«Ամազոնյան վիկտորիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Таксон
|image file = Victoria amazonica JPG01.jpg
|image title = Виктория амазонская
|image descr = Виктория амазонская
|regnum = Растения
|parent = Victoria
|rang = Вид
|latin = Victoria amazonica
|author = [[Poepp.]]
|syn = <center>{{Bt-latrus|Victoria regia|aut=[[Lindl.]]|Виктория регия}}
|children name =
|children =
|range map =
|range map caption =
|range map width =
|range legend =
|iucnstatus =
|iucn =
|wikispecies = Victoria amazonica
|grin = 41592
}}
Ամազոնյան վիկտորիան({{lang-la|Victoria amazonica}}) մեծ, ջրային տրոպիկական խոտաբույս է<ref name="victoria-adventure">[http://www.victoria-adventure.org/victoria/mike/gardeners_chronicle_pm.html Victoria regia]</ref><ref name="falconlabs">[http://www.falconlabs.ru/encikloped.php?elsh=1401 Victoria regia (виктория королевская или виктория амазонская)]</ref>: Վիկտորիա ամազոնյան (Victoria amazonica) հանդիպում է աշխարհի ամենաջրառատ գետի՝ Ամազոնի ծանծաղուտներում: Այն բավականին տարօրինակ և զարմանահրաշ բույս է, որը բաղկացած է ջրի մակերեսին լողացող 1,5-ից մինչև 2,0 մետր տրամագիծ ունեցող 1-2 հսակայական տերևներից, մինչև 2 մետր երկարությամբ տերևակոթունից և հսակայական ծաղիկներից:
Ամազոնյան վիկտորիան({{lang-la|Victoria amazonica}}) մեծ, ջրային տրոպիկական խոտաբույս է<ref name="victoria-adventure">[http://www.victoria-adventure.org/victoria/mike/gardeners_chronicle_pm.html Victoria regia]</ref><ref name="falconlabs">[http://www.falconlabs.ru/encikloped.php?elsh=1401 Victoria regia (виктория королевская или виктория амазонская)]</ref>: Վիկտորիա ամազոնյան (Victoria amazonica) հանդիպում է աշխարհի ամենաջրառատ գետի՝ Ամազոնի ծանծաղուտներում: Այն բավականին տարօրինակ և զարմանահրաշ բույս է, որը բաղկացած է ջրի մակերեսին լողացող 1,5-ից մինչև 2,0 մետր տրամագիծ ունեցող 1-2 հսակայական տերևներից, մինչև 2 մետր երկարությամբ տերևակոթունից և հսակայական ծաղիկներից:


== Հայտնագործում ==
== Հայտնագործում ==
[[Պատկեր:Victoria Regia. (Expanded flower) (1851).jpeg|thumb|left|200px|Ամազոնյան վիկտորիայի ծաղիկը 1851 թվական]]
[[Պատկեր:Victoria Regia. (Opening flower) (1851).jpeg|thumb|left|200px|Ամազոնյան վիկտորիայի ծաղիկը 1851 թվական]]
Բույսը հայտնաբերել է անգլիացի ճանապարհորդ Ռիչարդ Շոմբբուրգը<ref>{{Cite book|title=Հետաքրքրաշարժ բուսաբանություն|last=Հարությունյան|first=Լ.Վ՚|publisher=Երևանի Հայբուսակ հրատարակչություն|year=2003|isbn=|location=Երևան|pages=45}}</ref> 1837 թվականին և ի պատիվ Անգլիայի թագուհու այն անվանել է վիկտորիա: Հետագայում այն անվանվել է արքայական կամ ամազոնյան վիկտորիա:
Բույսը հայտնաբերել է անգլիացի ճանապարհորդ Ռիչարդ Շոմբբուրգը<ref>{{Cite book|title=Հետաքրքրաշարժ բուսաբանություն|last=Հարությունյան|first=Լ.Վ՚|publisher=Երևանի Հայբուսակ հրատարակչություն|year=2003|isbn=|location=Երևան|pages=45}}</ref> 1837 թվականին և ի պատիվ Անգլիայի թագուհու այն անվանել է վիկտորիա: Հետագայում այն անվանվել է արքայական կամ ամազոնյան վիկտորիա:


