Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք
չինարեն՝ 西遊記
«Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք», տպագիր, չինարեն, 16-րդ դար
«Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք», տպագիր, չինարեն, 16-րդ դար
Տեսակգրական ստեղծագործություն
Ժանրֆենթեզի, gods and demons fiction? և արկածային
Ձևվեպ
ՀեղինակՈւ Չենեն
ԵրկիրՄին դինաստիա
Բնագիր լեզուwritten Chinese language?
ՏեսարանՉինաստան
ԿերպարներSun Wukong?, Zhu Bajie?, Sha Wujing?, White Dragon Horse?, Baigujing?, Red Boy?, Princess Iron Fan?, Xuanzang?, Նյույվա, Jade Emperor?, Daode Tianzun?, Rulai Buddha?, Ānanda?, Mahākāśyapa?, Li Jing?, Erlang Shen?, Guan Yin?, Bull Demon King?, Juling Shen?, Mañjuśrī?, Subhuti?, Dragon King of the East Sea?, Nezha?, Chang'e?, Samantabhadra?, Mahāsthāmaprāpta?, Lingji?, Maitreya?, Dīpankara Buddha?, Mahamayuri?, Eighteen Arhats?, Queen Mother of the West?, Lishan Laomu?, King Father of the East?, Xuan Wu?, Qianliyan?, Shunfeng'er?, Leigong?, Dianmu?, Feng Bo?, Yu Shi?, Mude Singjyun?, Huode Singjyun?, Shui'de Xingjun?, Tude Singjyun?, Barefoot Immortal?, Ten Kings of Hell?, Q16077793?, City God?, Tu Di Gong?, Zhenyuan Daxian?, Scorpion Demoness? և Six-Eared Macaque?
Հրատարակվել է1592
ՀաջորդA Supplement to the Journey to the West?
 Journey to the West
«Ճանապարհորդություն դեպի Արևմուտք»-ի վաղ տարբերակը

«Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք» (չինարեն՝ 西遊記), որ նաև հայտնի է որպես «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք՝ դժբախտությունից ազատվելու նպատակով» (չինարեն՝ 西遊釋厄傳) կամ հակիրճ՝ «Արևմտյան ճանապարհորդություն» (չինարեն՝ 西遊明朝》), առաջին ռոմանտիկ վեպն է աստվածների և դևերի մասին հին Չինաստանի Մին դինաստիայի շրջանում։ Ընդհանուր ներառում է 585,000 բառ, բաղկացած է 100 գլխից։ Չինաստանի չորս հայտնի գրքերից և չորս հրաշալի ստեղծագործություններից մեկն է։ Գիրքը գրվել է 16-րդ դարում՝ Մին դինաստիայի ժամանակաշրջանի կեսերին։ Ընդհանուր կարծիք կա, որ հեղինակը Մին դինաստիայի Վու Չընն է։ Գիրքը պատմում է Թան Սանծանի և նրա աշակերտների՝ Սուն Վուկոնի, Ճու Պածիեի և Շա Վուծինի մասին, ովքեր գնացել էին արևմտյան երկինք՝ սուրբ գրություններ սովորելու։ Այն ներկայացնում է չարին պատժելու և բարին քարոզելու հին պատմություն։ Ոմանք կարծում են, որ «Ճանապարհորդություն դեպի Արևմուտք»-ը երգիծական վեպ է, որը ծաղրում է իշխանությանն ու պաշտոնականությանը։

«Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք» գրքի տարածման պատճառով Վու Յուանթայը, Վու Ճընթայը, Յու Սյանտոուն և այլք գրեցին «Ճանապարհորդություն դեպի արևելք», «Ճանապարհորդություն դեպի հարավ»-ը, որոնք Յան Ճըի «Ուղևորություն դեպի հյուսիս» և նրա մյուս՝ «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք» գրքի հետ միասին, համաձայն Մին և Ցին դինաստիաների ժամանակաշրջանին համապատասխան օպերաների, դրամաների և բուդդիզմի և թաոիզմի առասպելների ու լեգենդների, կոչվել են «Չորս ճանապարհորդություններ»։

Հեղինակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոլոր հրատարակված «Ճանապարհորդություն դեպի Արևմուտք» ստեղծագործությունները ստորագրված են Վու Չընընի կողմից[1], սակայն «Ճանապարհորդություն դեպի Արևմուտք» գրքի հրապարակումից ի վեր վեճեր են ծագել հեղինակի՝ ով լինելու շուրջ[2]։ Մին դինաստիայի շրջանում տարածված «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք» ստեղծագործության ոչ բոլոր տարբերակներն են ստորագրված[3]։ Միայն Մին դինաստիայի Վանլիի 20-րդ տարում տպագրված՝ Շայդ Հոլի գիրքն է ստորագրվել որպես «Հուայանգ Տոնթիեն վարպետության դպրոց»[4]։

Ցիոու Չուծին ասել է․

«Ճանապարհորդություն դեպի Արևմուտք»-ում օգտագործվում է ալքիմիական շատ տերմիններ, և որոշ պարբերություններ գրագողություն են ցյուանճըն դաոսական դասականներից[5]։ Հեղինակը հմտացել է ցյուանճըն դաոսիզմի հիմնադիր Վան Չոնյանից և Ցյուանճըն դաոսիզմի երկրորդ սերնդի առաջնորդ Մա Տանյանից աշակերտելով[6]։ Հետևաբար[7],、 Մին և Ցին դինաստիաների գիտնականները կարծում էին, որ «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք»-ը դաոսական ալքիմիայի գիրք է[8]։ Ցին դինաստիայի Ցյուանճընի կողմնակիցները և Վան Սյանսուն իրենց «Ճանապարհորդություն դեպի Արևմուտք» գրքում առաջ քաշեցին կարծիք, որ «Ճանապարհորդություն դեպի Արևմուտք»-ը գրել է Ցիոու Չուծին Հարավային Սոն դինաստիայի շրջանում[9]։

Այս տեսակետն առաջ քաշելուց հետո Ցին դինաստիայի գիտնականների մեծ մասը ընդունեց այն։ Փու Սոնլինը գրել է․ ««Կապիկների արքան» Ցիոու Վընի առակն է՝ «Լիաոճայի տարօրինակ պատմություններ»-ից» ։

Ցին դինաստիայից Ծիյունը սկսեց կասկածել դրանում[10]։ Նա պարզեց, որ վեպի պաշտոնական համակարգը Մին դինաստիան է, և գրելու ժամանակը պետք է լինի Մին դինաստիան։ Դա չի կարող լինել Ցիոու Չուծին Յուան դինաստիայից[11]։ Ցիեն Տասինը հավատում էր, որ «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք»-ը շատ վայրերում նկարագրում էր Մին դինաստիայի սովորույթները, իսկ Ցիոու Չուծին Հարավային Սոն դինաստիայի վերջից էր (մինչ Յուան և Մին դինաստիաները)[12]։ Բացի այդ, վեպի շատ հատվածներում օգտագործված է Ծիանհուայ մանդարին, և հատկապես Հուայան բարբառ, մինչդեռ Ցիոու Չուծին ամբողջ կյանքում ապրել է Հյուսիսային Չինաստանում և երբեք չի ապրել Հուայանում։

Ցիոու Չուծին ունի նաև «Ճանապարհորդություն դեպի անմահ Չանչունի արևմուտք» ճամփորդական գիրքը, որը գրվել է Չինաստանում դաոսիզմի Ցյուենճըն ուղղության դաոս Լի Ճիչանի կողմից, որը հիմնականում նկարագրում է իր ուսուցիչ Ցիոու Չուծիի փորձառությունները և նրա արկածները Չինգիզ Խանի հրավերով դեպի Միջին Ասիա գնալու ճանապարհին[13]։ Գրքի վերնագիրը նման է «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք»-ին, բայց բովանդակությունը տարբեր է, ինչը կարող է թյուրիմացության պատճառ դառնալ։

