Միրուշա (այգի)
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | regional park? |
| Երկիր |  Կոսովո |
| Վարչատարածք | Կոսովո |
| Հիմնվել է | 1982 |
| Մակերես | 55 580,7 հեկտար |
  | |
| |
Միրուշա (ալբ․՝ Mirusha/Mirushë, սերբ.՝ Мируша/Miruša), մասամբ ճանաչված Կոսովոյի Հանրապետության կենտրոնական մասում գտնվող Մետոհիա հարթավայրի արևելյան հատվածում գտնվող տեղական այգի։
Օրահովաց և Կլինա ինքնավար մունիցիպալիտետների որոշմամբ 19 021,55 հա տարածքը որպես արգելանոց 1975 թվականից հսկողության տակ է վերցվել։
Բնական հուշարձանների, յուրահատուկ լանդշաֆտների, ինչպես նաև բազմազան բույսերի շնորհիվ 1982 թվականին 55 580,70 հա տարածք Բնության պահպանության միջազգային միությունը հայտարարել է հինգերորդ կարգի տեղական այգի (բնության հատուկ պահպանվող տարածքներ)։ Այն գտնվում է երեք մունիցիպալիտետների՝ Կլինայի, Մալիշևոյի և Օրահովացի տարածքում[1]։ Մեկ տարի անց՝ 1983 թվականին, ջրաբանական, գեոմորֆոլոգիական և լանդշաֆտային արժեքների հետ կապված՝ Միրուշա գետի ողողադաշտը ևս պաշտպանության տակ է վերցվել որպես Բնության պահպանության միջազգային միության երրորդ կարգի տարածք (բնության հուշարձան)։ Նրա մակերեսը կազմում է 1197,29 հա, և այն պատկանում է Օրահովաց և Կլինա մունիցիպալիտետներին[2]։
Առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միրուշա այգին ամենից շատ հայտնի է իր կիրճով, որտեղ հոսում է համանուն գետը։ Այն ձևավորվել է կարստային լճից և ջրվեժից, որոնք զետեղված են մեկը մյուսի կասկադում։ Իր աշխարհագրական կառուցվածքի պատճառով, որը բաղկացած է ուլտրաբազային տեսակից, յուրայի շրջանի հրաբխային նստվածքից, ներքին և վերին կավճի կարբոնատներից, Միրուշա գետը 200 մ խորությամբ կիրճ է առաջացրել[3]։ Կիրճի երկայնքով գտնվում են փոքր լճեր, որոնք միմյանց հետ կապվում են մինչև 21 մետր ջրվեժներով։ Այդտեղ են գտնվում ընդհանուր առմամբ 12 ջրվեժ և 16 լիճ, որոնք տարբերվում են ձևով և չափերով, ինչպես նաև կառուցվածքով և կրաքարային մեծաղյուսների լիթոլոգիական կազմով։ Կիրճը համեմատաբար լայն է վերջին լճի մոտ, իսկ ամենանեղ մասը գտնվում է չորրորդ լճի շրջանում, որտեղ ժայռերի միջև խորությունը հասնում է առավելագույնը 200 մետրի[4][5]
Բնության հազվագյուտ երկրաբանական և աշխարհագրական առանձնահատկությունները ստեղծում են այգու հետաքրքիր բնապատկերը։ Այդ առանձնահատկություններն են՝ երկրաբանական ռելիեֆի ձևերը, քարայրները, ճեղքվածքները և այլ ժայռային կազմությունները, որոնք գոյացել են երկրաբանական գործընթացների, էրոզիաների, ջրի և այլ գործոնների հետևանքով։ Այգին Միջերկրական ծովի ազդեցության հետևանքով ունի մեղմ մայրցամաքային կլիմա, շատ հարուստ բուսական և կենդանական աշխարհ։ Այգում կան բազմաթիվ էնդեմիկ և ստենոէնդեմիկ տեսակներ[1]։
Դիրք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միրուշան համարվում է Կոսովոյի ամենագեղեցիկ և ամենահետաքրքիր բնական օբյեկտներից մեկը, այն գտնվում է այդ տարածաշրջանի կենտրոնական մասում, Կլինա, Մալիշևո, Օրահովաց քաղաքային մունիցիպալիտետների տարածքում։ Բնական պուրակը գտնվում է Գրեմնիկ լեռան հարավում՝ Միրուշա գետի երկու կողմերում՝ կիրճի սկզբից մինչև նրա Սպիտակ Դրին թափվելը[5]։ Պուրակի արևմտյան մասում է գտնվում Կլինա—Ջակովիցա ավտոճանապարհը (М9.1): Այս ճանապարհին զուգահեռ գտվնում է Պեչ-Պրիզրեն երկաթագիծը։ Հյուսիսային մասում մոտ 8 կմ հեռավորության վրա է գտնվում Պրիշտինա-Պեչ երկաթագիծը։ Հեռավորությունը Պրիշտինայից 65 կմ է[1][6]։
Մոտակա օդանավակայանը Պրիշտինայի միջազգային օդանավակայանն է (PRN):
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Архивированная копия» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 10-ին.
{{cite web}}: Invalid|url-status=да(օգնություն) - ↑ «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ 5,0 5,1 «アーカイブされたコピー» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 10-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 24-ին.