Jump to content

Էկոլոգիական խնդիրներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Էկոլոգիական խնդիր, բնական միջավայրի փոփոխությունն է մարդածին գործոնների արդյունքում, որը հանգեցնում է բնության կառուցվածքի և ֆունկցիայի խախտմանը[1]։

Էկոլոգիական խնդիրները, որոնք կապված են լանդշաֆտի բաղադրամասերի կամ նրանց համալիրների առանձին խախտումների հետ, պայմանականորեն կարելի է խմբավորել 6 խմբի մեջ[2].

  • մթնոլորտային (մթնոլորտի աղտոտում՝ ռադիացիոն, քիմիական, մեխանիկական, ջերմային)
  • ջրային (մակերևութային և ստորգետնյա ջրերի սպառում և աղտոտում, ծովերի և օվկիանոսների աղտոտում)
  • աշխարհաերկրաձևաբանական (գեոմորֆոլոգիական) (անարդյունավետ պրոցեսների ինտենսիվացում, ռելիեֆի և աշխարհագրական կազմի խախտում)
  • բնահողային (հողերի աղտոտում, էրոզիա, դեֆլյացիա և երկրորդային աղակալում և այլն)
  • կենսաբանական (բուսականության տվյալներ, անտառի դեգրադացիա, գերարածեցում, տեսակային բազմազանության կրճատում և այլն)
  • կոմպլեքսային (լանդշաֆտային) անապատացում, կենսաբազմազանության նվազում, բնապահպանական տարածքների ռեժիմի խախտում և այլն։

Բնության փոփոխման վերաբերյալ էկոլոգիական ուսումնասիրությունների հիման վրա առանձնացնում են հետևյալ էկոլոգիական իրավիճակները[3].

  • անթրոպոէկոլոգիական, բնակչության կյանքի պայմանների և առողջության փոփոխություն,
  • բնառեսուրսային, կապված են բնական ռեսուրսների օգտագործման և սպառման հետ, վատացնում են տնտեսության գործունեությունը տարածքների վրա,
  • լանդշաֆտագենետիկական, պայմանավորված են լանդշաֆտի ամբողջականության խախտմամբ, գենոֆոնդի կորստով, յուրահատուկ բնական գործոնների կորստով[4]։

Էկոլոգիական խնդիրների դասակարգումը կարելի է կատարել նաև այլ չափանիշների հիման վրա[5].

  • ըստ առաջացման հիմնական պատճառների կարելի է տարբերել[6].
    • էկոլոգիահիդրոտեխնիկական,
    • էկոլոգիաարդյունաբերական,
  • ըստ սրության
    • ոչ սուր,
    • չափավոր սուր,
    • սուր,
    • շատ սուր,
  • ըստ բարդության
    • պարզ,
    • բարդ,
    • շատ բարդ,
  • ըստ լուծման հնարավորության
    • լուծելի,
    • դժվար լուծելի,
    • գրեթե անլուծելի,
  • ըստ տարածաշրջանների տարածական գրավման
    • լոկալ,
    • ռեգիոնալ,
    • գլոբալ,
  • ըստ ժամանակահատվածի
    • կարճատև,
    • երկարատև,
    • գրեթե չանհետացող,
  • ըստ սահմանառեգիոնալ գրավման

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. DASGUPTA, SUSMITA; MOQBUL HOSSAIN, MD.; HUQ, MAINUL; WHEELER, DAVID (2016-08). «FACING THE HUNGRY TIDE: CLIMATE CHANGE, LIVELIHOOD THREATS, AND HOUSEHOLD RESPONSES IN COASTAL BANGLADESH». Climate Change Economics. 07 (03): 1650007. doi:10.1142/s201000781650007x. ISSN 2010-0078.
  2. Eccleston, Charles H.,. Global environmental policy : concepts, principles, and practice. March, Frederic,. Boca Raton. ISBN 978-1-4398-9606-8. OCLC 890939321.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
  3. Bevan, William (2000). «An Interview with Dr. William Bevan». PsycEXTRA Dataset. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  4. Barnawal, Jyoti (2017). «The Impact of Traffic Related Air Pollution at Various Sites in Noida». Environment Pollution and Climate Change. 01 (04). doi:10.4172/2573-458x.1000136. ISSN 2573-458X.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  5. Living blue planet report : species, habitats and human well-being. Tanzer, John., Phua, Carol., Jeffries, Barney., Lawrence, Anissa., Gonzales, Aimee., Gamblin, Paul. Gland, Switz.: WWF International. 2015. ISBN 9782940529247. OCLC 921303021.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
  6. «Appendix E: Glossary. Climate Science Special Report: Fourth National Climate Assessment, Volume I». 2017. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]