Մասնակից:Vardouhie Ghazarian/Ավազարկղ5
Վերսալի այգի այգի,որ տարածվում է շուրջ 815 հեհտակ տարածքի վրա, որ գտնվում է Վերսալ թանգարանի մոտ Իվելին դեպարտամենտ, Ֆրանսիա։ Այգու տարածքը իրենց նեկայացնում է նախկին թագավորական տարածք,որը կոչում էին«Մեծ Այգի» նախկինում օգտագործվել է որպես որսատեղին, որի ազդեցությունը զգալիորեն կրճատվել է Հեղափողությունից հետո։ Այս այգում, որը ամբողջությամ փակ է գտնվում են մի քանի հուշարձաններ որոնից են Վերսալի պալատը, Փոքր Տրիանոնը, Մեծ Տրիանոնը, Ֆրանսիական սալոն այլն։ Վերսալյան այգին ստեղծվել է Անդրե Լը Նոտրի կոցմից։ Նա աշխատում էր Լյուդովիկոս XIIIի համար։ Այգին իր մեջ ներառում է Տրաինոնների այգիներ, որորք կառուցված են Մարիա Անտուանետտաի անգլո-չինական ոճով; Այն իր ներառում է նաև 2 լողավազան։Այգու մնացած հատված զբաղեցնում են անտառային կամ գյուղատնտեսական տարածքներ խոշոր արահետներով։ Այգի և պալատը առաջին անգամ որպես պատմական հուշարձան[1] հիշատակվել են 1862 թվականին սակայն մանրակրկիտ որոշումը ընդունվել է 1906 թվականի հոկտեմբերի 31-ին։ Այն իր մեջ ներառում է պալատը և իր ենթակայության տակ գտնվող տարածքները որոնք իրենց մեջ ներառում են փոքր այգին, Փոքր և Մեծ Տրիանոնները իրնք ենթակայություներով և հենց ինքը մեծ այգին
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լյուդովիկոս XIV-ի ծրագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
XVII-րդ դարում , Ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկոս XIV- ցանակնում է տեղափոխվել Փարիզից հեռու։Դրա համար նա ման էր գալիս բավարար տարածք իր իշխանության չափով ամրոց կառուցելու համար։ Նա ընտրեց Վերսալը։ Վայրը ճահճոտ էր և հողերի չորացնամ և ծառերի տնկման համար պահանջվել են տարիներ։ Վերսալ են բերվել ծառեր երկրի տարբեր հատվածներից։ Պալատը իր վերջնական տեսքին հասցնեու համար Լյուդովիկոս XIV-ը արել է անեմ ինչ Ֆրանսիայի տարբեր մասերից բերվել է բույսեր, ծառեր նունիսկ ջուր։ Վերսալյան այգում բնությունը ընթելացված է․ ծաղկամարգերը, արահետները համաչափ են։ Լողավազանները կառուցվել են համաձայն օպտիկական խափկանքների օրենքների։ Գիտության և մաթմատիկայի նվաճումները(հատկապես Ռենե Դեկարտի) ալտացոլվեն են այգում։ Օրինակ Մեծ Ջրամբարը ավելի մոտ է թովում երբ այցելուն գտնվում է ամրոցի ստորոտում։ Լյուդովիկոս XIV թագավորի որոք բազմաթիվ բանվորներ և այգեպաններ(խոսքը գնում է ավելի քան 1000 հոգու մասին)խնամում էին այգին, այսօր նրանց թիվը հասնում է մոտ յոթանասունի:Արքան պարտադրում էր մի ոճ,որ տարածվում է Եվրոպայում այն է ֆրանսիական այգի: Միախառնելով թփերը, ծաղիկները, գազոնը «ասեղնագործ ծաղկանոցները»(ինչպես որ նրանք են կոչում) ստեղծում էին խճանկարի տպավորություն:
Բարելավումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արքան այցելում էր այգի բացառապես ներշնչվելու համար և վերջապես ավելի լավ հանգստանալու համար։ Նա չէր դադրում տարիների ընթացքում ձևափոխել այգին նպատակ ունենալով հիացնել ր զարմացնել արտասհմանցի դեսպաններին։Նա փորձում էր այն դարձնել փառավոր ու հաղթանակած Ֆրանսիայի խորհրդանիշը այդ «Մեծ Դարաշրջանում»։Այգում գործում էր շուրջ 1400 շատրվան։ Երբ արքան հրամայում էր կարող էին մինչև 10000 խորանարդ մետր ջուր սպառվել 12 ժամվա ընթացքում։ Ոռոգման համակարգը որը ամենակարևոևր էր այգին խնամելու համար օրեցրօր կատարելագործվում էր։
Վերականգնում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1999 թվականին Եվրոպայում տեղի ուեցած փոթորիկները արմատախիլ էին արել բազմաթիվ ծառեր։Արխիվների շնորհիվ հնարավոր եղավ վերականգնել այգին այնպիսին ինչիսին որ եղել է 17-րդ դարում։
Այգու նշանավոր վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեծ Ջրամբար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաչի տեսք ունեցող ջրավազանը մոտ 23 հեկտար տարածք է զբաղեցնում և ունի մոտ 5,5 կիլոմերտ պարագիծ, Մեծ Ջրամբարը Վերսալյան պալատի ամենամեր ջրավազաններից մեկն է։ Այն կառուցվել է 1667-ից 1680 թվականներին։ Ջրավազանը ունի 1650 մետր երկարություն և 62 մետր լայնություն։Նրա առանձնահատկություը օպտիկական էֆեկտն է,քանի որ ջրավազանները ունեն տարբեր չափեր իսկ պալատից բոլորը երևում են համաչափ։ Նրա գտնվեու վայրը նաև տարգանքի տուրք է արքային, քանի որ ասում են, որ յուաքանչյուր սեպտեմբերի 5-ին Լյուդովիկոս XIVի ծննդյան օրը մայրամուտին արևը արտացոլվում էր Մեծ Ջրամբարում․ դա զուտ լեգենդ է[2]։ Ջրավավազանը 4 կողմերից շրջապատված է Ժան-Բատիս Տուբիի արձաններով, որոննց էսքիզները կատարել է Շառլ Լը Բրուն ։ Արձանախումբը ներկայացնում էր երեխաների և ծովաձիերի։ Աշխատանքները վերջացան 16ևչ թվականին։ Մեծ Ջրամբարում տեղի էին ունենում հռավարություններ թագավորական տոներին, որոնք կազմակերպում էր Լյուդովիկոս XIVը Վերսալում։