Պա Շու մշակույթ
Պա Շու մշակույթը վերաբերում է տարածաշրջանային մշակույթի, որը կենտրոնացած է Սիչուան նահանգի և Չունցին քաղաքի շուրջ, ներառելով նաև Յուննանի, Գույչժոուի, հարավարևմտյան Շանսիի (հատկապես Հանչժոնի) մասերը և հարակից շրջանները, որտեղ խոսում են հարավարևմտյան մանդարին չինարենով[1]։ Պատմականորեն կենտրոնացած Յանցզի գետի շուրջ, այն ձևավորվել է որպես Շու և Պա թագավորությունների մշակույթների միաձուլում՝ Ցին կայսրության կողմից նրանց նվաճումից հետո։ 1986 թվականին Սանսինդուի Շու հնավայրի և 2001 թվականին Ջինշայի հայտնաբերումը Պա Շու մշակույթի տարիքը հաստատել է գրեթե չորս հազարամյակ[2][3]. հետևաբար, այն սովորաբար համարվել է չինական քաղաքակրթության և մշակույթի օրրաններից մեկը[4][5]։ Պա Շու մշակույթը շարունակվել է մինչև մեր օրերը և ներկայումս հայտնի է իր այնպիսի կողմերով, ինչպիսիք են խոհանոցը և Սիչուանի օպերան[6][7][8]։
Ծագում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շու մշակույթ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շու թագավորությունը ծագել է Սանսինդուի մշակույթից և ծաղկել է մ.թ.ա. 2-րդ հազարամյակից մինչև Ցին կայսրության կողմից նրա կործանումը մ.թ.ա. 316 թվականին, ժամանակակից լինելով Ժունյուան տարածաշրջանում գտնվող, ոչ լիովին հաստատված Սյա դինաստիային, որը տևել է ընդհանուր մեկ կամ երկու հազարամյակ[10]: Շու մշակույթն ունեցել է մետաղագործության հարուստ ավանդույթ (հատկապես բրոնզի հետ աշխատանքում) և արտադրել է բազմաթիվ նշանավոր արտեֆակտներ, որոնցից հարյուրավորները հայտնաբերվել են Սանսինդուիում և Ջինշայում գտնվող զոհաբերության փոսերում: Այս արտեֆակտները ներառում են բրոնզե արձաններ, գլուխներ և դիմակներ, մի քանի բրոնզե ծառեր (որոնցից մեկը՝ Բրոնզե Սուրբ Ծառը, վերականգնվել է), դաշույններ, հարյուրավոր խեցեղենի նմուշներ և Ոսկե Արևի Թռչունը[11][12]: Բացի այդ, Շու մշակույթը նշանավոր է արտաքին ազդեցություններին դիմադրելու իր ունակությամբ և գրեթե անփոփոխ է մնացել մոտակա այլ մշակույթների ազդեցությունից մինչև մ.թ.ա. 316 թվականին Ցին կայսրության կողմից նվաճվելը[13][14]:
Պա մշակույթ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պա մշակույթը և Պա պետությունը պատմականորեն կենտրոնացած էին Երեք Կիրճերի տարածքի շուրջ[15]: Պա ժողովուրդը պաշտում էր սպիտակ վագրին, որը նրանց տոտեմն էր, և պատրաստում էր բազմաթիվ բրոնզե արտեֆակտներ՝ հիմնված դրա ձևի և նախշերի վրա[16][17]: Նրանք ունեին կատարողական արվեստի հարուստ ավանդույթ՝ յուրահատուկ գործիքներով և ծեսերով, ինչպիսին է Պայու պարը[18][19]: Սակայն, Պա մշակույթին պատկանող նույնականացվող արտեֆակտների և մշակույթի մասին գիտելիքների պակաս կա, քանի որ գրեթե բոլորը խառնվել են հարակից թագավորությունների մասունքների հետ: Բացի այդ, բացակայում են Պա մշակույթի մասին գրավոր հիշատակություններ, որոնք կարող էին արվել ժամանակակից պետությունների կամ Շանգ դինաստիայի կողմից[20]:
Ուտելիքի մշակույթ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Մապո տոֆու -
Բոն բոն հավ -
Թեյի վրա խաշված բադ
Այլ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Կրոնական վայրեր Սիչուանում
-
Տաոսական Շանկինգ տաճարի տաղավարը Չենդուի Քինգչեն լեռան վրա -
Չինական բուդդայական ավանդույթի Էմեի լեռան ոսկե տաճար -
Բուդդաների արձանները տիբեթյան բուդդայական ավանդույթի Լիթանգ վանքում -
Բաբա մզկիթ, սիչուանական սուֆիական մզկիթ Լանգչժոնգում -
Սուրբ Հովհաննեսի տաճար, Լանգչոնգ (անգլիկան) -
Անբասիր հղիության տաճար, Չենդու (կաթոլիկ -
Սուրբ Ջոզեֆի տաճար, Չունցին (կաթոլիկ)
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Yan, Jie; Wang, Jun (2011). «Character and social interpretation of local architecture in the south of Shaanxi». Advanced Materials Research. 368–373: 3009. doi:10.4028/www.scientific.net/AMR.368-373.3006.
