«Սպուտնիկ (հրթիռ)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Նոր էջ «{{Տեղեկաքարտ Հրթիռ | անուն = Սպուտնիկ | Ճշգրիտ անունը = 8К71ПС — «Спутник» <br /> 8А91 — «Спутник-3» | Պատ...»: |
(Տարբերություն չկա)
|
20:31, 19 Մարտի 2020-ի տարբերակ
| Սպուտնիկ | |
|---|---|
| 8К71ПС — «Спутник» 8А91 — «Спутник-3» | |
 | |
| Տեսակ | կրող հրթիռ |
| Նախագծող | ՕԿԲ-1 |
| Քաշ | 8К71ПС: 267 տ 8А91: 269,3 տ |
| Երկարություն | 8К71ПС: 29,167 մ 8А91: 38,2 մ |
| Տրամագիծ | 10,3 մ |
| Շարժիչ | ՌԴ-107 |
Սպուտնիկ (ԳՀՀՎ ինդեքս — 8К71ПС[1]), կրող հրթիռ, որոնցով Երկրի ուղեծիր են դուրս բերվել առաջին արհեստական արբանյակները: Հրթիռի հիմքում է ընկած 8К71 (Ռ-7) միջմայրցամաքային հրթիռը: Սպուտնիկ-1 տեսակի (8К71ПС) հրթիռներով կատարվել է ընդամենը երկու արձակում, երկուսն էլ հաջող, արդյունքում Երկրի ուղեծիր են դուրս բերվել ՊՍ-1 և ՊՍ-2 արբանյակները: «Սպուտնիկ» անվանումը (8К71ПС նշանակման հետ մեկտեղ) հրթիռին է տրվել օգտակար բեռի ուղեխիր դուրս բերման փաստի հաստատումից հետո:
Կրող հրթիռի առաջին աստիճանը կազմված է չորս միանման բլոկերից, որոնք միացված են հրթիռին զուգահեռ սխեմայով երկրորդ աստիճանի շուրջ: Առաջին և երկրորդ աստիճանի շարժիչների գործորկումը տեղի է ունենում միաժամանակ, Երկրի մակերևույթին: Հրթիռի մարտական տարբերակի գլխամասային մասից հանել էին մարտագլխիկը, կառավարման համակարգը, և դրա փոխարեն տեղադրվել է թեթև կոնաձև հատվածով, որում էլ տեղադրվել էին թռիչքի կառավարման սարքավորումները:
Սպուտնիկ-3
«Սպուտնիկ-3» (8А91) կրող հրթիռը 8К71 հրթիռի կատարելագործված տարբերակն էր[2], որը թույլ տվեց ուղեծիր դուրս բերել արդեն ~ 1300 կգ զանգվածով արբանյակ (երրորդ արբանյակի քաշը կազմում էր 1327 կգ): Հրթիռի վրա տեղադրվել էին հզորացված շարժիչներ, ինչպես նաև հրթիռից հեռացվել էր ռադիոկառավարման համակարգը, սարքավորումների հատվածը թեթևացվել էր, ինչպես նաև փոփոխվել էր գլխամասային մասը:
Կատարվել է հրթիռի երկու արձակում[3]: Առաջին արձակման ժամանակ առաջացան ավտոտատանումներ, և թռիչքի 102-րդ վայրկյանին հրթիռը ոչնչացավ: Երկրորդ արձակումը հաջող անցավ 1958 թվականի մայիսի 15-ին[4], դուրս բերելով տիեզերք Դ-1 արբանյակը[5][6]:
Ժառանգություն
«Սպուտնիկ» կրող հրթիռով են տիեզերք դուրս բերվել երեք առաջին արբանյակները: Դրանից հետո հրթիռի նախագիծը կիրառվել է որպես հիմք մի շարք խորհրդային հրթիռների համար: Հրթիռների ընտանիքը ստացավ «Ռ-7 հրթիռների ընտանիք» անվանումը:
Թռիչքների ցանկ 8К71ПС և 8А91
| հ/հ | Ամսաթիվ | ԿՀ | Օգտակար բեռ | Տիեզերակայան | Արդյունք |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 4 հոկտեմբերի 1957 | 8К71ПС | Սպուտնիկ-1 | Բայկոնուր | Հաջող: Առաջին Երկրի արհեստական արբանյակի արձակում: |
| 2 | 3 նոյեմբերի 1957 | 8К71ПС | Սպուտնիկ-2 | Բայկոնուր | Հաջող: Առաջին անգամ տիեզերք է դուրս բերվել կենդանի էակ (Լայկա շուն) |
| 3 | 27 ապրիլի 1958 | 8А91 | Դ օբյեկտ 1 | Բայկոնուր | Կրող հրթիռի վթար: Հրթիռը ոչնչացավ թռիչքի 102-րդ րոպեին, ավտոտատանումների պատճառով: |
| 4 | 15 մայիսի 1958 | 8А91 | Դ-1 | Բայկոնուր | Հաջող. |
Ծանոթագրություններ
- ↑ Гудилин В. Е., Слабкий Л. И. (1996). «Ракетный комплекс Р-7». Ракетно-космические системы (История. Развитие. Перспективы). М. էջ 326.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)) - ↑ «РД-107 и РД-108 | RD-107 and RD-108». lpre.de. Վերցված է 2015-12-24-ին.
- ↑ «Jonathan McDowell's launch log». planet4589.org. Վերցված է 2015-12-24-ին.
- ↑ Սպուտնիկ հրթիռը (ռուս.)
- ↑ Սովետական արևային մարտկոցները ուղեծրում (ռուս.)
- ↑ «Sputnik 3». astronautix.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-11-08-ին. Վերցված է 2015-12-24-ին.