Մասնակից:Իրինա Փիրումյան/Չոսոնական սպիտակ ճենապակի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սա Իրինա Փիրումյան մասնակցի սևագրության էջն է՝ «ավազարկղը», և մասնակցի էջի ենթաէջերից մեկն է։ Այն ծառայում է որպես սևագիր և փորձարկումների վայր։ Սա հանրագիտարանային հոդված չէ։

Ձեր անձնական ավազարկղը ստեղծելու համար սեղմեք այստեղ։

Այլ ավազարկղեր՝ Ընդհանուր ավազարկղ

Չոսոնական սպիտակ ճենապակի (կոր.՝ 조선백자, 朝鮮白磁) կամ պաղչա (անգլ.՝ Baekje)՝ կորեական ճենապակու ավանդական ձևերից է, որը արտադրվել է Չոսոնի ժամանակաշրջանում (1392–1910):

Կորեայում ավանդական խեցեգործության ձև էր սելադոնը, որը զարգանում էր իր հիմք պունչխոնի (անգլ.՝ Buncheong) հիման վրա, այդ տեխնիկայով արված աշխատանքները կրում էին իրենց բնորոշ մոխրականաչավուն երանգը, ջնարակի շնորհիվ: 17-րդ դարի սկզբին ճապոնական զորքերի ներխուժումից հետո 1592-ից 1598 թվականներին ավանդական խեցեգործությունը գործնականում վերացվել էր Կորեայից, նրան փոխարինող եկավ սպիտակ ճենապակին[1]: Մասամբ դա կապված էր նրա հետ, որ ճապոնական ներխուժումների ընթացքում դադարեցին Չինաստանից երկիր կոբալտ բերելը:

Ի տարբերություն պունչխոնի Չոսոնյան շրջանում արտադրությունը կենտրոնացված էր ճենապակու վրա: Պունվոնեի (կոր.՝ 분원, 分院 ) արվեստանոցները սպասարկում էին թագավորական բակին, իսկ հետագայում 15-րդ դարից սկսված ղեկավարվում էին նրանց կողմից[2]: Պունվոնը շարունակում էր մնալ ճենապակու արտադրողական կենտրոն մինչ 19-րդ դարի կեսերը, երբ այն սեփականաշնորհեցին, սակայն դեռ 16-րդ դարում ճենապակու պահանջարկը զարգանում է Չանսոնյան ազնվականության սահմաններից դուրս: Ճենապակին թրծելու համար արվեստանոցների և վառարանների թիվը գնալով աճում է: Աստիճանաբար պունչխոնի համար նախատեսված վառարանները փոխարինվում են ճենապակու համար նախատեսված վառարաններով[3]: Սպիտակ ճենապակին օգտագործում էին ինչպես կենցաղային, այնպես էլ կրոնական ու ծիսական արարողությունների համար, օրինակ՝ կային հատուկ ընկերքի բաժակներ, որոնց մեջ էին դնում արքայական տոհմից ծնված երեխայի ընկերքը և թաղում[4] [5]:


Սպիտակ ճենապակին ունի տարբեր ձևեր, որը դարձել է Կորեական կոնֆուցիականության պրագմատիզմի և խնայողության խորհրդանիշը[6][7]: Ինքնին սպիտակ գույնը կոնֆուցիականության մեջ խորհրդանշում է մաքրությունը, հնազանդությունը, պարզությունն ու ամբողջականությունը[8]: Չասոնական սպիտակ ճենապակին բնութագրվում է գեղեցկությամբ ու պարզ ձևով, քիչ քանակությամբ դեկորատիվ տարրերով ու բարակ գունային շերտով: Չասոնական ճենապակու ստացման եղանակների մեջ առանձնանում է լուսնային խեցեգործությունը, որը իր անունը ստացել է թրծման ընթացքում առաջացած սպիտակ կամ սպիտակին մոտ գունային գամայի շնորհիվ, որը նման է լուսնի մակերևույթին[9]:

