Բելառուս-Եվրոպական միություն հարաբերություններ
 | |
 Եվրամիություն |
 Բելառուս |
Բելառուսի և Եվրամիության հարաբերությունները ստեղծվել են այն բանից հետո, երբ Եվրամիությունը 1991 թվականին ճանաչել է հանրապետության անկախությունը։ 1994 թվականին Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի իշխանության գալուց հետո Մինսկի և Բրյուսելի միջև հարաբերությունները վատացել են, և միայն 2008 թվականի հոկտեմբերից հարաբերությունները սկսել են բարելավվել[1][2]։
Իրավական շրջանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չնայած Եվրոպական միությունը և Բելառուսը գործընկերության և համագործակցության համաձայնագիր են ստորագրել 1995 թվականին, որը նախատեսված էր քաղաքական և տնտեսական փոխադարձ հարաբերությունների կառավարման համար, այդ համաձայնագիրը չի վավերացվել ԵՄ-ի կողմից։ Բացի այդ, Եվրոպական Միությունը Բելառուսին հանել է իր եվրոպական հարևանության քաղաքականությունից, որն ի սկզբանե մշակվել էր Միության աշխարհագրական մոտիկության մեջ «ընկերների շրջանակի» ստեղծման համար։ Բրյուսելը պնդում է, որ այս բացառությունը ուղղակի պատասխան է նախագահ Լուկաշենկոյի գլխավորությամբ ավտորիտար ռեժիմի ստեղծմանը։ Այնուամենայնիվ, ԵՄ-ի հետ Բելառուսի առևտրային հարաբերությունները նախկինի պես ծածկված են միության արտոնությունների ընդհանուր համակարգով և 1989 թվականին ԵՄ-ի և Խորհրդային Միության միջև համաձայնագրի դրույթների առավել բարենպաստությամբ[3]։ Բելառուսը Եվրոպայի այն սակավաթիվ պետություններից է, որը չի խնդրել անդամակցել Եվրամիությանը։ Բացի այդ, ԵՄ-ն Մինսկին բարեկամություն չի առաջարկել[4]։ Բելառուսում մշտապես փնտրում են իրենց նպատակներին հասնել Ռուսաստանի հետ տնտեսական և քաղաքական կապերի միջոցով, որի հետ միասին նրանք Միութենական պետության հիմնադիր անդամներ են։
2020 թվականի մայիսի 27-ին ԵՄ Խորհուրդը հաստատել է Բելառուսի հետ վիզային ռեժիմի պարզեցման մասին համաձայնագիրը[5]։ Ավելի վաղ փաստաթուղթը վավերացրել էր Բելառուսը։ Նոր կանոնները ուժի մեջ են մտել 2020 թվականի հուլիսի 1-ից։ «Վիզային վիճակագրությունը վկայում է ԵՄ-ի և Բելառուսի միջև հարաբերությունների աճող նշանակության մասին։ 2019 թվականին Բելառուսում շենգենյան վիզաներ ստանալու հայտերի թիվը կազմել է շուրջ 650 հազար։ Համաձայնագրի կնքումը, որն ուղղված է վիզաների տրամադրմանը, կարևոր քայլ է մեր ժողովուրդների միջև հարաբերություններում և կնպաստի մեր տնտեսական, մշակութային և գիտական կապերի ամրապնդմանը»,-ասված է ԵՄ խորհրդի հաղորդագրության մեջ։
Համաձայնագիրը նախատեսում է.
- Նվազեցնել վիզային վճարը բելառուսների համար մինչև €35։
- Տասը օրվա ընթացքում վիզայի փաստաթղթերի քննարկման ժամկետը կրճատել։
- Ոչ առևտրային նպատակներով անվճար վիզաների տրամադրման հիմքերի ընդլայնում։
- Բելառուսում օտարերկրացիների գտնվելու ժամկետի ավելացում՝ տարեկան 90-ից 180 օր։
Եվրոպայի Խորհուրդը հաստատել է նաև Բելառուսի հետ ռեադմիսիայի մասին համաձայնագիրը։ Բելառուսը և ԵՄ-ն պետք է հակառակ ընդունելություն իրականացնեն իրենց քաղաքացիների, երրորդ պետությունների քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց նկատմամբ, որոնք «չեն համապատասխանում կամ դադարել են համապատասխանել միմյանց տարածքներում օրինականության չափանիշներին»։
Տնտեսական համագործակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԵՄ-ն Բելառուսում մի շարք ծրագրեր է իրականացնում։ Օրինակ՝ Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի Բելառուսի միկրովարկավորման ծրագիրը, որը ֆինանսավորվում է ԵՄ-ի կողմից, 2001-2013 թվականներին 837 միլիոն դոլար ընդհանուր գումարի չափով վարկ է տրամադրել[6]։
Պատժամիջոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եվրամիությունը պատժամիջոցներ է կիրառել մի շարք բելառուսական ձեռնարկությունների և ֆիզիկական անձանց նկատմամբ։ 2015 թվականի վերջին պատժամիջոցների նկատմամբ մեծամասնության օբյեկտների կասեցվել են։ 2016 թվականի փետրվարի 28-ին ուժի մեջ է մտել Եվրամիության Խորհրդի որոշումը՝ Բելառուսի նկատմամբ պատժամիջոցները չեղարկելու մասին[7]։
2020 թվականի օգոստոսի 14-ին ԵՄ-ի երկրների ԱԳ նախարարները որոշում են ընդունել Բելառուսի իշխանությունների դեմ պատժամիջոցներ սահմանելու մասին՝ երկրում բռնության կիրառման և մարդու իրավունքների խախտման համար[8][9]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 'Time to turn the page' on EU-Belarus ties: OSCE Արխիվացված 2012-11-05 Wayback Machine
- ↑ Lukashenko hails lifting of EU travel ban Արխիվացված 2012-11-05 Wayback Machine
- ↑ Agreement signed between European Community and Soviet Union 1989-12-18 Արխիվացված 2008-08-04 Wayback Machine
- ↑ Korosteleva, E.A., «The Limits of the EU Governance: Belarus ' Response to the European Neighbourhood Policy», Contemporary Politics, Vol. 15(2), June 2009, pp. 229-45
- ↑ «Совет ЕС одобрил упрощение визового режима с Белоруссией» (ռուսերեն). www.kommersant.ru. 2020 թ․ մայիսի 27. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 27-ին.
- ↑ Мальгина И. В. Эволюция государственного управления малым и средним предпринимательством в Республике Беларусь // Вестник Мордовского университета. — 2014. — Т. 24. — № 4. — С. 86
- ↑ Евросоюз снял санкции с Беларуси Արխիվացված 2020-11-30 Wayback Machine Council conclusions on Belarus
- ↑ «Главы МИД ЕС приняли решение ввести новые санкции против режима Лукашенко». charter97.org (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 14-ին.
- ↑ «Главы МИД ЕС приняли решение ввести новые санкции против Белоруссии». ТАСС. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 14-ին.