- ↑ Zhao, Weijie (2021). «New archeological marvels of ancient Shu civilization». National Science Review. 8 (7): nwab071. doi:10.1093/nsr/nwab071. PMC 8310767. PMID 34691698. Արխիվացված է օրիգինալից 18 April 2024-ին. Վերցված է 2024-02-23-ին.
- ↑ «Jinsha Site Museum». www.jinshasitemuseum.com. Արխիվացված է օրիգինալից 18 April 2024-ին. Վերցված է 2024-02-24-ին.
- ↑ Liu, Hong (June 2006). «巴蜀文化渊源». huaxia.com (Chinese). Արխիվացված է օրիգինալից May 2, 2019-ին. Վերցված է September 7, 2017-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Liu, Hong. «巴族和蜀族怎樣構成巴蜀文化？ | 中國文化研究院 - 燦爛的中國文明». chiculture.org.hk (Chinese). Արխիվացված է օրիգինալից 18 April 2024-ին. Վերցված է 2024-04-18-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Tan, Yihua (27 May 2024). «协同保护巴蜀文化瑰宝，川渝携手为川剧保护传承立法_四川在线». sichuan.scol.com.cn (Chinese). Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-06-17-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «李后强丨川菜的文化基因与学理基础 -四川经济网-经济门户». www.scjjrb.com (Chinese). Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-06-17-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «用更多精品力作推动川剧振兴 促进巴蜀文化绽放新的时代光彩». sc.people.com.cn (Chinese). 30 November 2023. Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-06-17-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Li, Hsing-jung; Fêng, Ming-i; Yü, Chih-yung (1 November 2014). 導遊實訓課程 (ավանդական չինարեն). Taipei: E-culture. էջ 331. ISBN 9789865650346.
- ↑ «【巴蜀文化】天府人间，辉映流光 - 青陇巴蜀 - 汗青网» (Chinese). 2016-03-04. Արխիվացված է օրիգինալից March 4, 2016-ին. Վերցված է 2024-04-05-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Newly found Chinese artifacts illuminate mysterious ancient kingdom». NBC News. 2022-06-15. Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-04-05-ին.
- ↑ «Bronze sacred tree found in Sanxingdui sacrificial pit – The History Blog» (ամերիկյան անգլերեն). 2021-09-09. Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-04-05-ին.
- ↑ Luo, Zhitian (March 29, 2023). «【资讯】浅析巴蜀文化». Chengdu University of Technology (Chinese). Արխիվացված է օրիգինալից April 5, 2024-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Qin Dynasty: Achievements, Facts & Time Period». HISTORY (անգլերեն). 2023-06-16. Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-04-05-ին.
- ↑ «巴文化的多元传播探究_光明日报_光明网». www.gmw.cn (Chinese). 27 October 2004. Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-04-12-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «东西问丨巴文化何以成为中华文明的坚定"一元"？-中新网». www.chinanews.com.cn (Chinese). 14 May 2022. Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-04-12-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Tang, Li (9 October 2014). «巴文化传统符号与旅游工艺品设计的融合 -《装饰》杂志官方网站 - 关注中国本土设计的专业网站 www.izhsh.com.cn». www.izhsh.com.cn (Chinese). Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-04-12-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «巴文化 | 巴、蜀、楚的文化关系，你知道吗？_巴楚». www.sohu.com (Chinese). Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-04-12-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «巴渝舞：巴人啸聚山林的狂欢盛宴_巴中市人民政府». www.cnbz.gov.cn (Chinese). Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-04-12-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «巴文化研究若干问题的思考 - 重庆考古». www.cqkaogu.com. Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2024-ին. Վերցված է 2024-04-12-ին.