Կոշտ սկավառակ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կոշտ սկավառակն աշխատանքի պահին (SATA)

Մագնիսական սկավառակասարք, կամ ՄՍՍ (անգլ.՝ hard (magnetic) disk drive, HDD, HMDD), կոշտ սկավառակ, վինչեստեր — ազատ մուտքով հիշողության սարք (հիշողության կրիչ)՝ հիմնված մագնիսական ձայնագրությանն սկզբունքի վրա։ Հանդիսանում է գրեթե բոլոր համակարգիչների հիշողության հիմնական կրիչը։ Ի տարբերություն ճկուն սկավառակի, ինֆորմացին կոշտ սկավառակի վրա գրանցվում է ալյումինե կամ ապակե սալիկների վրա, որոնք ծածկված են ֆերոմագնիսական նյութի շերտով։

«Վինչեստր» անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ մեկ վարկածի[1][2], «վինչեստր» անվանումն (անգլ.՝ Winchester) ստացել է Քենեթի Խոտոն IBM ֆիրմայի (անգլ.՝ Kenneth E. Haughton) պրոյեկտի, որը 1973 թվականին ստեղծել էր 3340 մոդելի կոշտ սկավառակ, առաջին անգամ մեկ ամբողջական կաղապարի մեջ տեղակայելով սկավառակի թիթեղները և ղեկավարման գլխիկները։ Այս աշխատանքը համակարգելու ժամանակ ինժեներները օգտագործեցին ներքին կարճ անուն՝ «30-30», որը նշանակում է երկու մոդուլների, յուրաքանչյուրը 30 մեգաբայթ, համատեղում, որը համընկավ հանրահայտ որսորդական զենքի՝ Winchester Model 1894 հրացանի անվան հետ, որում օգտագործվում է .30-30 Winchester փամփուշտ։ Կա մեկ այլ տարբերակ[3], որի համաձայն «վինչեստր» անվանումն առաջացել է փամփուշտի անվան հետ, թողարկված Winchester Repeating Arms Company ընկերության կողմից, առաջին անգամ ստեղծված ԱՄՆ-ում, քաղաքացիական զենքի «փոքր» տրամաչափի զինամթերք՝ առանց ծուխ արձակելու, որը գերազանցեց հին սերնդի փամփուշտները բոլոր առումներով և անմիջապես հաղթեց ամենատարածված հայտնիներին։ Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում վինչեստր անվանումը սկսեց գործածվել 1990-ական թվականներին, իսկ ռուսերեն լեզվով պահպանվել և պաշտոնական կարգավիճակ է ստացել որպես «վինտ» կամ «վինչ»[4]։

  • Մագնիսական գլխիկի մակրոֆոտոն
    Մագնիսական գլխիկի մակրոֆոտոն
  • Մագնիսական գլխիկ
    Մագնիսական գլխիկ
  • 3,5" 73-գիգաբայթանոց SAS պլատա- Fujitsu սկավառակի մեջ
    3,5" 73-գիգաբայթանոց SAS պլատա- Fujitsu սկավառակի մեջ
  • Մագնիսական գլխիկի մեխանիկական և էլեկտրական փոխանցման լարեր
    Մագնիսական գլխիկի մեխանիկական և էլեկտրական փոխանցման լարեր
  • Սկավառակի վերնամասի հետ մագնիսական կաղապարի շփման եզրեր
    Սկավառակի վերնամասի հետ մագնիսական կաղապարի շփման եզրեր
  • Մայրական պլատային միանալու համար անհրաժեշտ կոնտրոլեր
    Մայրական պլատային միանալու համար անհրաժեշտ կոնտրոլեր
  • Հին սերնդի IDE-սկավառակի կոնտրոլեր
    Հին սերնդի IDE-սկավառակի կոնտրոլեր

Ինտերֆեյսների համեմատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թողունակություն, Գբիթ/վրկ Մալուխի մաքսիմալ երկարությունը, մ Անհրաժեշտ է սնուցման մալուխ Կուտակիչների քանաը Մալուխների քանաը Այլ հատկություններ
UltraATA/133 1,2 0,46 Այո (3,5") / Ոչ (2,5") 2 40/80 Controller+2Slave, փոխարկում հնարավոր չէ
SATA-300 2,4 1 Да 1 7 Host/Slave, Մի քանի կոնտրյելներում հնարավոր են փոխարկիչներ
SATA-600 4,8 տվյալներ չկան Այո 1 7
FireWire/400 0,4 4,5 (մինչև 72 մ հաջորդական միացման ժամանակ) Այո/Ոչ (կախված է ինտերֆեյսի տիպից և կուտակիչից ) 63 4/6 սարքերը հավասար են, հնարավոր է փոխարկում։
FireWire/800 0,8 4,5 (մինչև 72 մ հաջորդական միացման ժամանակ) Այո/Ոչ (կախված է ինտերֆեյսի տիպից և կուտակիչից ) 63 9 սարքերը հավասար են, հնարավոր է փոխարկում։
USB 2.0 0,48

