Բեմական պար
Բեմական պար, նաև պարային ներկայացում, պար, որը կատարվում է հանդիսատեսի համար, պարի հիմնական տեսակներից մեկը։ Հաճախ բեմական պարը կատարվում է օգտագործելով թատերական ձևավորում, բայց դա պահանջ չէ։ Որպես կանոն, բեմական պարը խորեոգրաֆիայի որոշակի երաժշտության տարրերի կատարում է։
Ի տարբերություն բեմական պարի, սոցիալական պարերը կարող են կատարվել առանց հանդիսատեսի, և, որպես կանոն, այդպիսի պարերը չեն ենթադրում նախապես կազմված խորեոգրաֆիա, պարունակում են իմպրովիզացիա և կարող են կատարվել ցանկացած երաժշտության ներքո (չնայած կան բացառություններ)։ Օրինակ՝ ծիսական պարերը և բարոկկոյի դարաշրջանի որոշ պարեր բեմական պարի և այնպիսի պարի խառնուրդ են, որը ենթադրում է հանդիսատեսի ակտիվ մասնակցություն ներկայացմանը. Հանդիսատեսը որոշակի ժամանակ կատարում է կատարողի դեր։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բեմական պարը ժողովրդական պարից առաջացավ պարային արվեստի մասնագիտացման միջոցով։ Եվրոպայում բեմական պարի զարգացումը սկսվեց Հնություն շրջանում (մ.թ.ա. IV - II դարեր)։ Հին Հռոմ -ում տեղի ունեցավ հելլենիստական պարի զարգացումը, որը հետագայում զարգացավ մնջախաղում (մ.թ.ա. II-V դարեր)։ Եվրոպական բեմական պարի վաղ ձևերը միջնադարում եղել են աճպարարների, թափառական գուսանների, սկոմորոխների պարերը։ 16-րդ դարավերջին և 17-րդ դարերի սկզբին առաջացավ բեմական պարի նոր ձև ՝ պատկերավոր (փոխաբերական) պար (բալոֆիգուրատո՝ Իտալիայում, գնդիկ՝ Ֆրանսիայում, բեյլ ՝ Իսպանիայում) 17-րդ դարից ՝ պարային ներկայացումների ի հայտ գալուց հետո, ձևավորվել են բեմական պարի ժամանակակից ձևեր՝ դասական պար, բնորոշ պար։ XX դարում։ Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում տարածվում է ժամանակակից պարը, ներառյալ տարբեր տեսակի պլաստիկ, ռիթմիկ, ռիթմոպլաստիկ և այլ պարեր։ Ասիայի այն երկրներում, որտեղ պարը, ավելի շուտ, քան Եվրոպայում, հասավ բարձր պրոֆեսիոնալիզմի, զարգացրեց իրենց բեմական պարի համակարգերը։ Նման գործընթաց տեղի ունեցավ Հյուսիսային, Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկայի ժողովուրդների շրջանում (Մայա, Ինկա և այլն) նախքան եվրոպական գաղութարարների ներխուժումը։
Բեմական պարի տեսակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պարի շատ ոճեր բեմական պարի տեսակներ են, այդ թվում.
