Ծառ, որը պատկանում է ինքն իրեն
Ծառ, որը պատկանում է ինքն իրեն (անգլ.՝ Tree That Owns Itself), սպիտակ կաղնի (լատին․՝ Quercus alba), որն աճում է ԱՄՆ Ջորջիա նահանգի Աթենք քաղաքի Սաութ Ֆինլի և Դիրինգ փողոցների խաչմերուկում։ Ըստ լեգենդի՝ ծառը «օրենքով ինքն իր տերն է», նրան է պատկանում նաև իրենից 2.5 մ շառավղով տարածքը։ Լեգենդում նշված ծառն ընկել է 1942 թվականին, սակայն նույն տեղում տնկվել է նրա ցողուններից մեկը, որից այժմ նոր ծառ է աճել, որը երբեմն անվանում են «Այն ծառի որդին, որը պատկանում է ինքն իրեն»։ Ծառի մասին բազում հրապարակումներ են եղել, և այն համարվում է տեղի տեսարժան վայրերից մեկը։
Լեգենդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինքն իրեն պատկանող ծառի մասին լեգենդն առաջին անգամ հրապարակվել է 1890 թվականի օգոստոսի 12-ին տեղի «Athens Weekly Banner» թերթում։ Հոդվածում ասվում էր, որ ծառը գտնվում է Ջեյմս Ջեքսոնի (Անկախության համար պատերազմի մասնակցի և Կոնգրեսի պատգամավորի) որդու՝ գնդապետ Ուիլյամ Ջոնսոնի և Ջեյմս Ջեքսոն կրտսերի (Կոնգրեսի պատգամավոր) հոր տարածքում[1]։ Այս ծառի հետ էին կապված Ուիլյամ Ջեքսոնի մանկության հիշողությունները և ցանկանալով այն պաշտպանել հնարավոր ոտնձգություններից՝ նա իբր ծառի հետ նվիրատվության գործարք կնքեց, որի համաձայն ծառը դառնում էր ինքն իր և իրենից 2.5 մ շառավղով հողի սեփականատերը[2]։ Հոդվածի համաձայն՝ «գործարքը» կնքվել է 1820-1832 թվականների միջակայքում։ Հեղինակի խոսքերով՝ 1890 թվականին դեռևս կային ողջ մարդիկ, ովքեր կարող էին հաստատել այդպիսի գործարքի փաստը։
Նվիրատվության գործարքը երբեք և ոչ մի տեղ չի հայտնաբերվել, սակայն նույնիսկ եթե այն գոյություն ունի, ապա չի կարող որևէ իրավական կարգավիճակ ունենալ, քանի որ ըստ ԱՄՆ ընդհանուր օրենքի՝ գործարքը կնքող երկու կողմերը պետք է իրավունակ լինեն[3]։
Ծառի պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծառը, որի հետ իբր կնքվել է գործարքը, համարվում է, որ ծնվել է 16-րդ դարի կեսերի և 18-րդ դարի վերջի միջակայքում[4] և հնարավոր է, որ եղել է Հյուսիսային Ամերիկայի եվրոպական հատվածի ամենախոշոր ծառերից մեկը։
1906 թվականին ծառի շրջակայքի հողի էրոզիան վտանգավոր աստիճանի հասավ, և Ջորջ Ֆոսթեր Պիբոդին վճարեց հողի փոխարինման և ծառի կողքը հուշատախտակ դնելու և ծառին «պատկանող» հողը շղթաներով առանձնացնելու գումարը։ Չնայած ծառը փրկելու ջանքերին՝ այն շուտով թուլացավ 1907 թվականի խիստ ձմռան և սկսված փտման գործընթացի պատճառով։
1942 թվականի հոկտեմբերի 9-ին երկար ժամանակ թուլանալուց և աստիճանաբար կողք թեքվելուց հետո ծառն ընկավ։ ՏԵղաբնակները, որոնք գիտեին ծառի պատմությունը, նրանից ցողեր վերցրին։ Ընկած ծառը 30 մ բարձրություն ուներ, իսկ տարիքը գնահատվում էր 300-400 տարի[5]։
«Ծառի որդին, որը պատկանում է ինքն իրեն»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծառն ընկնելուց հետո նրա տարածքը 4 տարի դատարկ մնաց։ Սակայն նրա ցողունները տնկվեցին մի քանի քաղաքացիների բակում և հետագայում նրանցից աճած կաղնիներից ծրագրվում էր ընտրել մեկը և տնկել նույն վայրում։ 1946 թվականին լավագույն թեկնածու ընտրվեց կապիտան Ջեկ Ուոթսոնի բակում տնկած կաղնին, որն այդ ժամանակ 1.5 մ բարձրություն ուներ։ Ծառի տեղափոխումը կատարվեց Ջորջիայի համալսարանի գյուղատնտեսական քոլեջի աշխատակիցների ջանքերով։
Հուշատախտակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծառին «պատկանող» տարածքում մակագրություններով հուշատախտակներ են տեղադրված․ դրանցից մեկը շատ հին է, մյուսը՝ համեմատաբար նոր տեսք ունի։ Երկուսի մակագրությունն էլ գործարքի մասին է պատմում, որն իբր ծառի հետ կնքել է Ուիլյամ Ջոնսոնը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Knight, Lucian Lamar (1917). A Standard History of Georgia and Georgians. Vol. vol. 3. Chicago: Lewis Publishing. էջ 1446. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին – via Google Books.
{{cite book}}:|volume=has extra text (օգնություն) - ↑ Tree That Owns Itself Արխիվացված 2008-07-24 Wayback Machine. Accessed April 7, 2007.
- ↑ Reap, James K (2001). Athens, a pictorial history (3rd ed.). Virginia Beach: Donning.
- ↑ Dorsey, Derrick. Mighty oak enjoys golden years Արխիվացված 2004-04-01 Wayback Machine. Accessed April 7, 2007.
- ↑ The Tree That Owns Itself Արխիվացված 2007-05-09 Wayback Machine. Accessed April 7, 2007.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Վիրտուալ շրջայց Աթենքով դեպի Ծառ, որը պատկանում է ինքն իրեն
- Ռիչարդ Ի․ Իրբի կրտսեր «Աթենքի ծառը, որը պատկանում է ինքն իրեն»
- Աթենքի պատմական միություն
- ԱՄՆ ծառերի քաղաք ծրագիրը, որի անդամ է նաև Աթենքը
- «Ես այնքան մեծ եմ»՝ Սեսիլի Իդինգսի պոեմը՝ նվիրված Ծառին, որը պատկանում է ինքն իրեն
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ծառ, որը պատկանում է ինքն իրեն կատեգորիայում։ |