Վլադիմիր Յակովենկո
Վլադիմիր Անդրեևիչ Յակովենկո | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1938 հոկտեմբերի 8 Բելառուս, Դուբրովենի շրջան, գ. Չիրինո |
| Քաղաքացիություն | ԽՍՀՄ, Բելառուս |
| Մասնագիտություն | Ֆիզիկա |
| Հաստատություն(ներ) | Մաքսիմ Տանկի անվան Մինսկի պետական մանկավարժական ինստիտուտ |
| Ալմա մատեր | Մաքսիմ Տանկի անվան Մինսկի պետական մանկավարժական ինստիտուտ |
Վլադիմիր Անդրեևիչ Յակովենկո (բելառուս․՝ Уладзімір Андрэевіч Якавенка; ծն. 1938, հոկտեմբերի 8, գ. Չիրինո Վիտեբսկի մարզ), խորհրդային և բելառուս ֆիզիկոս, մանկավարժ, մեթոդիստ, ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր (1972), պրոֆեսոր (1993)։
Ունի նացիստական համակենտրոնացման ճամբարների անչափահաս բանտարկյալի պաշտոնական կարգավիճակ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Վիտեբսկի մարզի Դուբրովենի շրջանի Չիրինո գյուղում, ուսուցչի ընտանիքում։ 1957 թվականին Օրշայի մանկավարժական ուսումնարանն ավարտելուց հետո ընդունվել է Մաքսիմ Տանկի անվան Մինսկի պետական մանկավարժական ինստիտուտի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ (մասնագիտությունը՝ «ֆիզիկայի և արտադրության հիմքերի ուսուցիչ»)։ Ինստիտուտն ավարտելուց հետո 1962 թվականին աշխատանքի է անցել ՄՊՄԻ-ում՝ որպես ընդհանուր ֆիզիկայի ամբիոնի ասիստենտ։ 1972 թվականին ՀԽՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի Ֆիզիկայի ինստիտուտի գիտական խորհրդում պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն «գազային փուլում բարդ մոլեկուլների լուսածանրության Ֆլուորոմետրիկ հետազոտությունները»թեմայով։ Դոցենտ (1974), պրոֆեսոր (1993)։ 29 տարի շարունակ (1974-2003)՝ ԲՊՄՀ–ի ֆիզիկայի ֆակուլտետի առաջին դեկան և ամբիոնի պրոֆեսոր (վերջերս)։
Գիտամեթոդական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Յակովենկո Վ.Ա.-ն ավելի քան 150 գիտական և ուսումնամեթոդական աշխատանքների հեղինակ և համահեղինակ է, այդ թվում` ֆիզիկայի դասագրքեր միջնակարգ դպրոցների, միջնակարգ մասնագիտացված ուսումնական հաստատությունների և համալսարանների համար, ներառյալ 9 ձեռնարկ Բելառուսի Հանրապետության կրթության նախարարության կնիքով ( այսինքն՝ այս ձեռնարկները առաջարկվում են Բելառուսի Հանրապետության կրթության նախարարության կողմից); ունի հեղինակային իրավունքի երեք վկայական, որի իրականացման համար նրան շնորհվել է «ԽՍՀՄ գյուտարար» շքանշանը։
Ֆիզիկայի ֆակուլտետի խորհրդանշանի հեղինակն է, «Ֆուկոյի ճոճանակ» նախագծի մոդելի համահեղինակ, որը ստեղծվել է ֆիզիկայի և մաթեմատիկայի շրջանավարտների կողմից 1970 թվականին և տեղադրվել է ԲՊՄՀ-ում (2002)։ Նա ղեկավարել է Բելառուսի Հանրապետությունում առաջին կրթական ստանդարտի ստեղծման հետազոտական խումբը՝ «Բարձրագույն կրթություն. Մասնագիտություն Պ. 01.02.00 « Ֆիզիկա՝ լրացուցիչ մասնագիտություններով. Պ. 01.02.01 «Մաթեմատիկա», Պ. 01.02.02 «Աստղագիտություն» ... և այլն »։ Որպես հետազոտական թիմ, նա մշակեց նոր ստանդարտ ուսումնական պլանների և համալսարանների ծրագրերի համար`« Ֆիզիկա» մասնագիտությամբ` լրացուցիչ մասնագիտություններով (2001, 2008)։
Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վերջին 25 տարիների ընթացքում հրատարակված հիմնական ուսումնական նյութերը և ուսուցողական նյութերը։ Ներկայացված բոլոր ձեռնարկները պատրաստվել են համահեղինակությամբ.
- Курс агульнай фізікі. Механіка / Ул. А. Якавенка, Г. А. Забароўскі, А. В. Раўкоў; пад агульн. рэд. Ул. А. Якавенкі. Мінск, 1993 (грыф Мінадукацыі).
- Образовательный стандарт. Высшее образование, специальность П. 01.02.00 «Физика»; руков. В. А. Яковенко. Минск,1998.
- Курс агульнай фізікі: лабараторны практыкум / В. А. Бондар [і інш.]: пад рэд. М. С. Цэдрыка, Ул. А. Якавенкі. Мозыр, 2000 (грыф Мінадукацыі).
- Физика / В. А. Бондарь [и др.]: под ред. В. А. Яковенко. Минск, 2002 (гриф Минобразования).
- Сборник задач по физике / В. А. Бондарь [и др.]: под ред. В. А. Яковенко. Минск, 2003 (гриф Минобразования).
- Физика. Полный курс подготовки к тестированию и экзамену / В. А. Бондарь [и др.]: под общей ред. В. А. Яковенко. Минск, 2005.
- Общая физика. Механика / В. А. Яковенко [и др.]: под общей ред. В. А. Яковенко. Минск, 2008 (гриф Минобразования).
- Общая физика. Практикум / В. А. Бондарь [и др.]: под общей ред. В. А. Яковенко. Минск, 2008 (гриф Минобразования).
- Физика. Полный курс подготовки к централизованному тестированию / В. А. Бондарь [и др.]: под общей ред. В. А. Яковенко. Минск, 2011.
- Общая физика. Сборник задач / В. А. Яковенко [и др.]: под общей ред. В. Р. Соболя. Минск, 2015 (гриф Минобразования).
- Общая физика. Механика / В. А. Яковенко [и др.]: под общей ред. В. А. Яковенко. Минск, 2015 (гриф Минобразования).
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ունի հետևյալ պարգևներ և կոչումները.
- «Պատվո նշան» շքանշան;
- ԲՍՍՀ Նախարարների Խորհրդի պատվոգիր;
- «Բելառուսի ԽՍՀ ժողովրդական կրթության վաստակավոր աշխատող»;
- «ԲՊՄՀ-ի վաստակավոր աշխատող»;
- «ԽՍՀՄ լուսավորության գերազանցիկ» շքանշան;
- «ԲՍՍՀ ժողովրդական կրթության գերազանցիկ» շքանշան;
- «ԲՊՄՀ-ի զարգացման մեջ ներդրում ունենալու համար» շքանշան
- Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների բնագավառում՝ ԲՊՄՀ մրցանակի դափնեկիր (1998)։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Беларуская энцыклапедыя ў 18 тамах. Т. 18. Мінск, 2004.
- Кто есть кто в Республике Беларусь. Энциклопедия. Минск, 2004.
- Дактары і кандыдаты навук Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя Максіма Танка. Біябібліяграфічны даведнік. Мінск, 2014.
- Яковенко В. А. / Белорусские имена в науке (физика, физико-технические науки, астрономия). Краткий биографический справочник // Изобретатель № 7-8, Минск, 2016.