- Բալետ ի հայտ եկավ որպես պալատական պար, այնուհետև տարածվել է Ֆրանսիայում և Ռուսաստանում, ապա բալետի արվեստը տարածվել է ամբողջ Եվրոպայում և արտերկրում։ Ժամանակի ընթացքում բալետը դարձել է գիտական առարկա, որը դասավանդվում է դպրոցներում և տարբեր հաստատություններում։ Ձևավորվում են սիրողական և պրոֆեսիոնալ թատերախմբեր, որոնք բալետ են ներկայացնում թատերական վայրերում։ Այժմ բալետը բեմական պարի առավել հաճախ կատարվող տեսակներից մեկն է։
- Ակրոբատիկական պար ԱՄՆ-ում և Կանադայում հայտնվել է 1900-ականների սկզբին `որպես վոդեվիլ -ում կատարված գործողությունների ձևերից մեկը։ Ակրոբատիկ պարը էականորեն փոխվել է այդ ժամանակվանից. Պարային շարժումներն այժմ հիմնված են բալետի տեխնիկայի վրա։ Ակրոբատիկ պարը սկզբնավորումից ի վեր հանդիսանում է բեմական պարի ձև։
- Հնդկական դասական պար սկիզբ է առել Հնդկաստանի տաճարներից։ Հնդկաստանի ազգային ազատագրական շարժում (1947-ից 1950) գործողությունների շնորհիվ պարը դարձավ համալսարաններում դասավանդվող առարկա, առաջացան պարի դպրոցներ, իսկ հնդկական դասական պարը դարձավ բեմական պար ՝ թատրոններում։
- Պարսկական դասական պարըդարձել է արվեստի ձև Քաջարի դինաստիա դարաշրջանում (1795-1925)։ Այն կատարվել է Շահ թագավորական արքունիքում և մնացել էլիտար արվեստի ձև մինչև 20-րդ դարը։ Այդ ժամանակից ի վեր այն վերածվեց ժամանակակից արվեստի ձևի և կատարվեց որպես բեմական պար։
- Բեմական ժողովրդական պար։ Ի տարբերություն բեմի, ամենօրյա ժողովրդական պարը հիմնականում կատարվում է «իր համար» (այսինքն` պարողների հաճույքի համար), առանց հանդիսատեսի կարիք ունենալու[1]։։
- Պարի այլ տեսակներ
Բեմական պար Մեծ Բրիտանիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միացյալ Թագավորությունում բեմական պարը (անգլ.՝ thatre dance) ընդհանուր տերմին է, որն օգտագործվում է մի շարք պարային առարկաներ նշանակելու համար և լայնորեն օգտագործվում է նաև պարը որպես առարկա, որը դասավանդվում է տարբեր կրթական հաստատություններում։ Մեծ Բրիտանիայում կան մի շարք պարի դպրոցներ, որոնց մեծ մասը ունեն առանձին ֆակուլտետներ, որտեղ ուսումնասիրվում է բեմական պարը `նվիրված պարային թատրոնին և մշակվել է հատուկ ծրագիր` ներկայացման յուրաքանչյուր տեխնիկան ուսումնասիրելու համար։ Աշխարհի շատ պարող-պարուսույցներ և պարի դպրոցներ իրենց աշակերտներին պատրաստում են բրիտանական կազմակերպություններից մեկում դիտելու և խորեոգրաֆիական քննության։ Հատկանշական օրինակներից են Պարի թագավորական ակադեմիան, Պարի ուսուցիչների կայսերական ընկերությունը և Պարի միջազգային ուսուցիչների ասոցիացիան։ ՄԹ բոլոր հաստատությունները, որոնք բեմական պար են դասավանդում, հնարավորություն են ընձեռում ուսումնասիրել դասական պար, չեչոտկա և Մոդեռն կամ ջազ բեմական պարի հիմնական առարկաները։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Marchenkov A. L., Marchenkova A. I. [http: // 85.142.151.31/bitstream/123456789/6746/1/01692.pdf Պարուսույցի արվեստ։ Պարի բեմական ձևերի էվոլյուցիան։ Մենակատար պար. Դասագիրք։ ձեռնարկ] - Վլադիմիր. VlSU հրատարակչություն, 2017. - 124 էջ։ - ISBN 978-5-9984-0810-6 - S. 5
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Бриске И. Э. Народно-сценический танец и методика его преподавания. Учебное пособие Արխիվացված 2021-05-21 Wayback Machine — Челябинск, 2007
- Непомнящих В. В. Русская школа народно-сценического танца: возвращение к истокам // Молодой ученый. — 2016. — №20. — С. 788-790.
- Полякова А. С., Курюмова Н. В. Народно-сценический танец как метод освоения фольклора и художественно-идеологическая конструкция // Ярославский педагогический вестник, 2017
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Народно-сценический танец как особый жанр
- Толстых И.Н., Грищук Г.Н. Народно-сценический танец. Учебная программа Արխիվացված 2019-10-14 Wayback Machine
- Adams, D.(1999) Making the Connection: A Comparison of Dance in the Concert Versus Worship Setting. Sharing NYC. ISBN 0-941500-51-9
- Carter, A. (1998) The Routledge Dance Studies Reader. Routledge. ISBN 0-415-16447-8