Jump to content

Կիպրոսյան գիր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կիպրոսյան գիր
Բրոնզե հուշատախտակ Իդալիոնից՝ գրված կիպրոսյան գրով
Տեսակվանկային գիր, բնագիր և միատառ այբուբեն
Լեզուներէթեոիպրոսերեն, հին հունարենի արկադո-կիպրոսաական բարբառ
Ստեղծման վայրԿիպրոս
ՏարածքԿիպրոս
Կազմված էմոտ 60 նշան
Գրելաձևըձախից աջ (Պափոս), աչից ձախ (մակագրությունների համնական զանգված)
Ժամանակաշրջանմ.թ.ա. XI—III դդ.
Կարգավիճականհայտացավ
Ժառանգված համակարգոչ
Եղբայրական համակարգոչ
ISO 15924Cprt
 Cypriot inscriptions Վիքիպահեստում

Կիպրոսյան գիր, Կիպրոս կղզու գծային վանկագիր, օգտագործվել է մ.թ.ա. VI դար - II դար։ Վերծանել են անգլիացի գիտնական Զ. Սմիթը, գերմանացի գիտնականներ Ի. Բրանդիսն ու Մ. Շմիտը XIX դարի վերջին։

Կիպրոսյան վանկային համակարգը կազմված է 55 նշանից, որոնցից յուրաքանչյուրը բաց վանկ է կամ առանձին ձայնավոր։ Բաց վանկի նշանը կարող է օգտագործվել նաև զրո ձայնավորով վերջնավանկի բաղաձայնի համար։ Գրության ուղղությունը աջից ձախ է, սակայն երբեմն տողից տող փոխվել է կամ հերթագայել (անգլ.՝ boustrophedon

Կիպրոսյան գրով մեզ հասած ամենահին արձանագրությունը (սափորի կանթի վրա), որ թվագրվում է մոտավորապես մ.թ.ա. 2400 - 2100 թթ., ամենայն հավանականությամբ գրված է միկենյան ներխուժումից և կիպրա-միկենյան գրի մտցվելուց առաջ՝ Կիպրոս կղզում ապրած անդրենածին բնակչության լեզվով։

Նշանների ցանկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-a -e -i -o -u
𐠀 𐠁 𐠂 𐠃 𐠄
w- 𐠲 𐠳 𐠴 𐠵
z- 𐠼 𐠿
j- 𐠅 𐠈
k- 𐠊 𐠋 𐠌 𐠍 𐠎
l- 𐠏 𐠐 𐠑 𐠒 𐠓
m- 𐠔 𐠕 𐠖 𐠗 𐠘
n- 𐠙 𐠚 𐠛 𐠜 𐠝
ks- 𐠷 𐠸
p- 𐠞 𐠟 𐠠 𐠡 𐠢
r- 𐠣 𐠤 𐠥 𐠦 𐠧
s- 𐠨 𐠩 𐠪 𐠫 𐠬
t- 𐠭 𐠮 𐠯 𐠰 𐠱

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Дирингер Д. Алфавит. М. 2004.
  • Добльхофер Э. Знаки и чудеса. М. 1963.
  • Кондратов А. М., Шеворошкин В. В. Когда молчат письмена։ Загадки древней Эгеиды. Л. 1970.
  • Митфорд Т., Массон О. Кипрское слоговое письмо. В кн. Кембриджская история древнего мира. Т. III, ч. 3 Расширение греческого мира. М. Ладомир, 2007.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 443