«Վայլի տրանսկրիպցիոն համակարգ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Ծանոթագրությունը խմբագրվել է ProveIt-ով Պիտակ՝ ProveIt խմբագրում |
No edit summary |
||
| Տող 5. | Տող 5. | ||
Դրանից հետո ԱՄՆ-ում այն օգտագործվում է որպես [[Տիբեթերեն |տիբեթերեն լեզվի]] ուսումնասիրման ստանդարտ: Վայլիի կոդը կազմված է հնչյունի համաձայն կարդացվող սիմվոլներից: Բացառություն է կազմում միայն Gya համակցությունը. |
Դրանից հետո ԱՄՆ-ում այն օգտագործվում է որպես [[Տիբեթերեն |տիբեթերեն լեզվի]] ուսումնասիրման ստանդարտ: Վայլիի կոդը կազմված է հնչյունի համաձայն կարդացվող սիմվոլներից: Բացառություն է կազմում միայն Gya համակցությունը. |
||
* Gya-tibet.PNG, արտասանվում է գյա |
* Gya-tibet.PNG, արտասանվում է գյա |
||
* G.ya-tibet.PNG, արտասանվում է յա |
* G.ya-tibet.PNG, արտասանվում է յա |
||
Նշանագրերը տրանսկրիպցիոն համակարգի վերածելիս հաճախ օգտվում են տիբեթյան լեզվում օգտագործվող մի եղանակից՝ դակչխայից: Այն իրենից ներկայացնում է «տառերով ընթերցում» կամ հեգել, և վերլուծական համակարգով մոտ է [[Հիերոգլիֆ|չինական հիերոգլիֆային]] արվեստին: Տառերով կամ հեգելով կարդալու մեթոդը [[Տիբեթերեն|տիբեթերենում]] օգտագործվում է ոչ միայն լեզուն սովորելիս, այլև՝ առօրյա խոսակցականում: Դակչխային տիրապետելը շատ կարևոր է, քանի որ բառի մեջ տառերի քանակը և արտասանվող հնչյունների քանակը [[Տիբեթերեն|տիբեթերենում]] տարբեր են: Սա բնորոշ է չին-տիբեթական լեզվաընտանիքի բոլոր լեզուներին, և հատկապես տիբեթերենում շատ են [[Նույնանուններ|նույնանունները]], որոնք ունեն տարբեր գրելաձև: |
Նշանագրերը տրանսկրիպցիոն համակարգի վերածելիս հաճախ օգտվում են տիբեթյան լեզվում օգտագործվող մի եղանակից՝ դակչխայից: Այն իրենից ներկայացնում է «տառերով ընթերցում» կամ հեգել, և վերլուծական համակարգով մոտ է [[Հիերոգլիֆ|չինական հիերոգլիֆային]] արվեստին: Տառերով կամ հեգելով կարդալու մեթոդը [[Տիբեթերեն|տիբեթերենում]] օգտագործվում է ոչ միայն լեզուն սովորելիս, այլև՝ առօրյա խոսակցականում: Դակչխային տիրապետելը շատ կարևոր է, քանի որ բառի մեջ տառերի քանակը և արտասանվող հնչյունների քանակը [[Տիբեթերեն|տիբեթերենում]] տարբեր են: Սա բնորոշ է չին-տիբեթական լեզվաընտանիքի բոլոր լեզուներին, և հատկապես տիբեթերենում շատ են [[Նույնանուններ|նույնանունները]], որոնք ունեն տարբեր գրելաձև: |
||
Տիբեթյան նշանագրերի օրինակներ են. |
|||
*[[Պատկեր:Bla-tibet.PNG|20px]] -Բալատալա |
|||
*[[Պատկեր:Гча2-Тибет.PNG|40px]-Գաոչաչա |
|||
*[[Պատկեր:Гща2-Тибет.PNG|40px]]-Գաոշչաշչա |
|||
*[[Պատկեր:Гта2-Тибет.PNG|40px]]-Գաոտատա |
|||
*[[Պատկեր:Гца2-Тибет.PNG|40px]]-Գաոցացա |
|||
*[[Պատկեր:Кра-Тибет.PNG|20px]] -Կարատատրա |
|||
*[[Պատկեր:Мджа-Тибет.PNG|40px]]-Մաոջաջա |
|||
*[[Պատկեր:ར.PNG|20px]]-Ռա |
|||
*[[Պատկեր:Ва тибет.PNG|20px]]-Վա |
|||
*[[Պատկեր:А тибет.PNG|20px]] -Ա |
|||
*[[Պատկեր:Аба-тибет.PNG|40px]]-Աոբաբա |
|||
*[[Պատկեր:Аоцхацха.PNG|50px]]-Աոցխացխա |
|||
{|class="standard" |
{|class="standard" |
||
| '''Վայլի''' || Տրանսկրիպցիա || [[Դակչխա]] |
|||
|- align="center" |
|- align="center" |
||
| '''А''' || ա || [[А (тибетская буква)|Ա]] |
|||
|- align="center" |
|- align="center" |
||
|'''ba''' || բա (վա) || [[Ба тибетское|Բա]] |
|||
