Զուտ շահույթ

Զուտ շահույթ (նաև ընդհանուր համախառն եկամուտ, զուտ շահույթ, վերջնական շահույթ, վաճառքի շահույթ կամ վարկային վաճառք), բիզնեսում և հաշվապահությունում ձեռնարկության շահութաբերության ցուցանիշ է։ Դա կազմակերպության եկամուտն է հանած վաճառված ապրանքների արժեքը, ծախսերը, արժեզրկումը, ամորտիզացիան, տոկոսները և հարկերը` հաշվետու ժամանակաշրջանի համար^[1]։ Այն հաշվարկվում է որպես տվյալ ժամանակաշրջանի համար՝ բոլոր ծախսերի, կորուստների, եկամտի և շահույթի մնացորդ^[2], և սահմանվել է նաև որպես բաժնետերերի բաժնետոմսերի զուտ աճ, որը ընկերության գործունեության արդյունք է^[3]։ Սա տարբերվում է համախառն եկամտից, որը միայն հանում է վաճառված ապրանքների գները։

Տնային տնտեսությունների և անհատների համար, զուտ շահույթը վերաբերում է (համախառն) եկամտից հանած հարկերիը և այլ նվազեցումները (օրինակ ՝ պարտադիր կենսաթոշակային վճարները)։ Այն սովորաբար հիմք է հանդիսանում հաշվարկելու համար եկամտային հարկը։

Սահմանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զուտ շահույթը կարող է բաժանվել բաժնետիրական բաժնետերերի միջև` որպես շահաբաժին կամ պահվել ֆիրմայի կողմից չբաշխված շահույթի տեսքով։ Քանի որ շահույթն ու հասույթը օգտագործվում են որպես հոմանիշ եկամտի համար (կախված նաև Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի օգտագործումից), զուտ շահույթը և զուտ հասույթը սովորաբար հանդիպում են որպես զուտ եկամուտի հոմանիշ։ Հաճախ «եկամուտ» տերմինը փոխարինվում է «զուտ եկամուտ» տերմինով, սակայն այդ տերմինը նախընտրելի չէ՝ հնարավոր երկիմաստության պատճառով։ Զուտ եկամուտը ոչ պաշտոնական կերպով անվանում են ներքևի տող, քանի որ այն սովորաբար գտնվում է ընկերության եկամտի հաշվետվության վերջին տողում (հարակից տերմինը վերին տող, այսինքն՝ եկամուտ, որը կազմում է հաշվի մասին հաշվետվության առաջին տողը)։

Պարզեցված իմաստով, զուտ շահույթը այն գումարն է, որը մնացել է ձեռնարկության բոլոր ծախսերի վճարումից հետո։ Գործնականում դա կարող է շատ բարդ լինել խոշոր կազմակերպություններում։ Հաշվապահը պետք է եկամուտներն ու ծախսերը պատշաճ կերպով հատկացնի այն հատուկ աշխատանքային ոլորտին, որը կիրառվում է տվյալ ժամկետի համար։

Զուտ եկամուտը սովորաբար հաշվարկվում է տարեկան՝ յուրաքանչյուր ֆինանսական տարվա համար։ Նվազեցնող կետերը, որպես կանոն, ներառում են հարկային ծախսերը, ֆինանսավորման ծախսը (տոկոսների հաշվին) և փոքրամասնությունների տոկոսադրույքները։ Նմանապես, արտոնյալ բաժնետոմսերի շահաբաժինները նույնպես հանվում են, չնայած դրանք ծախս չեն։ Մերչանդայզինգային ընկերության համար նվազեցվող ծախսերը կարող են լինել վաճառված ապրանքների արժեքը, վաճառքի զեղչերը, ինչպես նաև վաճառքից ստացված եկամուտներն ու հավելավճարները։ Ապրանքային ընկերության համար ներառված են գովազդային, արտադրական, դիզայնի և զարգացման ծախսերը։ Զուտ շահույթը կարող է հաշվարկվել` ընկերության գործառնական եկամուտին ավելացնելով ոչ գործառնական եկամուտը, այնուհետև հանել հարկերը^[4]։

Զուտ շահույթի մարժայի տոկոսը կապված է հարաբերակցության հետ։ Այս ցուցանիշը հաշվարկվում է եկամտի զուտ շահույթի կամ շրջանառության բաժանման միջոցով, և դա ներկայացնում է շահութաբերությունը՝ որպես տոկոս

Զուտ շահույթի հավասարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զուտ շահույթ. Ձեռնարկության (օրինակ, ընկերության, ստորաբաժանման կամ նախագծի) զուտ շահույթը հաշվարկելու համար համախառն եկամտից կամ շրջանառությունից հանում ենք բոլոր ծախսերը, ներառյալ ընդհանուր կորպորատիվ վերադիր ծախսերի մասնաբաժինը։

