Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցի (Քաղաքիկ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից


Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցի (Քաղաքիկ)
ԵրկիրԱդրբեջան Ադրբեջան
Ճարտարապետություն
Կարգավիճակավերված
Ճարտարապ. ոճհայկական ճարտարապետություն

Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցի, հայկական ավերված եկեղեցի, որը գտնվում էր Ադրբեջանի կազմում գտնվող Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Քաղաքիկ գյուղի (Օրդուբադի շրջան) հյուսիսարևելյան թաղամասում[1]։ Եկեղեցին դեռ կանգուն էր 2000-ականների սկզբին[1]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ շքամուտքի վերնամասի վերևում գտնվող խաչքարի հայերեն արձանագրության՝ եկեղեցին կամ հիմնադրվել կամ վերանորոգվել է 1441 թվականին, Աղա Շայնի կողմից[2][3]։ Այն նաև վերանորոգվել է 17-19-րդ դարերում։ Եկեղեցին հիշատակվում է նաև Ագուլիսի Սուրբ Թովմա վանքի 17-րդ դարի հայերեն արձանագրության մեջ[2][3]։

Ճարտարապետական բնութագրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուրբ Ստեփանոսը երկու կողմերում ուներ միանավ, արևելյան աբսիդ, մուտքը՝ արևմտյան ճակատում, իսկ գավիթը՝ արևմուտքում[2][3]։ Պատմաբան Արգամ Այվազյանը վանքի ներքին սվաղված պատերին արձանագրել է որմնանկարչության հետքեր, ինչպես նաև արևմտյան ճակատին հայերեն արձանագրություններ[2][3]։

Ոչնչացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եկեղեցին ուշ խորհրդային շրջանում (1980-ական թվականներ) և 2000-ականների սկզբին եղել է լավ պահպանված և մինչև վերջին ժամանակները կանգուն հուշարձան էր[1]։ Այնուամենայնիվ, եկեղեցին հիմնահատակ ոչնչացվել է 2000 թվականից մինչև 2009 թվականի օգոստոսի 13-ը ընկած ժամանակահատվածում։ Այդ մասին փաստում է Caucasus Heritage Watch-ի արբանյակային հետաքննությունը[1]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan (PDF) (English). Ithaca, NY: Cornell Institute of Archaeology and Material Studies. էջեր 96–99. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Ayvazyan, Argam. Nakhijevani ISSH haykakan hushardzannery. Hamahavak tsutsak. Yerevan: Hayastan, 1986, p. 32.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Ayvazyan, Argam. The Historical Monuments of Nakhichevan. Trasnsl. Krikor H. Maksoudian. Detroit: Wayne State University Press, 1990, p. 49-50.