== Բնութագիր ==
== Բնութագիր ==
[[Պատկեր:Victoria amazonica edit 1.jpg|thumb|250px|Ամազոնյան վիկտորիայի ծաղիկ]]
[[Պատկեր:Victoria amazonica in Botanical garden Brno glasshouse.jpg|thumb|250px|Ամազոնյան վիկտորիայի տերևները]]
Վիկտորիայի կլոր և տաշտականման տերևները ներքևից ծածկված են ուժեղ զարգացած ջլերի ցանցով<ref name="victoria-adventure2">[http://www.victoria-adventure.org/victoria/mike/gardeners_chronicle_pm.html Victoria regia]</ref>: Այն տերևին մեծ ամրություն է տալիս և ունի օդով լցված ամուր հյուսվածքներ, որոնց շնորհիվ տերևը ոչ միայն մնում է ջրի մակերեսին, այլև հեշտությամբ կարող է պահել մինչև 50 կիլոգրամ ծանրություն<ref name="viktoriya-amazonskaya">[http://wolffia.ru/r/viktoriya-amazonskaya/ Виктория амазонская или кувшинка Виктория регия (лат. Victoria amazonica) {{deadlink}}{{v|8|2|2013}}]</ref>: Այսինքն՝ նա իր վրա հեշտությամբ կարող է պահել 14-15 տարեկան երեխա: Ինչպես պատմում են ճանապարհորդները վիկտորիայի վրա հավաքված ջրում, ինչպես տարրայում, լողանում են զանազան թռչուններ:
Վիկտորիայի կլոր և տաշտականման տերևները ներքևից ծածկված են ուժեղ զարգացած ջլերի ցանցով<ref name="victoria-adventure2">[http://www.victoria-adventure.org/victoria/mike/gardeners_chronicle_pm.html Victoria regia]</ref>: Այն տերևին մեծ ամրություն է տալիս և ունի օդով լցված ամուր հյուսվածքներ, որոնց շնորհիվ տերևը ոչ միայն մնում է ջրի մակերեսին, այլև հեշտությամբ կարող է պահել մինչև 50 կիլոգրամ ծանրություն<ref name="viktoriya-amazonskaya">[http://wolffia.ru/r/viktoriya-amazonskaya/ Виктория амазонская или кувшинка Виктория регия (лат. Victoria amazonica) {{deadlink}}{{v|8|2|2013}}]</ref>: Այսինքն՝ նա իր վրա հեշտությամբ կարող է պահել 14-15 տարեկան երեխա: Ինչպես պատմում են ճանապարհորդները վիկտորիայի վրա հավաքված ջրում, ինչպես տարրայում, լողանում են զանազան թռչուններ:
Զարմանահրաշ են նրա հսկայական ծաղիկները, դրանց տրամագիծը անցնում է 25-40 սանտիմետրից<ref name="falconlabs2">[http://www.falconlabs.ru/encikloped.php?elsh=1401 Victoria regia (виктория королевская или виктория амазонская)]</ref>: Ծաղկումը տևում է ուղիղ 2 ցերեկ և 2 գիշեր: Ծաղիկները խիստ բուրումնավետ են, երեկոյան փակվում են և առավոտյան բացվում: Սպիտակ են՝ կարմրավարդագույն միջնամասով, սակայն ծաղկման հաջորդ օրը բազմազան գունավորում են ստանում՝ մոռագույն կարմիրից մինչև մուգ բոսորագույն: Երբ միջատների միջոցով տեղի է ունենում ծաղիկների փոշոտումը, դրանք անմիջապես խոնարհվում են, սուզվում ջրի մեջ և այստեղ կազմավորում պտուղը՝ ոլոռի մեծությամբ սև<ref name="viktoriya-amazonskaya3">[http://wolffia.ru/r/viktoriya-amazonskaya/ Виктория амазонская или кувшинка Виктория регия (лат. Victoria amazonica) {{deadlink}}{{v|8|2|2013}}]</ref>, չափազանց համեղ սերմերով:
Զարմանահրաշ են նրա հսկայական ծաղիկները, դրանց տրամագիծը անցնում է 25-40 սանտիմետրից<ref name="falconlabs2">[http://www.falconlabs.ru/encikloped.php?elsh=1401 Victoria regia (виктория королевская или виктория амазонская)]</ref>: Ծաղկումը տևում է ուղիղ 2 ցերեկ և 2 գիշեր: Ծաղիկները խիստ բուրումնավետ են, երեկոյան փակվում են և առավոտյան բացվում: Սպիտակ են՝ կարմրավարդագույն միջնամասով, սակայն ծաղկման հաջորդ օրը բազմազան գունավորում են ստանում՝ մոռագույն կարմիրից մինչև մուգ բոսորագույն: Երբ միջատների միջոցով տեղի է ունենում ծաղիկների փոշոտումը, դրանք անմիջապես խոնարհվում են, սուզվում ջրի մեջ և այստեղ կազմավորում պտուղը՝ ոլոռի մեծությամբ սև<ref name="viktoriya-amazonskaya3">[http://wolffia.ru/r/viktoriya-amazonskaya/ Виктория амазонская или кувшинка Виктория регия (лат. Victoria amazonica) {{deadlink}}{{v|8|2|2013}}]</ref>, չափազանց համեղ սերմերով:
Տող 15. Տող 40.
== Այլ տեսակ ==
== Այլ տեսակ ==
Հայտնի է վիկտորիայի մեկ այլ տեսակ՝ խաչանման վիկտորիան (Victoria cruciana) , որը տարածված է նույնպես Հարավային Ամերիկայում՝ Պարանա գետի ծանծաղուտներում: Վիկտորիայի այս տեսակը, իհարկե, իր չափերով և շքեղությամբ զիջում է արքայական վիկտորիային: Այնուամենայնիվ, սա ևս համարվում է բուսական աշխարհի հրաշալիքներից մեկը:
Հայտնի է վիկտորիայի մեկ այլ տեսակ՝ խաչանման վիկտորիան (Victoria cruciana) , որը տարածված է նույնպես Հարավային Ամերիկայում՝ Պարանա գետի ծանծաղուտներում: Վիկտորիայի այս տեսակը, իհարկե, իր չափերով և շքեղությամբ զիջում է արքայական վիկտորիային: Այնուամենայնիվ, սա ևս համարվում է բուսական աշխարհի հրաշալիքներից մեկը:


== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

== Արտաքին հղումներ ==

== Աղբյուրներ ==

11:39, 11 Մայիսի 2018-ի տարբերակ

Կաղապար:Таксон 

Ամազոնյան վիկտորիան(լատին․՝ Victoria amazonica) մեծ, ջրային տրոպիկական խոտաբույս է[1][2]: Վիկտորիա ամազոնյան (Victoria amazonica) հանդիպում է աշխարհի ամենաջրառատ գետի՝ Ամազոնի ծանծաղուտներում: Այն բավականին տարօրինակ և զարմանահրաշ բույս է, որը բաղկացած է ջրի մակերեսին լողացող 1,5-ից մինչև 2,0 մետր տրամագիծ ունեցող 1-2 հսակայական տերևներից, մինչև 2 մետր երկարությամբ տերևակոթունից և հսակայական ծաղիկներից:

Հայտնագործում

Ամազոնյան վիկտորիայի ծաղիկը 1851 թվական
Ամազոնյան վիկտորիայի ծաղիկը 1851 թվական
Բույսը հայտնաբերել է անգլիացի ճանապարհորդ Ռիչարդ Շոմբբուրգը[3] 1837 թվականին և ի պատիվ Անգլիայի թագուհու այն անվանել է վիկտորիա: Հետագայում այն անվանվել է արքայական կամ ամազոնյան վիկտորիա:

