Գույնի ընկալման հոգեբանություն
Գույների ընկալման հոգեբանություն, մարդու կողմից գույները ճանաչելու, ընկալելու և անվանելու ընդունակություն։
Ընդհանուր տեղեկատվություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գույնի զգացումը կախված է ֆիզիոլոգիական, հոգեբանական և սոցիալ-մշակութային համակարգերից։ Սկզբնապես, գույնի ընկալման մասին հետազոտությունները անցկացվում էին գույների տեսության շրջանակներում. ավելի ուշ խնդրին միացան նաև ազգագրագետները, սոցիոլոգները և հոգեբանները։
Գույների տեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գույների տեսությունը գիտություն է գույների ընկալման և տարբերակման հետազոտությունների մասին` ֆիզիկայից, ֆիզիոլոգիայից և հոգեբանությունից համակարգված տվյալների հիման վրա։ Գույների տեսությունն ներառում է.
- գույների ֆիզիկական տեսությունը,
- գունային ընկալման տեսությունը,
- գույների արտահայտության տեսությունը,
- գույների անհատական ընկալումը, ինչը հայտնի է նաև որպես քվալիա։
«Գույների անունների» քանակությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարբեր մշակույթի կրողները տարբեր կերպ են ընկալում օբյեկտների գույները։ Կախված ժողովրդի առօրյա կյանքում օգտագործվող գույներից և երանգներից` որոշ գույներ կարող են ունենալ մեծ կամ փոքր ազդեցություն լեզվի վրա։
Օրինակ, «հասարակ» գյուղատնտեսական ազգերի լեզուներում կան կանաչ գույնի երանգների բազմաթիվ անվանումներ, ինչը կապված է աճեցվող բույսերի վիճակը վերահսկելու և գնահատելու կենսական կարևոր անհրաժեշտութան հետ։
Ավելի «հին» գույներ, որ մարդկային մշակույթի մեջ առաջինն են հայտնվել, սովորաբար սպիտակը, սևը և կարմիրը։
«Հիմնական» գույների քանակը տարբեր մշակույթներում տարբեր է։ Հին Արևելքը առաջարկել է 5 գույներից, իսկ Եվրոպան` 3 գույներից բաղկացած համակարգ։ Իսկ դեռ Նյուտոնի ժամանակներից հաճախ խոսվում է 7 գույների համակարգի մասին։
Գույները կարող են մեծ ազդեցություն ունենալ մեր տրամադրության, ինչպես նաև որոշումների կայացման վրա[1]։