Զուտ շահույթը = վաճառքից ստացված հասույթ - ընդհանուր ծախսեր

Զուտ շահույթը ձեռնարկության հիմնարար շահութաբերության ցուցանիշ է։ «Դա գործունեության եկամուտներն են, որոնք պակաս են գործունեության ծախսերից։ Հիմնական բարդությունն այն է. . . երբ պետք է հատկացվի» ձեռնարկությունների միջոցով։ «Ըստ սահմանման, գերավճարները ծախսեր են, որոնք ուղղակիորեն կապված չեն որևէ հատուկ» նախագծի, արտադրանքի կամ բաժնի հետ։ «Դասական օրինակ կարող է լինել գլխամասի աշխատակազմի ծախսերը»։ «Թեև տեսականորեն կարելի է հաշվարկել ցանկացած ենթա-ձեռնարկության (ձեռնարկության) շահույթ, ինչպիսիք են արտադրանքը կամ տարածաշրջանը, հաճախ հաշվարկները կասկածելի են դառնում գլխավոր ծախսերի բաշխման անհրաժեշտության պատճառով»։ Քանի որ գլխավոր ծախսերը հիմնականում չեն բերում կոկիկ փաթեթներ, նրանց տեղաբաշխումը ձեռնարկությունների մեջ ամբողջությամբ ճշգրիտ գիտություն չէ^[5]։

Օրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ահա, թե ինչպես եք հասնում զուտ շահույթի՝ P & L (շահույթ և վնաս) հաշվարկով.

Վաճառքի հասույթը = գին (ապրանքի) × վաճառված քանակ
Համախառն շահույթ = վաճառքի հասույթ - վաճառքի արժեք և այլ ուղղակի ծախսեր
Օպերացիոն շահույթը = համախառն շահույթ - գլխավոր ծախսեր և այլ անուղղակի ծախսեր
EBIT(earnings before interest and taxes) շահույթ մինչև տոկոսներ և հարկեր = օպերացիոն շահույթ + ոչ օպերացիոն շահույթ
Շահույթ նախքան հարկումը = օպերացիոն շահույթ - միանվագ վճարումներ և անձնակազմի վերակազմավորում - վճարվող տոկոսներ
Զուտ շահույթ = շահույթ նախքան հարկում - հարկեր
Չբաշխված շահույթ = զուտ շահույթ - շահաբաժին

Զուտ շահույթը հաշվարկելու ևս մեկ հավասարություն.

Զուտ վաճառք(եկամուտ) - վաճառված ապրանքների գին = համախառն շահույթ - վարչական ծախսեր(գործառնական ընկերության համախառն ծախսեր) - հետազոտություններ և մշակումներ = շահույթ մինչև տոկոսները, հարկերը և ամորտիզացիան - ամորտիզացիա = շահույթ մինչև տոկոսները և հարկերը - տոկոսագումար (փոխառության գումար) = շահույթ մինչև հարկերը - հարկային վճարումներ = զուտ շահույթ։

Մեկ այլ հավասարում զուտ շահույթի հաշվարկման համար.

Զուտ վաճառք = համախառն վաճառք - (հաճախորդի զեղչեր + վերադարձ + նպաստներ)

Համախառն շահույթ = զուտ վաճառք - վաճառված ապրանքների գին

Համախառն շահույթի տոկոս = [(զուտ վաճառք - վաճառված ապրանքների գին/ զուտ վաճառք] × 100%

Օպերացիոն շահույթ = համախառն շահույթ - ընդահնուր օպերացիոն ծախսեր

Զուտ շահույթ = օպերացիոն շահույթ - հարկեր - տոկոսներ

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիվիդենդ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «IAS 1 Presentation of Financial Statements» (PDF). IFRS Foundation. 2012. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 14-ին.
↑ Stickney, et al. (2009) Financial Accounting: An Introduction to Concepts, Methods, and Uses. Cengage Learning.
↑ Needles, et al. (2010) Financial Accounting. Cengage Learning.
↑ «Net Income Formula». New Business Playbook. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
↑ Farris, Paul W.; Neil T. Bendle; Phillip E. Pfeifer; David J. Reibstein (2010). Marketing Metrics: The Definitive Guide to Measuring Marketing Performance. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education, Inc. 0137058292. Content from this book used in this article has been licensed for modification and reuse under the Creative Commons Attribute Share Alike 3.0 and Gnu Free Documentation licenses. See talk. The Marketing Accountability Standards Board (MASB) endorses the definitions, purposes, and constructs of classes of measures that appear in Marketing Metrics as part of its ongoing Common Language in Marketing Project Արխիվացված 2019-04-05 Wayback Machine.

[ias1-1] «IAS 1 Presentation of Financial Statements» (PDF). IFRS Foundation. 2012. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 14-ին.

[swsf-2] Stickney, et al. (2009) Financial Accounting: An Introduction to Concepts, Methods, and Uses. Cengage Learning.

[nnp-3] Needles, et al. (2010) Financial Accounting. Cengage Learning.

[nbp-4] «Net Income Formula». New Business Playbook. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.

[Marketing_Metrics2-5] Farris, Paul W.; Neil T. Bendle; Phillip E. Pfeifer; David J. Reibstein (2010). Marketing Metrics: The Definitive Guide to Measuring Marketing Performance. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education, Inc. 0137058292. Content from this book used in this article has been licensed for modification and reuse under the Creative Commons Attribute Share Alike 3.0 and Gnu Free Documentation licenses. See talk. The Marketing Accountability Standards Board (MASB) endorses the definitions, purposes, and constructs of classes of measures that appear in Marketing Metrics as part of its ongoing Common Language in Marketing Project Արխիվացված 2019-04-05 Wayback Machine.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]