Բնութագիր

Ամազոնյան վիկտորիայի ծաղիկ
Ամազոնյան վիկտորիայի տերևները
Վիկտորիայի կլոր և տաշտականման տերևները ներքևից ծածկված են ուժեղ զարգացած ջլերի ցանցով[4]: Այն տերևին մեծ ամրություն է տալիս և ունի օդով լցված ամուր հյուսվածքներ, որոնց շնորհիվ տերևը ոչ միայն մնում է ջրի մակերեսին, այլև հեշտությամբ կարող է պահել մինչև 50 կիլոգրամ ծանրություն[5]: Այսինքն՝ նա իր վրա հեշտությամբ կարող է պահել 14-15 տարեկան երեխա: Ինչպես պատմում են ճանապարհորդները վիկտորիայի վրա հավաքված ջրում, ինչպես տարրայում, լողանում են զանազան թռչուններ: 
Զարմանահրաշ են նրա հսկայական ծաղիկները, դրանց տրամագիծը անցնում է 25-40 սանտիմետրից[6]: Ծաղկումը տևում է ուղիղ 2 ցերեկ և 2 գիշեր: Ծաղիկները խիստ բուրումնավետ են, երեկոյան փակվում են և առավոտյան բացվում: Սպիտակ են՝ կարմրավարդագույն միջնամասով, սակայն ծաղկման հաջորդ օրը բազմազան գունավորում են ստանում՝ մոռագույն կարմիրից մինչև մուգ բոսորագույն: Երբ միջատների միջոցով տեղի է ունենում ծաղիկների փոշոտումը, դրանք անմիջապես խոնարհվում են, սուզվում ջրի մեջ և այստեղ կազմավորում պտուղը՝ ոլոռի մեծությամբ սև[7], չափազանց համեղ սերմերով: 
Այս հրաշալի բույսի տերևակոթունները, տերևների ներքին մակերեսը, ծաղկակիր ցողունները և ծաղկի բաժակաթերթիկները ծածկված են սուր և խիտ փշերով, որպեսզի գետում վխտացող ագահ, բուսակեր ձկները չհոշոտեն դրանք[8]: 
Արքայական վիկտորիան խիստ քմահաճ բույս է: Նա աճում է միայն այնպիսի ջրերում, որոնց ջերմաստիճանը 25-ից չի իջնում 30-ից չի բարձրանում: Ահա թե ինչու մեր պայմաններում հնարավոր է այս հրաշալի բույսն աճեցնել միայն հատուկ ջերմատներում, որտեղ ջրի ջերմաստիճանը մշտապես պահպանվում է այդ սահմաններում: Սերմերի հասունացումը տևում է մինչև երկու ամիս: Վայրի բնության պայմաններում բույսը կարող է ապրել մինչև հինգ տարի[9]:

Տարածում

Ամազոնյան վիկտորիան հանդիպում է Ամազոն գետի ափում, Բրազիլիայում և Բոլիվիայում, ինչպես նաև Գայանա գետում, որը թափվում է Կարիբյան ծովը: Պարոն Վիլիամ Ջեքսոն Հուկերը կարծում էր, Հարավային Ամերիկայի խաղաղօվկիանոսյան գետի առափնյա շրջանները չեն համապատասխանում բույսի բնական աճման համար, որի պատճառը գետի փոքր-ինչ արագ հոսքն է:

Այլ տեսակ

Հայտնի է վիկտորիայի մեկ այլ տեսակ՝ խաչանման վիկտորիան (Victoria cruciana) , որը տարածված է նույնպես Հարավային Ամերիկայում՝ Պարանա գետի ծանծաղուտներում: Վիկտորիայի այս տեսակը, իհարկե, իր չափերով և շքեղությամբ զիջում է արքայական վիկտորիային: Այնուամենայնիվ, սա ևս համարվում է բուսական աշխարհի հրաշալիքներից մեկը:


Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Victoria regia
  2. ↑ Victoria regia (виктория королевская или виктория амазонская)
  3. ↑ Հարությունյան, Լ.Վ՚ (2003). Հետաքրքրաշարժ բուսաբանություն. Երևան: Երևանի Հայբուսակ հրատարակչություն. էջ 45.
  4. ↑ Victoria regia
  5. ↑ Виктория амазонская или кувшинка Виктория регия (лат. Victoria amazonica) (չաշխատող հղում)(Ստուգված է 8 փետրվարի 2013)
  6. ↑ Victoria regia (виктория королевская или виктория амазонская)
  7. ↑ Виктория амазонская или кувшинка Виктория регия (лат. Victoria amazonica) (չաշխատող հղում)(Ստուգված է 8 փետրվարի 2013)
  8. ↑ Виктория амазонская или кувшинка Виктория регия (лат. Victoria amazonica) (չաշխատող հղում)(Ստուգված է 8 փետրվարի 2013)
  9. ↑ Виктория амазонская или кувшинка Виктория регия (лат. Victoria amazonica) (չաշխատող հղում)(Ստուգված է 8 փետրվարի 2013)

Արտաքին հղումներ

Աղբյուրներ

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ամազոնյան_վիկտորիա&oldid=5749457» էջից