Կիպրոսյան գիր
| Կիպրոսյան գիր | |
|---|---|
 Բրոնզե հուշատախտակ Իդալիոնից՝ գրված կիպրոսյան գրով | |
| Տեսակ | վանկային գիր, բնագիր և միատառ այբուբեն |
| Լեզուներ | էթեոիպրոսերեն, հին հունարենի արկադո-կիպրոսաական բարբառ |
| Ստեղծման վայր | Կիպրոս |
| Տարածք | Կիպրոս |
| Կազմված է | մոտ 60 նշան |
| Գրելաձևը | ձախից աջ (Պափոս), աչից ձախ (մակագրությունների համնական զանգված) |
| Ժամանակաշրջան | մ.թ.ա. XI—III դդ. |
| Կարգավիճակ | անհայտացավ |
| Ժառանգված համակարգ | ոչ |
| Եղբայրական համակարգ | ոչ |
| ISO 15924 | Cprt |
 Cypriot inscriptions Վիքիպահեստում | |
Կիպրոսյան գիր, Կիպրոս կղզու գծային վանկագիր, օգտագործվել է մ.թ.ա. VI դար - II դար։ Վերծանել են անգլիացի գիտնական Զ. Սմիթը, գերմանացի գիտնականներ Ի. Բրանդիսն ու Մ. Շմիտը XIX դարի վերջին։
Կիպրոսյան վանկային համակարգը կազմված է 55 նշանից, որոնցից յուրաքանչյուրը բաց վանկ է կամ առանձին ձայնավոր։ Բաց վանկի նշանը կարող է օգտագործվել նաև զրո ձայնավորով վերջնավանկի բաղաձայնի համար։ Գրության ուղղությունը աջից ձախ է, սակայն երբեմն տողից տող փոխվել է կամ հերթագայել (անգլ.՝ boustrophedon)։
Կիպրոսյան գրով մեզ հասած ամենահին արձանագրությունը (սափորի կանթի վրա), որ թվագրվում է մոտավորապես մ.թ.ա. 2400 - 2100 թթ., ամենայն հավանականությամբ գրված է միկենյան ներխուժումից և կիպրա-միկենյան գրի մտցվելուց առաջ՝ Կիպրոս կղզում ապրած անդրենածին բնակչության լեզվով։
Նշանների ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| -a | -e | -i | -o | -u | |
|---|---|---|---|---|---|
| 𐠀 | 𐠁 | 𐠂 | 𐠃 | 𐠄 | |
| w- | 𐠲 | 𐠳 | 𐠴 | 𐠵 | |
| z- | 𐠼 | 𐠿 | |||
| j- | 𐠅 | 𐠈 | |||
| k- | 𐠊 | 𐠋 | 𐠌 | 𐠍 | 𐠎 |
| l- | 𐠏 | 𐠐 | 𐠑 | 𐠒 | 𐠓 |
| m- | 𐠔 | 𐠕 | 𐠖 | 𐠗 | 𐠘 |
| n- | 𐠙 | 𐠚 | 𐠛 | 𐠜 | 𐠝 |
| ks- | 𐠷 | 𐠸 | |||
| p- | 𐠞 | 𐠟 | 𐠠 | 𐠡 | 𐠢 |
| r- | 𐠣 | 𐠤 | 𐠥 | 𐠦 | 𐠧 |
| s- | 𐠨 | 𐠩 | 𐠪 | 𐠫 | 𐠬 |
| t- | 𐠭 | 𐠮 | 𐠯 | 𐠰 | 𐠱 |
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Дирингер Д. Алфавит. М. 2004.
- Добльхофер Э. Знаки и чудеса. М. 1963.
- Кондратов А. М., Шеворошкин В. В. Когда молчат письмена։ Загадки древней Эгеиды. Л. 1970.
- Митфорд Т., Массон О. Кипрское слоговое письмо. В кн. Кембриджская история древнего мира. Т. III, ч. 3 Расширение греческого мира. М. Ладомир, 2007.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 443)։ 
|