Թաիլանդական բահտ

Թաիլանդական բահտ

Տեսակ	տարադրամ
ISO 4217 կոդ	THB
Երկիր	Թաիլանդ
Ներդրման ամսաթիվը	14-րդ դար
Անվամված է	tical?
Պաշտ օգտագործողներ	Թաիլանդ
Նշան	฿
Նշանի նկարագրություն	baht sign?
Մետաղադրամ	1, 5, 10, 25 և 50 սատանգ 1, 2, 5 և 10 բատ
Թղթադրամ	20, 50, 100, 500 և 1000 բատ
Կենտրոնական բանկ	Թաիլանդի բանկ

Բահտ (թաի.՝ บาท, կոդ ISO 4217 — THB), Թաիլանդի դրամական միավորը 1928 թվականի ապրիլի 15-ից։ Բաժանվում է 100 սատանգի (สตางค์): Դրամական նշանն է ฿:

Պատմություն

Տե՛ս նաև՝ Սատանգ

«Բահտ» հասկացությունը շրջանառվում էր արդեն 14-րդ դարում։ Եղել է  Հնդկաչինի մի քանի պետությունների (Բիրմա, Սիամ, Լաոս, Կամբոջա) չափման միավորների՝ տիկալի, տեղական ընդհանուր անվանումը, որը ծառայում էր ինչպես դրամական միավոր, այնպես էլ զանգվածի չափման միավոր։

1350-1860 թվականներին Սիամում հատվում էին ոսկե ու արծաթե մետաղադրամներ, որոնք ստացան p'hot duang կամ khot duang անվանումը։ Դրանք խոշոր (մինչև 1,215 կգ քաշով) ուռուցիկ ձուլակտորներ էին։ Դրանց անվանական արժեքը չափվում էր բահտերով (տիկալներով) և այլ տեղական դրամական միավորներով:

1861 թվականից Սիամի համար Բիրմինգհեմի դրամահատարանում սկսեցին հատել եվրոպական տիպի դրամներ (հարթ և կլոր), որոնք ստացել են «ռիեն» անվանումը՝ արծաթե (4, 2, 1, ¹⁄₂ և այլ տիկալներ), պղնձե և ցինկե (¹⁄₁₆, ¹⁄₃₂ եւ այլ տիկալներ), ոսկի (8, 4-րդ ւ 2 ¹⁄₂ տիկալներ):

1898 թվականի օգոստոսի 21-ին Սիամի իշխանությունները հայտարարեցին դրամական հաշվի տասնորդական համակարգի անցնելու մասին, որն ավարտվեց 1902 թվականի նոյեմբերի 25-ին։ 1 բահտը (տիկալ) հավասարվեց 15,033 գ 900 հարգի արծաթին և բաժանվեց 100 սատանգի (բառացի՝ «հարյուրերորդ մաս»)։ Ընդ որում, բացի տեղական բոլոր թողարկումների մետաղադրամներից  շրջանառության մեջ էին նաև հնդկական և Օստ-Հնդկական ընկերության (տես Նեղուցի դոլար) մետաղադրամները.

Բացի մետաղադրամներից 1853 թվականից շրջանառության մեջ դրվեցին նաև թղթադրամներ՝ տիկալներով և տամլունգներով արտահայտված անվանական արժեքով (¹⁄₄ տիկալ)։ Վերջին թողարկման թղթադրամները թվագրված են 1918 թվականով:

1928 թվականի ապրիլի 15-ից Սիամի ազգային արժույթը (1939 թվականից՝ Թաիլանդի) պաշտոնապես սկսեց կոչվել բահտ (նախորդ թողարկումների տիկալների հանդեպ փոխարժեք սահմանվեց 1:1 հարաբերակցությունը): Ընդ որում, եթե նախկինում բահտը եղել է տիկալի տեղական անվանումը, ապա 1928 թվականից տիկալը դարձավ Թաիլանդի ազգային արժույթի երկրորդ անվանումը:

Մետաղադրամներ

Հիմա շրջանառության մեջ են դեղին համաձուլվածքից 25 և 50 սատանգ անվանական արժեքով մետաղադրամներ, նիկելից մետաղադրամներ 1, 2 և 5 բահտ անվանական արժեքով, երկմետաղ (նիկելից օղակ և մեջտեղում դեղին համաձուլվածք) 10 բահտ անվանական արժեքով։ 1,5 և 10 անվանական արժեքով մետաղադրամները չեն օգտագործվում։

Պատկեր	Անվանական արժեք	Նյութ	Տրամագիծ, մմ	Հաստություն, մմ	Զանգված, գր	Առաջին թողարկման ամսաթիվ
	1 սատանգ		15		0,5	1987
						2008
	5 սատանգ		16	1,4	0,6
			16,5	1,35
	10 սատանգ		17,5		0,8
	25 սատանգ		16		1,9
	50 սատանգ		18		2,4
	1 բահտ		20		3,4	2009
					3
	2 բահտ	ստորինածխածնային մետաղ՝ նիկելային ոսկեդրվագմամբ	21,75	1,7	4,4	2005
		Ալյունինային բրոնզ			4	2008
	5 բահտ		24		7,5	1988
					6	2008
	10 բահտ	Շրջանակ՝ պղնձանիկելային համաձուլվածք, Կենտրոն՝ ալյումինային բրոնզ	26	2	8,5	1988