(իրականում — 0,25)

5 (մինչև 72 մ երբ միացվում է շարքին ցանցային կոնցենտրատորի միջոցով) Այո/Ոչ (կախված է կուտակիչի տիպից) 127 4 Host/Slave, հնարավոր են փոխարկիչներ
USB 3.0 4,8 տվյալներ չկան Այո/Ոչ (կախված է կուտակիչի տիպից) տվյալներ չկան 9 երկհաղորդիչ, USB 2.0-ում
Ultra-320 SCSI 2,56 12 Այո 16 50/68 սարքերը հավասար են, հնարավոր է փոխարկում։
SAS 2,4 8 Այո Ավելի քան 16384 տաք փոխարկիչ; հնարավոր է միացում SATA-սարքեր SAS-կոնտրոլերում
eSATA 2,4 2 Այո 1 (մինչև 15 պորտերի բազմապատկիչ) 7 Host/Slave, հնարավոր է փոխարկում

Առաջընթացի պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1956 թվական — կոշտ սկավառակ՝ IBM 350 առաջին սերնդի համակարգչի IBM 305 RAMAC:
  • 1961 թվական — կոշտ սկավառակ՝ IBM 1301, 28 ՄԲ[5]։
  • 1973 թվական — կոշտ սկավառակ՝ IBM 3340, անվանված՝ Winchester, 30 ՄԲ[6].
  • 1979 թվական — կոշտ սկավառակ՝ IBM 3370, [7].
  • 1980 թվական — առաջին 5,25-դյույմանոց Winchester, Shugart ST-506; 5 ՄԲ( 1 ԳԲ[7]): 1998 թվական[8]։
  • 1981 թվական — 5,25-դյույմանոց Shugart ST-412; 10 ՄԲ[7]։
  • 1983 թվական — 3,5-դյույմանոց կոշտ սկավառակ [8]։
  • 1985 թվական — ESDI ստանդարտ, վերափոխված ստանդարտ՝ ST-412:
  • 1986 թվական — SCSI, ATA (IDE) ստանդարտներ։
  • 1990 թվական — 320 ՄԲ մաքսիմալ հզորությամբ։
  • 1991 թվական — IBM ընկերությունը թողարկեց 2,5-դյույմանոց կոշտ սկավառակ՝ Tamba-1, 63 ՄԲ հզորությամբ, ընդամենը 200 գրամ[8]։
  • 1992 թվական — 7200 պտույտ/րոպե; 2,1 ԳԲ[8]։
  • 1995 թվական — 2 ԳԲ մաքսիմալ հզորությամբ։
  • 1996 թվական — 10 000 պտույտ/րոպե, Seagate Cheetah[9].
  • 1997 թվական — 10 ԳԲ մաքսիմալ հզորություն։
  • 1998 թվական — UDMA/33 և ATAPI ստանդարտներ։
  • 1999 թվական — IBM ընկերությունը թողարկեց Microdrive 170 հզորությամբ և 340 ՄԲ։
  • 2000 թվական — IBM ընկերությունը թողարկեց Microdrive [10]:
  • 2002 թվական — ATA/ATAPI-6 ստանդարտ, 137 ԳԲ։
  • 2003 թվական — SATA թողարկում։
  • 2003 թվական — Hitachi ընկերությունը թողարկեց Microdrive՝ 2 ԳԲ հզորությամբ։
  • 2004 թվական — Seagate ընկերությունը թողարկեց ST1: 
  • 2005 թվական — 500 ԳԲ մաքսիմալ հզորությամբ։
  • 2005 թվական — Serial ATA 3G (կամ SATA II) և SAS (Serial Attached SCSI) ստանդարտներ։
  • 2005 թվական — Seagate ընկերությունը թողարկեց ST1 — անալոգ՝ Microdrive, հզորությունը՝ 8 ԳԲ։
  • 2006 թվական — ուղղահայց ձայնագրման մեթոդի կիրառում։
  • 2006 թվական — նոր տեսակի կոշտ սկավառակների թողարկում։
  • 2006 թվական — Seagate ընկերությունը թողարկեց ST1 — Microdrive անալոգ, հզորությունը՝ 12 ԳԲ։
  • 2007 թվական — Hitachi ընկերությունը թողարկեց 1 ՏԲ սկավառակներ։
  • 2009 թվական — Western Digital, Seagate ընկերությունները թողարկեցին սկավառակներ 2 ՏԲ[11].
  • 2009 թվական — Samsung ընկերությունը թողարկեց կոշտ սկավառակ՝ USB 2.0 ինտերֆեյսով[12]։
  • 2009 թվական — Western Digital ընկերությունը թողարկեց HDD, հզորությունը՝ 1 ՏԲ (ձայնագրության հզորությունը մեկ սկավառակում՝ 333 ԳԲ )[13].
  • 2009 թվական — SATA 3.0 (SATA 6G) ստանդարտ։
  • 2010 թվական — Seagate ընկերությունը թողարկեց 3 ՏԲ հզորությամբ սկավառակ։
  • 2010 թվական — Samsung ընկերությունը թողարկեց  667 ԳԲ հզորությամբ սկավառակներ մեկ տուփի մեջ[14]։
  • 2011 թվական — Western Digital ընկերությունը թողարկեց 750-գեգաբայթանոց սկավառակ, х[15].
  • 2011 թվական — Hitachi և Seagate ընկերությունները թողարկեցին 1-տերաբայթանոց սկավառակներх[16][17].
  • 2011 թվական — Seagate -ն աշխարհին ներկայացրեց 3,5-դյույմանոց սկավառակ, 4 ՏԲ[18][19]։
  • 2013 թվական — Western Digital-ն թողարկեց սկավառակ՝ 6 ՏԲ, 7 սկավառակներով[20]։
  • 2014 թվական — Western Digital-ը թողարկեց աշխարհում առաջին սկավառակը՝ 10 ՏԲ, որն ունի 7 թիթեղիկ[21][22].
  • 2017 թվական — Toshiba -ն թողարկեց սկավառակ՝ «MG07ACA», հզորությունը՝ 14 ՏԲ[23]։