|- align="center" |
|- align="center" |
||
|'''bca'''' || չա || [[Ча тибетский|Բաոչաչա]] |
|||
|- align="center" |
|- align="center" |
||
|'''bda'''' || դա || [[Да тибетское|Բաոդադա]] |
|||
|- align="center" |
|- align="center" |
||
|[[Պատկեր:Bga-tibet.PNG|40px]] ||'''bga'''' || գա || [[Га тибетское| Բաոգագա]] |
|[[Պատկեր:Bga-tibet.PNG|40px]] ||'''bga'''' || գա || [[Га тибетское| Բաոգագա]] |
||
19:43, 25 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ
Վայլի տրանսկրիպցիոն համակարգ, ճիշտ է նաև ՈՒայլի անգլ.՝ Wylie, տիբեթյան այբուբենի տրանսկրիպցիոն համակարգ՝ լատինական այբուբենի սիմվոլների կիրառմամբ[1]:
Շատ նման է ժամանակակից չինական պինյին ստանդարտ համակարգին, որն օգտագործվում է համակարգչի ստեղնաշարից օգտվելու համար: Չինական պինյին ստանդարտի հիման վրա ստեղծվել է Տիբեթյան պինյին ստանդարտը[2]: Համակարգի անունը կապված է Վաշինգտոնի համալսարանի պրոֆեսոր, տիբեթագետ Տարել Վայլիի անվան հետ (1927-1984), ով 1959 թվականին կարողացել է համակարգը բերել ամբողջական տեսքի և ստանդարտացրել[3]:
Դրանից հետո ԱՄՆ-ում այն օգտագործվում է որպես տիբեթերեն լեզվի ուսումնասիրման ստանդարտ: Վայլիի կոդը կազմված է հնչյունի համաձայն կարդացվող սիմվոլներից: Բացառություն է կազմում միայն Gya համակցությունը.
- Gya-tibet.PNG, արտասանվում է գյա
- G.ya-tibet.PNG, արտասանվում է յա
Նշանագրերը տրանսկրիպցիոն համակարգի վերածելիս հաճախ օգտվում են տիբեթյան լեզվում օգտագործվող մի եղանակից՝ դակչխայից: Այն իրենից ներկայացնում է «տառերով ընթերցում» կամ հեգել, և վերլուծական համակարգով մոտ է չինական հիերոգլիֆային արվեստին: Տառերով կամ հեգելով կարդալու մեթոդը տիբեթերենում օգտագործվում է ոչ միայն լեզուն սովորելիս, այլև՝ առօրյա խոսակցականում: Դակչխային տիրապետելը շատ կարևոր է, քանի որ բառի մեջ տառերի քանակը և արտասանվող հնչյունների քանակը տիբեթերենում տարբեր են: Սա բնորոշ է չին-տիբեթական լեզվաընտանիքի բոլոր լեզուներին, և հատկապես տիբեթերենում շատ են նույնանունները, որոնք ունեն տարբեր գրելաձև:
Տիբեթյան նշանագրերի օրինակներ են.
-Բալատալա- [[Պատկեր:Гча2-Тибет.PNG|40px]-Գաոչաչա
-Գաոշչաշչա
-Գաոտատա
-Գաոցացա
-Կարատատրա
-Մաոջաջա
-Ռա
-Վա
-Ա
-Աոբաբա
-Աոցխացխա
Ծանոթագրություններ
- ↑ «The Tibetan and Himalayan Library». www.thlib.org. Վերցված է 2020-07-25-ին.
- ↑ «The Wylie transliteration table at Nitartha International - home for digital Tibetan, is dedicated to preserving the ancient wisdom of the arts and sciences of Tibet with modern computer technologies». web.archive.org. 2005-02-23. Վերցված է 2020-07-25-ին.
- ↑ «The Tibetan and Himalayan Library». www.thlib.org. Վերցված է 2020-07-25-ին.
Արտաքին հղումներ
https://web.archive.org/web/20080820134951/http://chris.fynn.googlepages.com/wylietranslitteration http://www.thlib.org/reference/transliteration/#wiki=/access/wiki/site/26a34146-33a6-48ce-001e-f16ce7908a6a/tibetan%20transliteration%20and%20transcription.html http://www.thlib.org/reference/dictionaries/tibetan-dictionary/translate.php https://web.archive.org/web/20070928124946/http://www.buddism.ru///_1KaNying/_translit/_translit.php https://www.tbrc.org/#help_FooterNavigationtools