9М38
9М38, խորհրդային զենիթահրթիռային համակարգ 9К37 «Բուկ» զենիթահրթիռային համալիրի կառավարվող հրթիռը։
Ստեղծման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Հրթիռի առաջին մշակումները կատարել է «Վիմպել» պետական մեքենաշինական կոնստրուկտորական բյուրոն։ 1973 թվականի հունվարի 13-ից մշակումը փոխանցվել է «Նովատոր» ՕԿԲ-ին, որտեղ հրթիռի ստեղծումը ղեկավարել է Լ․ Վ․ Լյուլյովը։ Սկզբում 9М38 հրթիռը նախատեսված էր 9К37 «Բուկ» ԶՀՀ-ի կազմում օգտագործելու համար, սակայն 1974 թվականին որոշում է ընդունվել արագացնելու 9А38 ինքնագնաց կրակային համակարգի և 9М38 հրթիռի մշակումը։ 9К37 «Բուկ» ԶՀՀ-ների մշակումը որոշվել է իրականացնել երկու փուլով։ Առաջին փուլը նախատեսում էր 2К12М3 «խորանարդ-М3» ինքնագնաց 9А38 կրակային համակարգի ներդրում 9М38-ով։ Նոր համալիրը ստացել է 9К37-1 «Բուկ-1» անվանումը[1][2][3]։
Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
9M38 զենիթային կառավարվող հրթիռը նախատեսված է 2К12М4 կամ 9К37 ԶՀՀ-ների կազմում օգտագործելու համար։ 9M38 հրթիռն ունի մեկ աստիճան՝ երկլեզու պինդ հրթիռային շարժիչով։ արժիչի աշխատանքի ընդհանուր ժամանակը 15 վայրկյան է։
9М38 հրթիռը կառուցված է փոքր երկարության X-ձևավորված թևի նորմալ սխեմայով՝ M-22 համալիրի նավային տարբերակում օգտագործման ժամանակ ներկայացվող գաբարիտային սահմանափակումներին համապատասխանության համար։ Հրթիռի դիմաց տեղակայված է ինքնանշանավորման կիսաակտիվ գլուխ ՝ էլեկտրասնուցմամբ։ Ինքնանշանառման ղեկավարի հետևում է 70 կգ ընդհանուր զանգվածի բեկորային-ֆուգասային մարտական մասը՝ 34 կգ տրոտիլի և հեքսոգենի խառնուրդով[4]։ Հրթիռը թույլ է տալիս խոցել մինչև 19g ծանրաբեռնված մանևրող թիրախները 3,5-ից մինչև 32 կմ հեռավորության վրա՝ 25 մետրից մինչև 20 կիլոմետր բարձրության վրա։
Սպառազինությունում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բուկ-М1 ԶՀՀ-ն գտնվում է հետևյալ երկրների սպառազինության մեջ․
- Վրաստանը (2013, մոտ 100 հրթիռ 9M38 Ուկրաինան Վրաստանին է փոխանցել 2007-2008 թվականներին SIPRI-ի տվյալներով[5])։
- Ուկրաինան 2016 թվականի տվյալներով ունի 72 համալիր[6]։
- Եգիպտոսը 2016 թվականի տվյալներով ունի ավելի քան 40 համալիր[7]։
- Հնդկաստանը Ռուսաստանից 144 9M38M1 հրթիռ է ստացել 2008 թվականին՝ համատեղվող ռազմանավերի ֆրեգատներում օգտագործելու համար[5][8][9]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Василий Н. Я., Гуринович А. Л., Зенитные ракетные комплексы, стр. 237
- ↑ Василий Н. Я., Гуринович А. Л., Зенитные ракетные комплексы, стр. 239—241
- ↑ «Зенитный ракетный комплекс «Бук» (9К37, SA-11, Gadfly)» (ռուսերեն). Информационное агентство ОРУЖИЕ РОССИИ. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 22-ին.
- ↑ Կաղապար:Arf
- ↑ 5,0 5,1 «Архивированная копия» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մայիսի 27-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
{{cite web}}: Invalid|url-status=да(օգնություն) - ↑ The Military Balance 2016, стр. 206
- ↑ The Military Balance 2016
- ↑ «Алмаз-Антей»: в 2000-х годах у Украины было примерно 500 ЗУР 9М38 / ЦАМТО, 13 октября 2015
- ↑ MH17: итоговый доклад о крушении Boeing в Донбассе «Газета.ру», 13.10.2015