Սպիտակ ճենապակու արտադրության հումքը ներառում է իր մեջ քոալին (սպիտակ ճենակավ) և այսպես կոչված չինական քար[10]: Կոբալտի բացակայությունը չէր խանգարում արվեստանոցներին արտադրել նկարային գործեր: Զարգանում էր նաև սպիտակաերկնագույն խեցեգործությունն ու գործեր նախշազարդված շականակագույն նախշերով, որը առաջանում էր մետաղի ճնշումից[11]:

Սպիտակ ճենապակուց պատրաստված իրերը թրծում էին 130°C-ում, սելադոնը՝ 120°C: Սպիտակ ճենապակին ունի բարձր ամրություն և ավելի երկարակյաց է, քան սելադոնը[12]: Թագավորական ճենապակյա որմնանակարների վրա աշխատում էին Տոխվասոյի գեղանկարի ակադեմիայի նկարիչները[13]:

Սպիտակ ճենապակու գործերի շարքը գրվել է Կորեայի ազգային գանձարանի գրանցամատյանում:

  • Կանաչ գույնով, բուսական նկարազարդումով թաս (Ազգային գանձ №107)
    Կանաչ գույնով, բուսական նկարազարդումով թաս (Ազգային գանձ №107)
  • Բամբուկի պատկերով թաս (Ազգային գանձ №166)
    Բամբուկի պատկերով թաս (Ազգային գանձ №166)
  • Լուսնային թաս (Ազգային գանձ №310)
    Լուսնային թաս (Ազգային գանձ №310)

Ծանոթագրություների ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Lee, Author: Soyoung. «Joseon Buncheong Ware: Between Celadon and Porcelain». The Met’s Heilbrunn Timeline of Art History. Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 29 March 2017-ին. {{cite web}}: |first1= has generic name (օգնություն)
  2. ↑ John Onians (2004). Atlas of World Art. Laurence King Publishing. էջ 205p. ISBN 1-85669-377-5.
  3. ↑ Lee, Author: Soyoung. «Joseon Buncheong Ware: Between Celadon and Porcelain». The Met’s Heilbrunn Timeline of Art History. Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 29 March 2017-ին. {{cite web}}: |first1= has generic name (օգնություն)
  4. ↑ Lee, Soyoung. «In Pursuit of White: Porcelain in the Joseon Dynasty». Heilbrunn Timeline. Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2018-11-04-ին.
  5. ↑ By Lee Woo-young (2015-06-01). «From birth to death: Joseon life expressed in white porcelain».
  6. ↑ By Lee Woo-young (2015-06-01). «From birth to death: Joseon life expressed in white porcelain».
  7. ↑ James Hoare; Susan Pares (1988). Korean, An Introduction. Routledge. էջ 143 p. ISBN 0-7103-0299-1. Վերցված է 2008-03-29-ին.
  8. ↑ «Корейская лунная керамика». 2017-03-27. Վերցված է 2018-11-04-ին.
  9. ↑ Lee, Soyoung. «In Pursuit of White: Porcelain in the Joseon Dynasty». Heilbrunn Timeline. Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2018-11-04-ին.
  10. ↑ Lee, Soyoung. «In Pursuit of White: Porcelain in the Joseon Dynasty». Heilbrunn Timeline. Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2018-11-04-ին.
  11. ↑ Lee, Soyoung. «In Pursuit of White: Porcelain in the Joseon Dynasty». Heilbrunn Timeline. Metropolitan Museum of Art. Վերցված է 2018-11-04-ին.
  12. ↑ By Lee Woo-young (2015-06-01). «From birth to death: Joseon life expressed in white porcelain».
  13. ↑ «Рожденная в пламени. Корейская керамика из Национального музея Кореи». Государственный Эрмитаж.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Իրինա_Փիրումյան/Չոսոնական_սպիտակ_ճենապակի&oldid=6283881» էջից