ՎուՉընընն ասել է․

Շատերը կարծում են, որ Վու Չընընը «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք» վեպի հեղինակն է։ Ռուեն Քուեյ Շընը, Տին Յանը, Վու Յուին և ՄաոԿուանշընը, բոլորն էլ կարծում են, որ «Տյանկի Հուայան առանձնատան տարեգրություններում»-ում նկարագրված «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք»-ը հենց համանուն վեպն է։ Դրանք, այսպես կոչված, «մի քանի տարբեր տեսակի գրառումներ» են, որոնք որոշ ժամանակ հայտնի են եղել[14]։

1980 թվականից հետո գիտնականները շարունակում են կասկածի տակ դնել Վու Չընընի՝ վեպի հեղինակը լինելը։ Պատճառն այն է, որ Վու Չընընի բանաստեղծություններն ու էսսեները, ինչպես նաև նրա ընկերները կամ ժամանակակից գիտնականները, ինչպիսիք են Լի Վընճընը, Վու Կուորոնը, Չընվընճուն, Ցիոուտուն և այլ գրողներ երբեք չեն հիշատակել «Ճանապարհորդություն դեպի Արևմուտք» գիրքը։ Երկրորդն Վու Չընընի «Ճամփորդություն դեպի Արևմուտք»-ում ներառված Հուայան պրեֆեկտուրայի տարեգրությունն է։ Երրորդ, Վու Չընընի կողմից գրված «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք» գիրքը ներառվել է աշխարհագրական կատեգորիայի մեջ՝ Ցին դինաստիայի գրքեր հավաքող Հուան Յուծիի «Ցիենցինթան մատենագրություն»-ում։ Լուան Կուեյմինը և մյուսները, ըստ կորած հոդվածի՝ «Վեյ Ճընմընը գլխատել է Ծին գետի վիշապին», 13139-րդ հատորում մեջբերել են «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք» վերնագրով գիրքը և առաջ քաշել այն տեսակետը, որ «Ճանապարհորդություն դեպի Արևմուտք»-ը չէր կարող գրել Վու Չընընը դասականի գրվելուց հարյուր տարի անց[15]։ Բացի այդ, «Ճանապարհորդություն դեպի արևմուտք» գրքի բանաստեղծությունները ոճով մեծապես տարբերվում են Վու Չընընից պահպանված ստեղծագործություններից։

