Jump to content

Սողոմոն գործողություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սողոմոն գործողություն
מבצע שלמה

Եթովպացի հրեաները իջնում են Բոինգից
Թվական մայիս, 1991
Վայր Եթովպիա-Իսրայել
Արդյունք տեղափոխվել է 14 325 մարդ

Սողոմոն գործողություն (եբրայերեն՝ מבצע שלמה‎, Շլոմո), իսրայելական ռազմական ուժերի իրագործած՝ եթովպական հրեաներին Իսրայել տեղափոխելու ռազմական գործողություն։

Նախապատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1973 թվականին Իսրայելի գլխավոր ռաբին Իոսեֆը ընդունել է, որ բետա Իսրայել համայնքը հրեաներ են՝ հրեաների Դանա՝ անհետացած ճյուղի սերունդներ, և նրանք համապատասխանում են Գալախի պահանջներին։ 1977 թվականից վերսկսել է Եթովպիայի հրեաների ներգաղթը Իսրայել և տարեցտարի աճել է[1]։

թվական մադիկ
1980 258
1981 647
1982 949
1983 2201

Եթովպիայի տնտեսական վիճակի վատթարացման պատճառի, երաշտի և տեղական բնակչության թշնամական վերաբերմունքի պատճառով բետա Իսրայել համայնքի գոյությունը վտանգվել է։ Իսրայելի կառավարությունը 1984 թվականի նոյեմբերին Մովսես գործողության արդյունքում մոտավորապես 14000 մարդ է տեղափոխել Իսրայել։ Տեղափոխման դժվարությունների պատճառով մոտ 4000 մարդ է մահացել։

Իսրայելի կառավարությունը հետագա տարիներին Եթովպիայի հրեաներին հայրենադարձելու նոր ջանքեր է գործադրել, և հետագա վեց տարիներին մարդկային նոր հոսքեր են գրանցվել[1]։

թվական մադիկ
1985 1886
1986 236
1987 231
1988 595
1989 1448
1990 4121

Գործողությունը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1991 թվականին Մենգիստու Հայլե Մարիամի ղեկավարած Եթովպիայի կառավարությունը Էրիթրեայի և Տիգրե գավառի ապստամբների հաջողությունների պատճառով անկման եզրին էր։ Իսրայելը և հրեական կազմակերպությունները մտահոգված էին եթովպացի հրեաների ճակատագրով և կազմակերպել են գործողություն, որի ժամանակ՝ 36 ժամվա ընթացքում, 14 325 մարդ տեղափոխվել է Իսրայել[2]։

Սողոմոն գործողության ընթացքում երկու անգամ ավելի մարդ է տեղափոխվել, քան Մովսես և Իեհոշուա գործողությունների ժամանակ, միասին վերցրած։ Այս գործողության ժամանակ մեկ օդանավով տեղափոխված մարդկանց քանակի համաշխարհային ռեկորդ է սահմանվել։ 1991 թվականի մայիսի 24-ին El Al օդային ընկերության Բոյինգ-747 օդանավը 1122 մարդ է տեղափոխել։ 1087-ը գրանցվել են, բայց տասնյակ երեխաները թաքնված են եղել մայրերի շորերի մեջ[3]։ Պլանավորված է եղել 760 մարդ վերցնել, բայց քանի որ ուղևորները թեթև են եղել, որոշել են նրանց քանակը ավելացնել[4]. Թռիչքի ընթացքում երկու երեխա է ծնվել[2]։ Ինքնաթիռը նախատեսված է եղել 480 ուղևորի համար։

Գործողության ժամանակ օգտագործվել են իսրայելական օդային ուժերի C-130 տեսակի 24 տրանսպորտային և El Al] ընկերության 10 օդանավ։ Ընդհանուր առմամբ կատարել են 41 թռիչք, որոնք կատարվել են կես ժամը մեկ։ Մոտ 1500 եթովպացի հրեաներ արգելափակված են եղել Գոնդար նահանգում և մնացել են Եթովպիայում։

Հետագա տարիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետագա տարիների Եթովպիայից Իսրայել ներգաղթի արդյունքում վերացել է Եթովպիայի բետա Իսրայել համայնքը։ 1990-1992 թվականներին նեգաղթել է 27803 մարդ, իսկ հետագա տարիների ներգաղթը շարունակվել է մինչև 1999 թվականը[1]։

թվական մարդիկ
1993 862
1994 1192
1995 1312
1996 1361
1997 1677
1998 3105
1999 1883

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Naomi Samuel (1999). The Moon is Bread. Gefen Publishing House. ISBN 965-229-212-5
  • Shmuel Yilma (1996). From Falasha to Freedom: An Ethiopian Jew's Journey to Jerusalem. Gefen Publishing House. ISBN 965-229-169-2
  • Alisa Poskanzer (2000). Ethiopian Exodus. Gefen Publishing House. ISBN 965-229-217-6
  • Baruch Meiri (2001). The Dream Behind Bars: The Story of the Prisoners of Zion from Ethiopia. Gefen Publishing House. ISBN 965-229-221-4
  • Stephen Spector (2005). Operation Solomon: The Daring Rescue of the Ethiopian Jews. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-517782-4; reviewed by George Jochnowitz in the September/October 2005 issue of Midstream
  • Ricki Rosen (2006). Transformations: From Ethiopia to Israel. ISBN 965-229-377-6
  • Gad Shimron (2007). Mossad Exodus: The Daring Undercover Rescue of the Lost Jewish Tribe . Gefen Publishing House. ISBN 978-965-229-403-6
  • Asher Naim (2003). "Saving the Lost Tribe: The Rescue and Redemption of the Ethiopian Jews" Ballantine Publishing Group. ISBN 0-345-45081-7

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 «Эфиопские евреи. История общины». КЕЭ, том 10, кол. 755–768. eleven.co. 2001. էջեր 755–768. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  2. 2,0 2,1 Brinkley, Joel (1991 թ․ մայիսի 26). «Ethiopian Jews and Israelis Exult as Airlift Is Completed». The New York Times.
  3. Սողոմոն գործողություն
  4. Cf. Lungen, Paul. Canadian Jewish News, November 17, 2005.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սողոմոն գործողություն» հոդվածին։