Կապիտալիզմ և ազատություն
Կապիտալիզմ և ազատություն անգլ.՝ Capitalism and Freedom | |
|---|---|
 | |
| Հեղինակ | Միլթոն Ֆրիդմեն |
| Տեսակ | գրավոր աշխատություն |
| Ժանր | հրապարակախոսություն |
| Բնօրինակ լեզու | անգլերեն |
| Կազմի հեղինակ | Սթիվեն Չունգ |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Հրատարակիչ | Չիկագոյի համալսարանի հրատարակչություն |
| Հրատարակման տարեթիվ | 1962 |
| ԳՄՍՀ | 2-84899-369-3 |
| OCLC | 49672469 |
«Կապիտալիզմ և ազատություն» (անգլ.՝ Capitalism and Freedom, 1962), նոբելյան մրցանակակիր Միլթոն Ֆրիդմենի գիրքը[1]։
Բովանդակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գիրքը ներառում է․
- Ներածություն
- Տնտեսական և քաղաքական ազատության միջև փոխհարաբերությունը
- Ազատ հասարակության մեջ կառավարության դերը
- Փողի կառավարումը
- Միջազգային առևտրային և ֆինանսական կազմակերպությունները
- Ֆիսկալ քաղաքականություն
- Կառավարության դերը կրթության ոլորտում
- Կապիտալիզմը և խտրականությունը
- Մենաշնորհը և գործարարության ու աշխատանքի հասարակական պատասխանատվությունը
- Մասնագիտական լիցենզավորում
- Եկամուտների բաշխում
- Սոցիալական բարեկեցության չափումը
- Աղքատության մեղմում
- Եզրակացություն
Գաղափարները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ներածության մեջ շարադրված են լիբերալին բնորոշ սկզբունքները ըստ Ֆրիդմենի, ով կողմ է պետական կառավարման սահմանափակմանը և թուլացմանը։ Ֆրիդմենը կիրառում է տերմինի եվրոպական բացատրությունը, այլ ոչ թե ամերիկյան։
Գիրքը գրելու շարժառիթը հեղինակի մտահոգությունն էր՝ կապված կառավարության դերի ուժեղացման և ԱՄՆ–ում ազատությունների սահմանափակման հետ։ Աշխատության մեջ Մ․ Ֆրիդմենը պնդում է, որ տնտեսական ազատությունը անհրաժեշտ պայման է քաղաքական ազատության համար։ Եթե արտադրության միջոցները կենտրոնացված են կառավարության ձեռքում, ապա հասարակությունը չի կարող իրական հակակշիռ դրան ներկայացնել։ Կառավարությունը, ըստ տնտեսագետի, պարտավոր է օրենքներ սահմանել, հետևել սեփականության իրավունքի պահպանմանը, միջոցառումներ ձեռնարկել մենաշնորհների հետ կապված, թուլացնել «շուկայական ֆիասկոյի» դրսևորումները, ինչպես նաև աստիճանաբար (3-5% տարեկան) մեծացնել շրջանառության մեջ գտնվող դրամի քանակը։
Ֆրիդմենի կարծիքով կառավարության առկայությունը անհրաժեշտ է ազատության պահպանման համար, սակայն վերջինս էլ հանդիսանում է ազատության գլխավոր սպառնալիքը։ Որպեսզի համահարթեցվի այդ սպառնալիքը, հեղինակը առաջարկում է սահմանափակել կառավարության լիազորությունները գործունեության վերը նշված ոլորտներում։ Բացի այդ, Ֆրիդմենը կարևոր է համարում իշխանության առավելագույն ապակենտրոնացման սկզբունքի կիրառումը և դրա փոխանցումը առավել ցածր մակարդակի մարմիններին։ Եթե ինչ–որ խնդիր կարելի է լուծել առավել ցածր մակարդակի շրջանակներում, ապա կարիք չկա խնդրի լուծումը փոխանցել կենտրոնական կառավարությանը։ Այդ կերպ, ազատության պաշտպանությունը հենց առաջնային պատճառն է իշխանության սահմանափակման և ապակենտրոնացման համար։
Երկրորդ պատճառը այն փաստն է, որ մարդկանց մեջ գոյություն ունեն համագործակցության միայն երկու տարբերակ՝ հարկադիր և կամավոր։ Իսկ համագործակցության երկրորդ եղանակը, հեղինակի կարծիքով, առավել արդյունավետ է մարդկանց համար՝ իրագործելու սեփական նպատակները։ Հեղինակը նաև միանշանակ կապ է տեսնում քաղաքական ազատության և ազատ շուկայի՝ որպես հասարակության գործունեության տնտեսական կազմակերպության միջև։
Հրատարակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին հրատարակությունը լույս է տեսել 1962 թվականին Չիկագոյի համալսարանում։ Մինչ օրս գիրքը բազմակի վերահրատարակվել է և թարգմանվել 18 լեզուներով։
Գիրքը ռուսերենով հրատարակվել է 1982 թվականին ամերիկյան «Chalidze Publications» (Նյու Յորք) հրատարակչության կողմից։ Գրքի առանձին հատվածներ լույս են տեսել «Ֆրիդմենը և Հայեքը ազատության մասին», որը լույս է տեսել 2003 թվականին Մոսկվայում «Три квадрата» հրատարակչությունում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ info@f-s.am, FutureSystems. «Կապիտալիզմ և ազատություն». Newmag Publishing House. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- A Tract for the Times (անգլ.) — рецензия на первое издание в журнале The Economist, 16 февраля 1963.
| ||||||
