Հաշվապահական հաշվետվություն
| Հաշվապահության մաս |
| Հաշվապահական հաշվառում |
|---|
 |
|
Հիմնական տեսակներ |
|
Մարդիկ և կազմակերպություններ |
|
Առաջընթաց |
|
Խարդախություններ |
Հաշվապահական հաշվետվությունները կազմակերպությունների գործունեությունը բնութագրող ցուցանիշների ամփոփ համակարգ են, որոնք տեղեկատվության արտաքին և ներքին օգտագործողներին հնարավորություն են տալիս գնահատելու դրանց գործունեության արդյունքները[1]։
Հաշվետվության հասկացությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հաշվապահական հաշվետվությունը բովանդակում է անհրաժեշտ տեղեկություններ տվյալ կազմակերպության աշխատանքի հիմնական բնագավառների` արտադրանքի թողարկման և իրացման, սեփական կապիտալի փոփոխությունների, դրամական հոսքերի, ֆինանսական դրության, հաշվային քաղաքականության և այլնի վերաբերյալ։ Հաշվետվության վերլուծությունը կարևոր է կազմակերպության գործունեության արդյունքները ուսումնասիրելու, դրա զարգացման ընթացքի վրա դրականորեն ներգործելու և հետագա զարգացման ուղղությունը ճիշտ որոշելու համար։ Հաշվապահական հաշվետվությունները պետք է լինեն ճշմարիտ, լրիվ, կազմվեն և ներկայացվեն ժամանակին, լինեն պարզ ու մատչելի։
Հաշվապահական հաշվետվությունները ըստ ընդգրկման ժամանակաշրջանի, լինում են միջանկյալ և տարեկան։ Միջանկյալ հաշվետվությունները կազմվում են ամիսը, եռամսյակը մեկ անգամ, իսկ տարեկան հաշվետվւթյունը՝ յուրաքանչյուր տարվա վերջում և ընդգրկում է տվյալ կազմակերպության ամբողջ տարվա ֆինանսատնտեսական գործունեությունը։
Հաշվապահական հաշվետվությունները, ելնելով ցուցանիշների ընդհանրացման աստիճանից, լինում են սկզբնական և ամփոփ։ Սկզբնական հաշվետվեւթյունը կազմվում է ինքնուրույն իրավաբանական անձ հանդիսացող կազմակերպույունում, իսկ ամփոփ հաշվետվությունը՝ միավորումներում, գերատեսչություններում, նախարարություններում՝ նրանց համակարգի մեջ մտնող կազմակերպությունների սկզբնական հաշվետվությունների խմբավորման միջոցով և ընդհանրացնում է այդ գերատեսչությունների համակարգի մեջ մտնող կազմակերպությունների ֆինանսատնտեսական գործունեությունը միասին վերցրած։ Ամփոփ հաշվետվությունները անվանում են նաև համախմբված հաշվետվություններ։
Հաշվապահական հաշվետվությունները լինում են. կառավարչական հաշվառման հաշվետվություններ, ֆինանսական հաշվետվություններ։
Կառավարչական հաշվառման հաշվետվություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կառավարչական հաշվառման հաշվետվությունների միջոցով ներկայացվում են.
