («Метаморфозы» кн. IV, ст. 280).
- ↑ Мирский Д. С. Пушкин // Мирский Д. С. История русской литературы с древнейших времен до 1925 года / Перевод с английского Р. Зерновой. — London: Overseas Publications Interchange Ltd, 1992. — С. 135—159.
- ↑ Борис Томашевский. «Домик в Коломне» // Путеводитель по Пушкину. — М.; Л.: Гос. изд-во худож. лит., 1931. — С. 127—128. (Пушкин А. С. Полное собрание сочинений: В 6 т. — М.; Л.: Гос. изд-во худож. лит., 1930—1931. — Т. 6, кн. 12. — Прил. к журн. Красная Нива на 1931 г.).
- ↑ Lib.ru/Классика: Ходасевич Владислав Фелицианович. Петербурские повести Пушкина