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեջբերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 余國藩:《余國藩西遊記論集》,頁205-206
  2. 余國藩:《余國藩西遊記論集》,頁205。
  3. 汪象旭撰《丘长春真君传》说“有《磻溪鸣道集》《西游记》行于世”,他的證據則來自陶宗仪在《辍耕录·丘真人》中说“以上见《磻溪集》、《鸣道集》、《西游记》、《风云庆会录》、《七真年谱》等书”。
  4. 尤侗《西游真诠序》:“夫西游取经,如来教之也,而世传为丘长春之作。”刘廷玑《在园杂志》:“《西游》为证道之书,丘长春借说金丹奥旨,以心风意马为根本……”何廷椿《通易西游正旨序》:“惟元代丘祖所著《西游》,托幻相以阐精微,力排旁门极弊,诚修持之圭臬,后学之津梁也”。梁联第《栖云山悟元道人西游原旨叙》:“《西游》一书,为丘真君著作。”樊元礼《读西游原旨跋》:“考丘祖道成之后,著《西游记》一书。”含晶子《西游记评注自序》:“《西游记》一书,为长春真人所著。”另外,西遊記中闡述了許多道家鍊丹及五行生剋的道理。其中,悟空表“金”,悟能表“水”,悟淨表“土”。根據清朝棲雲山素樸散人悟元子劉一明所著 《西遊原旨》,若非對老莊、周易及鍊丹之道有相當的修持,無法寫出之中的內容的。丘處機為道教北宗代表人物,西遊記应由其所著。
  5. 阮葵生在《茶余客话》中说,“观其中方言俚语,皆淮上之乡音街谈,巷弄市井妇孺皆解,而他方人读之不尽然。是出淮人之手无疑”。
  6. 丁晏在《石亭纪事续编》中说:“《癸辛杂识》载龚圣予《水浒三十六赞并序》,阮庆山《淮故》称龚高士画宋江等三十六人像,吴承恩为之赞,大误。《赞》乃高士所自为也。承恩,明嘉靖时岁贡生,所著有《西游记》,载康熙旧志艺文目,钱竹汀《潜研堂集》谓《长春真人西游记》二卷,别自为书,小说《西游演义》乃明人所作,而不知为吾乡吴承恩作也。”
  7. 吴玉搢在他的《山阳志遗》中说过:“书中多吾乡方言.其出淮人之手无疑。”
  8. 冒广生的《射阳先生文存跋》说:“其所著《西游记》平话,风靡一时,盖振奇之士也。”
  9. 1907年微厂在上海《月月小说》第6号上发表《说小说》一文提出:“(《西游记》)本为吴承恩所撰,吴字汝忠,山阳人,嘉靖中岁贡,官长兴县丞,见丁俭卿《石亭记事》。”1922年林纾在《畏庐琐记》“小说杂考”一条中也说:“(《西游记》)山阳丁俭卿舍人晏,据淮安府康熙初旧志艺文志目,谓是其乡明嘉靖中岁贡官长兴县丞吴承恩所作。”
  10. 《天启淮安府志》著录有“吴承恩《西游记》”
  11. 章培恒认为黄虞稷《千顷堂书目》卷八史部地理类有“吴承恩 西游记”的记载,說明吴承恩西赴荆府,“写些游记,更完全是情理中事”(《百回本〈西游记〉是否吴承恩所作》《社会科学战线》1983年第4期),谢巍曾指出《千顷堂书目》著录分类“颇多错谬”,“将吴承恩作的小说《西游记》分入史部舆地类不足为奇”。(《百回本〈西游记〉作者研究》《中华文史论丛》1985年第4期)
  12. 汪浚《吴承恩与〈西游记〉》一文最先猜测“华阳洞天主人”是李春芳。郑振铎在《西游记的演化》一文推测华阳洞天主人是唐光禄
  13. 陈君谋《百回本〈西游记〉作者臆断》
  14. 《大慈恩寺三藏法師傳》有一段寫道:“是時四顧茫然,人鳥俱絕,夜則妖魑舉火,燦若繁星;晝則驚風擁沙,散如時雨。雖遇如是,心無所懼,但苦水盡,渴不能前。是時四夜五日,無一滴沾喉,口腹幹燋,幾將殞絕,不復能進。遂臥沙中,默念觀音,雖困不捨。啟菩薩曰,玄奘此行,不求財利,無冀名譽,但為無上正法來耳,仰惟菩薩慈念群生以救苦為務,此為苦矣,寧不知耶,如是告時,心心無輟,至第五夜半忽有涼風觸身,冷快如沐寒水,遂得目明,馬亦能起,體既蘇息,得少睡眠,即於睡中夢一大神長數丈,執戟麾曰:「何不強行而更臥也?」法師驚寤,進發行可十里,馬忽異路,制之不回。經數里,忽見青草數畝,下馬恣食。去草十步欲回轉,又到一池水,甘澄鏡澈,即而就飲,身命重全,人馬俱得蘇息。計此應非舊水草,固是菩薩慈悲為生,其至誠通神皆此類也。即就草池一日停息,後日盛水取草進發,更經兩日方出流沙到伊吾矣,此等危難百千不能備序。”胡適認為這段描述開啟了後人寫《西遊記》的興趣,夏志清亦同意此說。詳見〈四遊記考證〉、《中國古典小說史論》。
  15. 《中阿含經》(大正藏編號二六)卷三十〈降魔經〉第十五
Քաղվածելու սխալ՝ «duck» անվանումով <references>-ում սահմանված <ref> թեգը սկզբնական տեքստում չի օգտագործվել:

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]