- հաշվետու ժամանակաշրջանի ծախսերի նախահաշվի կատարումը,
- թողարկված պատրաստի արտադրանքի տեսականու կալկուլյացիան և շահութաբերությունը՝ ըստ արտադրատեսակների,
- հաշվետու ժամանակաշրջանի ծախսերի փոփոխությունները և այլն։
Կառավարչական հաշվառման հաշվետվությունների ցուցանիշները համարվում են առևտրային գաղտնիք և ենթակա չեն հրապարակման։
Ֆինանսական հաշվետվություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հաշվետվությունը կազմակերպության անցած ժամանակահատվածի աշխատանքի պայմաններն ու արդյունքները բնութագրող ցուցանիշների համակարգ է[2]։ Ըստ էության այն որոշակի ժամանակահատվածում կազմակերպության ու դրա ենթաբաժինների վիճակի ու դրա գործունեության արդյունքների ամփոփ տվյալների համառոտ դուրս բերումն է ընթացիկ հաշվառման տվյալներից[3]։
Կազմելու ձևը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆինանսական հաշվետվությունը կազմում են իրավաբանական անձ հանդիսացող կազմակերպությունները, անկախ սեփականության ձևից։
Ֆինանսական հաշվետվությունների փաթեթը ընդգրկում է հաշվապահական հաշվեկշիռը, ֆինանսական արդյունքների, սեփական կապիտալում փոփոխությունների, դրամական միջոցների հոսքերի մասին հաշվետվությունները և ֆինանսական հաշվետվություններին կից ծանոթագրություններն ու փաստացի շահութահարկի հաշվարկը։ Բացի այդ ընդգրկում է ֆինանսական հաշվետվության արժանահավատությունը հաստատող աուդիտորական եզրակացությունը և բացատրագիր։
Տարեկան ֆինանսական հաշվետվության մեջ են ներառվում՝
- Հաշվապահական հաշվեկշիռը՝ Ձև №1
- Ֆինանսական արդյունքների մասին հաշվետվությունը՝ Ձև №2
- Սեփական կապիտալում փոփոխություների մասին հաշվետվությունը՝ Ձև №3[4]
- Դրամական միջոցների հոսքերի մասին հաշվետվությունը՝ Ձև №4
- Ֆինանսական հաշվետվություններին կից ծանոթագրություններ՝ Ձև №5
Կազմման փուլերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հաշվապահական հաշվառման գործընթացը բաղկացած է 4 հիմնական փուլերից։ Առաջին փուլում փաստաթղթավորվում է տարբեր տնտեսական փաստեր։ Երկրորդ փուլում հաշվային տվյալները դասակարգվում և ամփոփվում են՝ արտացոլելով հաշվապահական հաշվառման հաշիվներում։ Երրորդ փուլում ձևավորվում են հաշվետվական ձևերը։ Եզրափակիչ փուլում իրականացվում է կազմակերպության տնտեսական գործունեության վերլուծությունը։
Հաշվապահական ընկերությունները Հայաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «ԷՅ ՍԻ ՍԻ»[1] հաշվապահական հաշվառման գրասենյակ
- «ԵՐԵՎԱՆ-ԱՈՒԴԻՏ ԿՈՆՍԱԼՏ» փակ բաժնետիրական ընկերություն (ՓԲԸ)
- «ԱՅ ԷՖ ՓԻ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն (ՍՊԸ)
- «ԹԻ ԸՔԱՈՒՆԹ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն (ՍՊԸ)
- «ՋԻ ԹԻ ԸՔԱՈՒՆԹԻՆԳ» ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆ սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն (ՍՊԸ)
- «ԳՐԱՆԹ ԹՈՐՆԹՈՆ ԼԻԳԱԼ ԸՆԴ ԹԱՔՍ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն (ՍՊԸ)
- «ԵՐԵՄՅԱՆ ԸՔԱՈՒՆԹԻՆԳ ԸՆԴ ԹՐԵՅՆԻՆԳ ՍԵՆԹՐ»
- «ԻԷՆԷՍ ԸՔԱՈՒՆԹԻՆԳ» ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԴՊՐՈՑ
- «ՖԻՆԼԵՔՍ» ՖԻՆԱՆՍԱԻՐԱՎԱԿԱՆ ԽՈՐՀՐԴԱՏՎԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆ
- «ՄԵԿՍ ԱԿՄԵ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն (ՍՊԸ)
- «ՏՐԻԱԴԱ ԽՈՐՀՐԴԱՏՎԱԿԱՆ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն (ՍՊԸ)
- «ՇԵՄՄ ՔՈՆՍԱԼԹԻՆԳ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն (ՍՊԸ)
- «ՌԵԱԼ ՀԱՇՎԱՊԱՀ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն (ՍՊԸ)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Аверчев, И.В. (2011). МСФО. 1000 примеров применения. Рид Групп. էջ 992. ISBN 978-5-4252-0230-7.
{{cite book}}: Unknown parameter|место=ignored (օգնություն); Unknown parameter|страницы=ignored (օգնություն) - ↑ Принципы подготовки и составления финансовой отчётности КМСФО ╖ 12
- ↑ SFAC No. 1-Objectives of Financial Reporting by Business Enterprises
- ↑ Информация Минфина России N ПЗ-10/2012 «О вступлении в силу с 1 января 2013 г. Федерального закона от 6 декабря 2011 г. N 402-ФЗ „О бухгалтерском учёте“»
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հայաստանի Պետական Տնտեսագիտական Համալսարան, Հաշվապահական Հաշվառում, ԵՐԵՎԱՆ 2009