Անիծած հարսը
| Անիծած հարսը | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | բալլադ |
| Հեղինակ | Հովհաննես Թումանյան |
| Բնագիր լեզու | հայերեն |
| Գրվել է | 1898 |
| Հրատարակվել է | 1898 |
| Վիքիդարան | Անիծած հարսը |
«Անիծած հարսը», բալլադ, որի հեղինակը հայ գրող Հովհաննես Թումանյանն է։ Բալլադի սյուժեն վերցված է ժողովրդական բանահյուսությունից։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ենթադրվում է, որ Թումանյանը նյութը ստեղծել է ըստ բանավոր զրույցների, որովհետև հայտնի երկու տարբերակները լույս են տեսել բալլադի ստեղծումից հետո` 1900 և 1908 թվականներին[1]։
Բալլադը գրվել է 1898 թվականին։
Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանի Թումանյանի համար 39 ֆոնդում պահվում է մեկ ինքնագիր` «Ժողովրդական լեգենդա» ենթավերնագրով։
Թումանյանի ընտանիքի արխիվում պահվում են սևագրության տարբերակներ, որոնք հրապարակել է Արամ Ինճիկյանը։
Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանի Թումանյանի համար 1354 և համար 1355 ֆոնդերում պահվում են Թիֆլիսում տպագրված բանաստեղծությունների և Բաքվում տպագրված բանաստեղծությունների` գրողի սեփական օրինակները, որոնց վրա Թումանյանը աշխատել է[1]։
«Ժողովրդական լեգենդա» ենթավերնագրով առաջին անգամ տպագրվել է «Մուրճ» ամսագրում, 1901, համար 3, էջ 65-68, այնուհետև` Թիֆլիսում տպագրված բանաստեղծությունների ժողովածուում, էջ 58-60 և Թիֆլիսում տպագրված լեգենդների ժողովածուում, էջ 15-17, Բաքվում տպագրված բանաստեղծությունների ժողովածուում, էջ 78-80, 1909, էջ 165-167, Կ. Պոլսում տպագրված բանաստեղծությունների ժողովածուում, էջ 81-83, ապա` Երկերի ժողովածուի առաջին հատորում, 282-284։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մի հայ շենում լինում է մի գեղեցիկ հարս։ Մի անգամ նա դուրսը նստած իր շքեղ մազերի հետ էր խաղում և երգ ասում, այդ ժամանակ նրա ծեր սկեսուրը հոպոպ կանչելով մտնում է ներս ու անիծում է հարսին։ Հարսը հոպոպ է դառնում և դուրս է թռչում պատուհանից։ Եվ մինչև այսօր դաշտերի մեջ թափառելով` հիշում է, թե ինչպես է սկեսուրն անիծել իրեն։