Կենգուրուի դատ
Կենգուրուի դատ (անգլ.՝ kangaroo court), անգլերեն արտահայտություն, որը նշանակում է անօրինական, անարդար դատավարություն, ինքնադատաստան, դատարանի բեմադրում, արդարադատության ծաղրերգություն։ Այս արտահայտությունը հաճախ կիրառվում է դատարանի նկատմամբ, որը, ձևականորեն պահպանելով ընթացակարգը, արագ և նախապես պատրաստված դատավճիռ է կայացնում։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պատմականորեն տերմինը ծագել է Կալիֆոռնիայում (ԱՄՆ) «ոսկե տենդի» ժամանակ և առաջին անգամ թվագրվել է 1853 թվականին[1]։ Ըստ երևույթին` դա նշանակում էր, որ դատական ընթացակարգը շատ արագ է ընթանում՝ ցատկելով կենգուրուի նման[2]։
Կիրառություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Կենգուրուի դատի» օրինակներ կան շատ երկրներում։ Օրինակ` Իրաքում 1958 թվականին՝ գնդապետ Աբդուլ-Քերիմ Քասեմի օրոք, դատավարությունը սովորաբար տևում էր 15 րոպե և վերջանում մահվան դատավճռով[3]։
«Կենգուրուի դատը» բնութագրում է նաև[4] Ռասելի միջազգային տրիբունալը՝ Վիետնամում կատարված պատերազմական հանցագործությունների քննության համար[5]։
Ռուսաստանում համանման արտահայտություն է «Շեմյակի դատարանը», իսկ 21-րդ դարում՝ «Բասմանի արդարությունը»։ Նման դատարանի օրինակ կարող է ծառայել նաև 1936-1938 թվականներին ԽՍՀՄ-ում տարածված, այսպես կոչված, «Եռյակի» պրակտիկան, որի դեպքում որոշումները հաճախ ընդունվում էին հեռակա կարգով՝ փաստաթղթերի նվազագույն քանակով կամ առանց փաստաթղթերի, ցուցակների։
Արվեստում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հորինված տիեզերքում Աստղային ուղին կարդասիական քաղաքակրթության դատական համակարգը կառուցված է «Կենգուրուի դատի» վրա. բոլոր դատավճիռները հայտնի են նախապես, իսկ դատարանը միայն դրա կայացման ձևն է։
Միացյալ Նահանգների Ջորջիա նահանգի իրական դատական նիստի (Ռիկի և Մորտիի կատարմամբ՝ բառ առ բառ) մուլտիկացված Էկրանավորման մեջ Ռիկը, որին մեղադրում են բանտապահի սպանության մեջ, հայտարարում է, որ «Կենգուրիի դատն» է ընթանում, ինչին դատավոր Մորտին ծաղրում է. «Կենգուրիի դատ․․․ մենք Ավստալիայում չենք»
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Kangaroo court
- ↑ «kangaroo court» dictionary.com
- ↑ «Хусейну грозит «суд кенгуру»». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 19-ին.
- ↑ «Israel slammed at Russell Tribunal». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 9-ին.
- ↑ Jens David Ohlin "A Meta-Theory of International Criminal Procedure" - 14 UCLA J. INT'L L. & FOREIGN AFF. 77 (2009) р.101
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Э. Бланкенбург, Х. Шепел. «Мобилизация Европейского Суда». Пер. с англ. И. А. Мейер под науч. ред. Л. В. Бойцовой.//Европейские правовые культуры. № 1 (1). Москва: Юрист, 2002 год. — Стр. 113—150