Թղթադրամներ

1902 թվականից մինչև 2012 թվականի հունվարի 18-ը թողարկվել է թաիլանդական թղթադրամների 16 շարք՝ չհաշված հիշատակային թղթադրամների 13 շարք, որոնք թողարկվել են տարբեր տոնական ամսաթվերի կապակցությամբ։

Արդի թղթադրամներն ունեն վառ արտահայտված ազգային կոլորիտ, դրանց վրա պատկերված է արքա Ադուլյադեդ Պումիպոնի դիմապատկերը։ Դա նաև կրկնօրինակված է ջրանիշ։ Թղթադրամների անվանական արժեքները կրկնօրինակ ներկայացված են նաև արաբական թվանշաններով։

15-րդ շարքի թղթադրամներ

Պատկեր		Անվանական արժեք (բահտի)	Չափսեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Թողարկված
Դիմերես	Դարձերես
		20	138×72	կանաչ	3 մարտի 2003 թվական
		50	144×72	կապույտ	18 օգոստոսի 1997 թվական (Տեսակ I)
		50	144×72	կապույտ	1 հոկտեմբերի 2004 թվական (Տեսակ II)
		100	150×72	կարմիր	25 նոյեմբերի 2004 թվական (Տեսակ I)
		100	150×72	կարմիր	21 հոկտեմբերի 2005 թվական (Տեսակ II)
		500	156×72	ծիրանեգույն	3 օգոստոսի 2001 թվական
		1000	162×72	մոխրագույն	1 նոյեմբերի 1999 թվական (Տեսակ I)
		1000	162×72	մոխրագույն	25 նոյեմբերի 2005 թվական (Տեսակ II)

16-րդ շարքի թղթադրամներ

Պատկեր		Անվանական արժեք (բահտի)	Չափսեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Թողարկված
Դիմերես	Դարձերես
		20	138×72	կանաչ
		50	144×72	կապույտ	18 հունվարի 2012 թվական
		100	150×72	վարդագույն
		500	156×72	մանուշակագույն
		1000	162×72	շագանակագույն

Հիշատակային թղթադրամներ

Պատկեր		Անվանական արժեք (բահտի)	Չափսեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Նկարագրություն	Թողարկված
Դիմերես	Դարձերես
		50	144×72	կանաչ	Դիմերես։ Рама IX Առիթ։ празднование 50-летия вступления на престол короля Рамы IX	3 դեկտեմբերի 1996
		60	162×81	ոսկե կանաչ	Դիմերես։ Рама IX Առիթ։ празднование 60-летия вступления на престол короля Рамы IX	9 հունիսի 2006
		100	164×105	ոսկեգույն կանաչ	Դիմերես։ Короли Рама V и Рама IX Առիթ։ столетие выпуска тайских банкнот	2002
		100	150×72	կարմիր	Դիմերես։ Рама IX Оборотная сторона: королевская чета в старости Առիթ։ празднование 60-летия свадьбы короля Рамы IX и королевы Сирикит и 60-летия её коронации	4 մայիսի 2010
		100	162×84	ոսկեգույն	Դիմերես։ Рама IX Առիթ։ празднование юбилея короля Рамы IX	2 դեկտեմբերի 2011
		500 000			Դիմերես։ Рама IX

Փոխարժեքի ռեժիմ

Տե՛ս նաև՝ Փոխարժեքի ռեժիմ

Ներկայումս Թաիլանդում օգտագործվում է լողացող փոխարժեքիի ռեժիմը։ Փոխարժեքային արդյունավետ քաղաքականության չափանիշները ներկայացնում են արժեզրկման ցուցանիշները։

Աղբյուրներ

• Cuhaj G.S. Standard Catalog of World Paper Money. General Issues 1368—1960. — 12-е изд. — Iola: Krause Publications, 2008. — 1223 с. — ISBN 978-0-89689-730-4
• Global History of Currencies. — Global Financial Data, 2010.
• Валюты стран мира: Справочник / [Авторы: Бутаков Д.Д., Золотаренко Е.Д., Рыбалко Г.П.] / Под ред. Борисова С.М., Рыбалко Г.П., Можайскова О.В.. — 5-е изд., перераб. и доп. — М.: Финансы и статистика, 1987.
• Нумизматический словарь / [Автор: Зварич В. В.]. — 4-е изд. / Публ. Словарь нумизмата. Описание монет. — Львов, 1980. — ISBN 5-256-00317-8
• Словарь нумизмата / [Авторы: Фенглер Х., Гироу Г., Унгер В.] / Пер. с нем. М. Г. Арсеньевой / Отв. ред. В. М. Потин. — 2-е изд., перераб. и доп. / Публ. Словарь нумизмата. Описание монет. — М.: Радио и связь, 1993. — ISBN 5-256-00317-8

Տես նաև

• Ասիական ֆինանսական ճգնաժամ

Սրտաքին հղումներ

• Թաիլանդի բանկ՝ History and Series of Banknotes Արխիվացված 2017-07-08 Wayback Machine
• Թաիլանդի մետաղդրամներ (կատալոգ և պատկերասրահ)
• เหรียญกษาปณ์หมุนเวียนปัจจุบัน, Թաիլանդի մետաղադրամները Թագավորական դրահամատարանի կայքում (թաի.)
• Թաիլանդի մետաղադրամների հատման թվականի որոշիչ «Creounity Ժամանակի մեքենա» ամսաթվերի վերափոխման կայքում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թաիլանդական բահտ» հոդվածին։