Նշում. կոշտ սկավառակի հզորությունը 50 տարվա ընթացքում (1961 - 2011 թվականներ) մեծացել է 60 մլն անգամ [8]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ http://www.storagereview.com/guide/histEarly.html Արխիվացված 2010-11-29 Wayback Machine Reference Guide — Hard Disk Drives — Early Disk Drives(անգլ.)
  2. ↑ IBM Archives: IBM 3340 direct access storage facility
  3. ↑ «Жёсткий диск или винчестер?». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 22-ին.
  4. ↑ Словарь русского арго. — ГРАМОТА.РУ. В. С. Елистратов. 2002.
  5. ↑ UPgrade №4, 2011, էջ 21
  6. ↑ UPgrade №4, 2011, էջ 21—22
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 UPgrade №4, 2011, էջ 22
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 UPgrade №4, 2011, էջ 23
  9. ↑ UPgrade №4, 2011, էջ 23—24
  10. ↑ UPgrade №4, 2011, էջ 24
  11. ↑ Выпущен двухтерабайтный винчестер Lenta.ru
  12. ↑ Samsung: 1.8" Spinpoint N3U HDD With Native USB Արխիվացված 2017-01-01 Wayback Machine(անգլ.)
  13. ↑ Western Digital Releases 1TB 2.5-inch Laptop Hard Drive(չաշխատող հղում)(անգլ.)
  14. ↑ «Новости Hardware | Новости и статьи | Ф-Центр». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  15. ↑ «Новый виток эволюции: 3-ТБ жёсткие диски». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 17-ին.
  16. ↑ Hitachi начинает выпуск жёстких дисков ёмкостью 1 ТБ с одной пластиной
  17. ↑ журнал «Компьютерная газета Хард Софт» 7/2013, стр.15
  18. ↑ 4 внешних терабайта // UPgrade : журнал. — 2011. — № 36. — С. 43. — ISSN 1680-4694. Архивировано из первоисточника 20 Օգոստոսի 2016.
  19. ↑ Seagate представила жёсткий диск ёмкостью 4 Тб
  20. ↑ Digital enlists helium for 6TB energy-efficient drives(չաշխատող հղում)
  21. ↑ «Western Digital выпустила первую в мире 10-терабайтную модель HDD с гелием вместо воздуха».
  22. ↑ Western Digital unveils world’s first 10TB hard drive: Helium-filled, shingled recording
  23. ↑ «Объем жесткого диска Toshiba MG07ACA — 14 ТБ». iXBT.com (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոշտ սկավառակ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կոշտ_սկավառակ&oldid=9809815» էջից